Böcek alerjisi, ısınan havalarla birlikte, böcek sokmaları ve ısırıklarda artış gözlemlenmektedir. Bununla birlikte, yıl boyunca evlerde ve binalarda çok yaygın olarak görülen böcekler de mevcuttur. Alerjik reaksiyona neden olması için ısırmalarına ya da sokmalarına gerek yoktur, herhangi bir temas ya da ısırılma olmadığı halde birçok insanda alerjiyi ve astımı tetikleyebilmektedir.
Alerjik reaksiyona neden olabilecek birçok farklı türde böcek ve “haşere benzeri böcek” vardır. Bu böcek türleri aşağıdaki gibidir:
Sokan böcekler
Arılar, yaban arısı, eşek arıları, sarı ceketler ve ateş karıncaları alerjik reaksiyona neden olan en yaygın sokan böceklerdir. Bu böceklerin soktuğu çoğu insan saatler veya günler içinde iyileşebilmektedir ancak bazı insanlarda, bu zehir hayati tehlike oluşturan alerjik reaksiyonları tetikleyebilir.
Isıran böcekler
Sivrisinekler, öpücük böcekleri, tahtakuruları, pireler ve bazı sinekler alerjik reaksiyona neden olduğu bilinen en yaygın ısıran böceklerdir. Böcekler tarafından ısırılan insanların çoğu, ısırık çevresindeki bölgede ağrı, kızarıklık, kaşıntı, acı ve küçük şişlikten yakınmaktadır. Nadiren, böcek ısırıkları hayati tehlike oluşturan alerjik reaksiyonları tetikleyebilir.
Ev zararlıları
Özellikle hamam böceği ve böcek benzeri toz akarları gibi sokmayan ve ısırmayan böcekler ayrıca alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bu iki böcek, yıl boyunca alerji ve astımın en sık nedeni olabilir. Bir hamam böceğinin aksine, bir toz akarı çıplak gözle görülemeyecek kadar küçüktür. Hamam böceği ve toz akarlarının atıkları ve vücutları alerjik reaksiyonlara neden olur. Ayrıca astım semptomlarını ve astım ataklarını tetikleyebilir.
Böcek Alerjilerinde Semptomlar ve Bulgular
Böcekler tarafından sokulan ya da ısırılan çoğu insan ısırık ya da sokma çevresindeki alanda ağrı, kızarıklık, kaşıntı ve küçük şişlikten muzdariptir. Bu normal bir reaksiyondur. Çoğu insan saatler veya günler içinde iyileşir.
Hamam böcekleri ya da toz akarları gibi sokmayan ya da ısırmayan böceklere olan alerjik reaksiyon farklıdır. Hapşırma, öksürme, burun akıntısı veya burun tıkanması, gözlerde, burunda, ağız veya boğazda kaşıntı belirtiler arasında olabilir. Bu belirtiler soğuk algınlığı ile karıştırılabilir, ancak bir seferde haftalarca veya aylarca sürebilir. Astım varsa, alerjik bir reaksiyon astım semptomlarını veya astım krizini tetikleyebilir.
İnsanlar böcek ısırması veya sokmasına karşı ciddi bir alerjik reaksiyon gösterebilir. Hayatı tehdit edici bir alerjik reaksiyon (anafilaksi), derhal tıbbi müdahale gerektiren belirtiler üretir. Acil tedavi olmadan, anafilaksi ölümle sonuçlanabilir. Belirtiler genellikle deri veya ağız, akciğerler, kalp ve bağırsak gibi birden fazla organ sistemini (vücudun bir bölümünü) içerir. Bazı belirtiler şunlardır:
- Deri döküntüleri, kaşıntı veya kurdeşen,
- Dudaklar, dil veya boğazın şişmesi,
- Nefes darlığı, nefes almada zorluk veya hırıltı (nefes alma sırasında ıslık sesi),
- Baş dönmesi ve / veya bayılma,
- Mide ağrısı, kusma, şişkinlik veya ishal.
Diğer ciddi ancak alerjik olmayan reaksiyonlar şunları içerir:
- Vücudun böcek zehrine normal bir zehir gibi tepki verdiği zaman meydana gelen toksik bir reaksiyondur. Toksik bir reaksiyon alerjik reaksiyona benzer semptomlara neden olabilir. Diğer semptomlar arasında mide bulantısı, ateş, bayılma, nöbetler, şok ve hatta ölüm sayılabilir.
- Serum hastalığı vücuttaki yabancı bir maddeye olan alışılmadık bir reaksiyondur. Sokmadan veya ısırmadan saatler veya günler sonra belirtilere neden olabilir. Belirtileri ateş, eklem ağrısı, diğer grip benzeri belirtiler ve bazen kurdeşendir.
Böcek Alerjisinde Tanı
Bilinen bir böcek sokması alerjisi olan bir insanda, bir sokma veya ısırmayı takiben bir alerjik reaksiyonun semptomlarının varlığı, tipik olarak bir alerjik reaksiyonun teşhisini oluşturmak için yeterlidir.
Sokan böceklere alerjisi olup olmadığından emin olmayan bir kişi, test için alerji/immünoloji uzmanına danışabilir. Belirli tip sokan böcek alerjisi olup olmadığını belirlemek için cilt testleri ve kan testleri kullanılabilir. Deri testi, böcek zehirinin bir numunesinin, cildin en üst seviyesinin üzerine veya altına yerleştirilmesini ve alanın alerjik reaksiyon belirtileri açısından gözlemlenmesini içerir. Kan testi, kandaki IgE antikorlarının belirli bir maddeye miktarını belirlemek için bir radyoalibororbent testi (RAST) adı verilen bir testi içerir.
Böcek Alerjilerinde Tedavi ve Korunma
Tıbbi ekip için en önemli öncelik, solunum ve kan basıncının korunmasını sağlamaktır.
- Nefes almakta güçlük çekiyorsanız, burnunuzdaki bir tüp veya yüz maskesi ile oksijen verilebilir.
- Ciddi solunum sıkıntısı durumlarında, mekanik bir suni solunum cihazı takılabilir. Bu, reaksiyonun etkisinin azalmasına kadar geçicidir.
- Kan basıncınız çok düşükse, bir damar yolu hattı yerleştirilecektir.
- Kan basıncını artırmak için damar yoluyla serum fizyolojik çözeltisi verilebilir.
- Nefes almanızı kolaylaştırmak ve/veya kan basıncınızı artırmak için gerekirse ilaç alabilirsiniz.
- Difenhidramin gibi H1 tipi antihistamin genellikle histamin reaksiyonunu azaltmak için ağız veya enjeksiyonla verilir. Bu kaşıntıyı hafifletir.
- Prednizon veya metilprednizolon gibi kortikosteroidler genellikle şişliği azaltmak ve immün yanıtını bastırmak için verilir.
Gelecekte böcek sokmalarını önlemek için önlem alın.
- Sokan böceklerin yuvaları veya kovanından kaçının.
- Arıları ve eşek arısını çekebilecek parlak kıyafetler veya parfümler kullanmayın.
- Uçan böceklerin etrafında sakin ve sessiz kalın. Yavaşça hareket edin.
- Dışarıda yiyecek veya içecek tüketirken, yemek pişirme veya piknikte olduğu gibi dikkat gösterin.
Böcek Alerjilerinde İmmünoterapi
Sokan bir böceğe önemli bir tepki vermiş olan herkes olası zehir immünoterapisi (böcek alerjisine bağışıklık geliştiren alerji aşıları) için bir alerji uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Böcek zehirine ve spesifik semptomlara belirgin duyarlılığı olan hastalar, böcek sokması alerjisi için alerji enjeksiyon tedavisi alabilir. Bu hastalarda sokan böceklere karşı alerjik immünoterapi neredeyse %100 etkilidir.
Bu tedavi türü genellikle 10-20 hafta boyunca kademeli olarak artan bir zehir dozu içerir. Daha sonra her dört ila sekiz haftada bir “bakım” dozu verilir. Yaklaşık üç ila beş yıl sonra, zehir aşısının sonlandırılması göz önünde bulundurulur. Üç ila beş yıl boyunca yapılan terapi çoğu insanda uzun süreli koruma sağlar. Bu zehir tedavisinden şiddetli advers reaksiyon riski en azdır (%0.2’den az) ve bugüne kadar ölüm bildirilmemiştir.