Ağaç yemişleri, özellikle de ceviz gıda alerjisinin en sık görülen nedenlerinden biridir. Ceviz alerjisi, erken çocukluk döneminde ortaya çıkabilir. Ceviz alerjisi olan hastaların belirli bir yüzdesinin, birkaç yıl kaçınmanın ardından toleranslı hale gelme olasılığı vardır, ancak bu şu anda net olarak  bilinmemektedir.

Ceviz Alerjisinin Belirtileri Nelerdir?

Ceviz kaynaklı alerjik reaksiyonların şiddeti, hafif oral alerji sendromundan (bir ceviz çiğnemeden ve yutulduktan hemen sonra ağızda ve/veya dilde kaşıntı) şiddetli ve hatta potansiyel olarak ölümcül sistemik reaksiyonlara (anafilaktik şok; boğazda kurdeşen ve şişlik, astım) kadar değişir. Alerjik reaksiyonların ciddiyeti, hastaların cevizdeki hangi proteine karşı alerjik hale geldiğine bağlıdır.

Ceviz Alerjisinde Çapraz Reaksiyon Riski 

1- Ceviz ve huş ağacı polen alerjisi 

Huş ağacı polen alerjisi olan hastalarda ceviz alerjisi, polen alerjenleri ve besindeki benzer proteinler arasındaki çapraz reaksiyonun bir sonucudur. Bu tür gıda alerjileri genellikle hafiftir. Oral alerji sendromu, rahatsız edici yiyeceklerin yenilmesiyle ortaya çıkar. Ciddi sistemik semptomların olmaması, alerjenik proteinlerin midede kolayca yok olmasından kaynaklanmaktadır. Oral alerji sendromunda alerjenler ısıya kararsızdırlar; hastalar genellikle ısıyla işlenmiş gıdaları tolere ederler.

2- Ceviz ve diğer ağaç yemişlerine ortak (fındık, Brezilya fıstığı, macadamia fıstığı vb. dahil) alerji 

Bu tür alerjiden sorumlu proteinler ısıya dayanıklıdır ve midede sindirime dirençlidir. Bu nedenle, bu proteinlere tepki veren hastalar ciddi alerjik reaksiyonlar yaşayabilir. Kuruyemiş alerjisi olan hastalarda, bir kuruyemişe ilk maruziyette şiddetli reaksiyonların meydana gelebileceğinin farkında olmak çok önemlidir. Kontrollü provokasyonların gerçekleştirildiği çalışmalardan, ceviz alerjisi olan hastaların Brezilya fıstığı, kaju ve fındık gibi diğer ağaç yemişlerine tepki verme riskinin yüzde 37 olduğu hesaplanmıştır. 

Ne yazık ki; ağaç yemişleri arasındaki çapraz reaksiyon hem gerçek hayatta hem de kan örneklerinde ölçüldüğünde, çok değişkendir ve bazen Hindistan cevizi gibi alışılmadık yiyeceklere karşı da çapraz reaksiyon gelişebilir. Bu nedenle, bir ağaç yemişine karşı şiddetli alerjik reaksiyon öyküsü olan hastaların, cevizde reaksiyon olmadığı kesin olarak doğru bir şekilde yapılan teşhisle kanıtlanıncaya kadar, diğer kabuklu yemişleri de  yemekten kaçınmaları son derece önemlidir.

Ağaç yemişleri ve yer fıstığı arasındaki çapraz reaktivite, benzer proteinlerin varlığından dolayı deri prick testlerinde veya kan örneklerinde sıklıkla gözlenir, ancak gerçek çapraz reaktivite çok nadirdir.

3- Ceviz ve şeftali (ve/veya elma, armut, kiraz, kayısı, erik veya badem gibi diğer Rosaceae) alerjisi 

Bu hastalar esas olarak, temelde Rosaceae’de (gül) ve aynı zamanda diğer birçok bitki kaynaklı gıdada bulunan LTP (lipit transfer proteini) adlı ısıya dayanıklı bir proteine tepki verir. Çoğu hastada, şeftali alerjisi öyküsü vardır. LTP’ye tepki gösteren hastaların yaklaşık yüzde 50’si, botanik olarak akraba olmayan bitkisel gıdalardan gelen LTP arasındaki çapraz reaktivite nedeniyle cevize (ve diğer ağaç yemişlerine) tepki verir. Kabuklu yemişler (ceviz, fındık) ve yer fıstığı, LTP’ye aşırı duyarlı hastalar için tehlikeli yiyeceklerdendir. Gül dışındaki diğer bitkisel besinlere karşı duyarlı olma olasılığı, IgE’nin şeftali LTP’sine karşı seviyesiyle doğrudan ilgilidir. LTP ısıya dayanıklıdır ve midede sindirime dirençlidir; ve sonuç olarak alerjik hastalar anafilaksi dahil çok şiddetli reaksiyonlar yaşayabilir.

Teşhisi Nasıl Yapılır?

Taze gıda ile yapılan cilt testleri, genellikle ceviz alerjisini tespit etmenin en iyi yolu olarak kabul edilir, ancak ticari ekstreler kararlı alerjenlere duyarlı hastalarda hassasiyet gösterebilir. Kan tahlilleri de genellikle teşhiste yardımcıdır.

Korunabilmek Mümkün Mü?

Diğer ağaç yemişlerinin (örneğin fındık) veya yer fıstığının aksine, ceviz ticari gıdalarda nadiren “gizli gıda” olarak bulunur. Bu nedenle, cevizin yanlışlıkla yutulması durumuna nadir olarak rastlanır. Bununla birlikte; ceviz alerjisi olan hastalar, güvenilir testlerle netleştirilmediği sürece fındık ve Brezilya fıstığı gibi diğer ağaç yemişlerinden de kaçınmalıdır.

Ceviz Yağı Riskli Midir?

Ceviz yağı, yemeklere lezzet vermesi amacıyla mutfaklarda kullanılır. Bu nedenle rafine edilmemiş olduğu varsayılır  ve ceviz alerjisi olan kişiler için tüketimi önerilmez. Salata yağı olarak veya ızgara yemeklerin üzerine serpilerek de kullanılabilir.

İlaçlar, sabunlar, kozmetikler ve kişisel bakım ürünleri bazen ceviz yağı içerir. Bu ürünlerin oluşturduğu risk düzeyini belirlemek zordur, bu nedenle kaçınmanızı tavsiye ederiz. Etiketlemelerde, ürünün Latince adı da kullanılabilir. Cevizin Latince adı “Juglans Regia”dır.

Cevizin Faydaları Nelerdir?

Ceviz (juglans regia), botanik olarak Juglandaceae ailesinden gelen kabuklu ağaç yemişidir. Bu aileye; pikan, siyah ceviz ve diğer ağaç yemişleri de dahildir. Ceviz; tatlı, atıştırmalık, unlu mamül, dondurma ve  yumuşak peynirler de dahil birçok işlenmiş gıdada bulunabilir. Cevizin içeriği, vücudumuz için yararlı olan çok sayıda doymamış yağdan zengindir. Ayrıca yüksek miktarda omega-3 yağ asidi içerir. Araştırmalar, ceviz yemenin özellikle LDL (“kötü”) kolesterolü düşürmeye yardımcı olabileceğini göstermiştir. Kolesterol atardamarlarınızın içinde plak oluşturabilir, ancak ceviz yemek arter duvarlarınızın sağlıklı kalmasına yardımcı olur.

Cevizin ayrıca; kalp hastalığına yol açan iltihaplanma türünü hafiflettiği ve kalp krizine neden olabilecek bir kan pıhtılaşması olasılığını azaltmaya yardımcı olduğu gösterilmiştir. Hatta son dönemdeki araştırmalar ise, cevizin bazı kanser türlerine yakalanma olasılığını azaltabileceğini gösterir. Cevizde bulunan ellagik asit adı verilen bir asit türü vardır. Mide ve bağırsaklarınızdaki bakteriler, bu asidi antioksidan gücüne sahip bileşiklere dönüştürerek kanseri önlemeye yardımcı olabilir.

Cevizin İçeriğinde Neler Var?

Bir porsiyon yaklaşık 7 cevizdir ve  şunları içerir:

  • 185 kalori,
  • 2,5 gram tekli doymamış yağ,
  • 1,7 gram doymuş yağ,
  • 4,3 gram protein,
  • 3,9 karbonhidrat,
  • 1,9 gram lif,
  • 0,7 gram şeker.

Bir porsiyon ceviz içinde alacağınız vitamin ve mineraller:

  • Günlük önerilen kalsiyum miktarınızın yüzde 3’ünü,
  • Günlük demirinizin yüzde 10’unu,
  • Günlük potasyumunuzun yüzde 5’ini,
  • Günlük magnezyumunuzun yüzde 14’ünü,
  • Günlük folatınızın yüzde 7’sini içerir.