Çocukların beslenme şekilleri zaman içinde büyüdükçe değişmektedir. Kimi çocukların beslenmesi aileler için büyük bir kabus olabiliyor. Özellikle yemek seçme, az yemek yeme, iştahsızlık yetersiz beslenmeyle malnütrisyona neden olabileceği için dikkatli olunmalıdır. Bu nedenle de ister istemez düşünüyoruz hangi beslenme modeli bize daha uygun hangisi daha sağlıklı.
Karbonhidratlar
Karbonhidratlar vücudumuz için gerekli olan makro besin ögelerindendir. En doğru ve sağlıklı olan karbonhidrat seçimi çocuğumuzun gelişmesinde büyük önem taşır. Karbonhidrat dendiği zaman çoğu insanın aklına şeker, pasta veya börek gelir. Ancak doğru ve sağlıklı karbonhidrat kaynakları tam tahıl içeren, lif oranı ve vitamin mineral değeri yüksek karbonhidratlardır. Çocuklarımızın beslenmesinde olduğu kadar kendi sofralarımızda da doğru karbonhidrata yer verelim. Vücudumuz için elzem her besin ögesini tüketmemiz gerekmektedir. Tam buğday ekmeği, bulgur, karabuğday, kepekli makarna, kuru fasulye, nohut, mercimek vb. çocuklar için hem lif kaynağı hem de tokluk hissini arttıracak karbonhidratlardır. Çocuklarımıza doğru tahıl tüketimi alışkanlığını küçük yaşta kazandırmakta fayda vardır.
Proteinler
Proteinler vücudumuzun temel yapı taşlarıdır. Çocukluk çağında alınan yeterli protein, çocukların gelişimlerini ve ileri yaşlardaki yaşam kalitelerini doğrudan etkilemektedir. Günlük enerjinin %12-15‘i proteinlerden sağlanmalıdır. Proteinlerin vücudumuzda deposu yoktur bu yüzden fazla aldığımız protein yağa dönüşür.
Proteinler bütün hayvansal ve bitkisel kaynaklı besinlerde bulunurlar. Ancak besinlerin içerdikleri proteinler miktar ve kalite açısından birbirinden farklıdır. Protein içeriği en iyi besinlerimiz; yumurta, et, tavuk, balık, hindi, süt, yoğurt, peynir gibi hayvansal besinlerdir. Kurubaklagiller, tahıllar, fındık, fıstık gibi yağlı tohumlar ise bitkisel kaynaklı proteinlerdir. Hayvansal kaynaklı proteinlerin biyoyararlılığı daha yüksektir ancak bazı eksik aminoasitleri tamamlayabilmek adına hayvansal ve bitkisel kaynaklı proteinleri karışık tüketmek gereklidir. Yumurta bizim örnek protein dediğimiz en kaliteli ve vücutta en iyi sindirilen proteindir. Bu nedenle çocuklarımızın beslenmesinde mutlaka yumurtaya yer verilmelidir.
Çocuğumuzun sevmediği besinleri tüketmesi konusunda baskı yapmamalıyız. Beyaz peynirin kokusunu sevmiyor olabilir yerine kokusu olmayan kaşar peyniri tercih edilebilir. Süt sevmiyorsa yerine kalsiyum ihtiyacı karşılamak adına yoğurt, ayran tüketilebilir. Bu besinleri çocuğumuzun tabağından tamamen çıkarmamalıyız, bir iki hafta sonra bazı besinlerin içine karıştırarak o besini tekrar denemeliyiz. Örneğin sütün içine kakao ekleyebiliriz veya çilek, muz gibi meyve püreleriyle karıştırarak da çocuğumuzun sevebileceği sütlü içecekler hazırlayabiliriz.
Çocukluk çağında her gün 2 bardak süt, 1 kase yoğurt, 1-2 dilim peynir, 1 tane yumurta ve 2-3 köfte kadar et/tavuk veya balık tüketimi protein ihtiyacını karşılar. Tabi bu ölçüler çocuğun boyuna, kilosuna, yaşına, günlük aktivitesine göre değişebilir.
Yağlar
Yağlar vücudumuz için gerekli enerji kaynakları olarak bilinir. Yağda eriyen vitaminlerin (A,D,E,K) kullanılmasında ve sinir sisteminin çalışmasında rol alırlar. Özellikle tereyağı ve yağlı etlerin tüketimini erken yaşlarda sınırlamakta fayda vardır. Çocuklarda toplam enerjinin %30’unun yağlardan gelmesi önerilmektedir.
Unutmayalım ki…
Çocukta kazandırılması gerekli beslenme alışkanlığı öğünlerin düzenli olması ve tabağına konan yemeğin bitirilmesidir. Çocuğa yiyecekler küçük porsiyonlar şeklinde verilmeli, bitiremeyeceği miktarlarda ısrar edilmemelidir. Şişmanlığa eğilimi veya aşırı iştahsız olan çocuklar dışında çocuğun yiyeceği miktar isteğine bırakılabilir.
En önemli ve değişmeyen temel kuralımız ise bütün besinlerin dengeli bir şekilde tüketilmesidir. Bir besinin yeterli olduğunu, çocuğun yaşına uygun büyüme ve gelişme göstermesine bakarak değenlendirebiliriz. Yeterli ve dengeli beslenmek için gerekli miktarlarda protein, yağ, karbonhidrat vitamin ve mineral gibi besin öğelerini tüketmeliyiz. Yani çocuğumuzun tabağında dengeyi kurmak onun büyümesi gelişmesi için çok önemlidir.