Astım, solunum yollarının daralmasına sebep olan kronik bir akciğer hastalığıdır. Semptomları arasında genellikle hırıltılı nefes alma, nefes almada zorluk, öksürük, göğüste sıkışma hissi, göğüste ağrı bulunur. Astım hastalığı bulunan bireylerde solunum yolları zaman zaman şişer ve semptomların artmasına neden olur. Ataklar genel olarak duman, alerji, soğuk hava gibi tetikleyicilere maruz kalındığında gerçekleşir.
Astım neden olur?
Astım hastalığının kesin nedeni bilinmemektedir ancak, çeşitli etkenlerin ve genetik faktörlerin birleşimi sonucunda ortaya çıktığı düşünülmektedir. Buna göre ailesinde astım bulunan bireyler diğerlerine oranla daha çok risk altındadır. Aynı zamanda egzama, alerjik nezle gibi alerji hastalığı bulunan bireylerin astım hastalığına yakalanma riski yükselmektedir.
Astıma neden olabilecek çevresel faktörler aşağıdaki gibidir:
- Sigara dumanı
- Polen, hayvan kepeği ve küf gibi alerjenler
- Hava kirliliği
- Aşırı stres
- Solunum yolunda oluşan enfeksiyonlar
- Obezite
Astım Belirtileri Nelerdir?
Astım belirtileri kişiden kişiye göre farklılık gösterebilmektedir. Aynı zamanda belirtiler zaman aralıklarında değişkenlik gösterebilir. Astımın en yaygın görülen belirtileri aşağıdaki gibidir:
Nefes darlığı
Astım hastalığı bulunan kişilerde en yaygın görülen belirtilerden bir tanesi nefes darlığıdır. Nefes almak zorlaşır ve konuşmakta güçlük çekilebilir.
Öksürük
Nefes darlığı beraberinde gelen öksürük atakları da astım hastalığının habercisi olabilir. Bu öksürük atakları genellikle gece yatmadan önce ve sabah erken saatlerde ortaya çıkmaktadır.
Hırıltı ve göğüste sıkışma
Astımın belirtileri arasında hırıltılı nefes alma da bulunur. Hırıltı, hava yollarının daraldığının göstergesidir. Aynı zamanda göğüste baskı hissedilebilir.
Astım Nasıl Teşhis Edilir?
Astım teşhisi hastanın yaşadığı belirtiler, ailesinin sağlık öyküsü ve yapılan bazı testler sonucunda konmaktadır. Ailesinde astım ya da alerjik hastalıklar bulunan bireylerde astım oluşma olasılığı daha yüksektir. Uzman hekim, semptomlarla birlikte hastanın tıbbi öyküsünü de incelemektedir. Fiziksel muayene ile hastanın göğüs bölgesindeki sesler dinlenir ve hırıltı olup olmadığına bakılır. Yapılan testler ve incelemeler sonrasında astım teşhisi konulan hasta için en uygun tedavi yöntemi planlanmaktadır.
Astım Nasıl Tedavi Edilir?
Astım teşhisinden sonra semptomları kontrol altına almak, hastanın yaşam kalitesini yükseltmek için en uygun tedavi yöntemi uygulanmaktadır. Tedavi planı semptomların şiddetine göre değişiklik gösterebilir. Astım tedavisinde kullanılan yöntemler aşağıdaki gibidir:
Kontrol ilaçları ve rahatlatıcı ilaçlar
Kontrol ilaçları astım tedavisi süresince her gün kullanılmaktadır. Bu ilaçlar hava yollarının iltihaplanmasını azaltır ve semptomların önlenmesine yardımcı olur. Beta agonistler, kortikosteroidlee gibi çeşitli kontrol ilaçları bulunmaktadır. Astım tedavisinde hastayı anlık olarak rahatlatmak için nefes açıcı ilaçlar da kullanılmaktadır.
Tetikleticilerden uzak durmak
Sigara dumanı, hava kirliliği, polen gibi tetikleyicilerden uzak durmak astım tedavisinde çok önemlidir. Böylelikle astım ataklarının da önüne geçilmiş olunur.
Astım eğitimi
Uzman hekim tarafından astım hakkında daha detaylı bilgi almak, semptomların nasıl yönetileceğini bilmek için önemlidir. Astım eğitiminde, ilaçların nasıl kullanılacağı, ataklar sırasında nasıl davranılması gerektiği gibi birçok bilgi edinilir.
Alerji tedavisi
Eğer astım hastalığı alerji sebepliyse, uzman hekim tarafından en doğru alerji tedavisi uygulanmaktadır. Alerji ilaçları, immünoterapi (alerji aşıları) veya özel diyet gibi yöntemlerle astım ataklarının önüne geçilebilir.
Astıma ne iyi gelir?
Astıma iyi gelebilecek birçok şey bulunmaktadır. Ancak en önemlisi uzman hekim tarafından kontrol altında olmak ve tedavi planına uymaktır. Astım hastaları duman, toz, evcil hayvan kepeği ve polen gibi astım ataklarını tetikleyebilecek etkenlerden uzak durmalıdır. Bunun yanı sıra; bol miktarda meyve ve meyve tüketmek, ilaçları düzenli olarak kullanmak, uzman hekim kontrolünde akciğerleri geliştirmek için yapılan egzersizler de hastanın yaşam kalitesini artırmak, semptomları hafifletmek için uygulanabilecek yöntemlerden bazılarıdır.
Astımlı hastalar nelere dikkat etmelidir?
Astımlı hastalar tetikleyicilerden uzak durmaya özen göstermelidir. Hava kirliliği, ev tozu akarları, polen gibi tetikleyiciler astım ataklarını da tetiklemektedir. Astım hastasının bulunduğu ortam her zaman temiz olmalıdır. Fazla kilo alımı astım ataklarını tetikleyebileceği için, en uygun diyet listesi oluşturulmalı ve buna uyulmalıdır. Stresten kaçınmak, huzurlu bir yaşam sürmek de astım hastalarının dikkat etmesi gereken durumlardandır.