Dünya’da olduğu gibi Türkiye’de de alerji hastalıkları her geçen gün artmaya devam etmektedir. Alerjik hastalıklar, çocuklarda ve yetişkinlerde sık görülen hastalıklardır. Alerji, bağışıklık sisteminden vücuda giren veya temas eden maddelere karşı oluşan aşırı tepkidir. Alerjik reaksiyona neden olan maddelere alerjen denir. Alerji bazen çok hafif belirtilerle kendini gösterirken bazen de hayati tehlikeye neden olacak kadar ciddi alerji belirtileri de göstermektedir. Vücudumuzun vereceği anormal yanıt ise kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir.

Alerji Nasıl Gelişir?

Alerjik bir reaksiyon tipik olarak burun, akciğerler, boğaz, sinüsler, kulaklar, mide ya da ciltte oluşan semptomları tetikler. Bazı insanlar için alerjiler astım semptomlarını da tetikleyebilmektedir. En ciddi vakalarda, anafilaksi (alerjik şok) adı verilen hayatı tehdit eden bir reaksiyon meydana gelebilir.

Aşağıdaki durumlarda alerjinin gelişme olasılığı daha yüksektir:

  • Ailede astım veya saman nezlesi, kurdeşen veya egzama gibi alerjiler varsa,
  • Çocukluk döneminde astım veya başka bir alerjik duruma sahipseniz.

Alerji hastalıkları birçok nedenle ortaya çıkabilir ancak genetik yatkınlık bu hastalıkların ortaya çıkmasında son derece önemli bir etkendir. Genetik yatkınlıkla birlikte zamanla çevremizde karşılaştığımız alerjenlere karşı duyarlanıp alerji belirtileri ortaya çıkabilir. Çevre ve genetik; alerjik hastalıkların ortaya çıkmasında birbirinden ayrılmayan iki önemli etkendir.

Randevu ve Bilgi İçin Sizi Arayalım

    phone

    Bilgi ve Randevu Hattı

    Alerji Belirtileri Nelerdir?

    Alerji belirtileri, ilgili alerjene bağlı olarak gelişen alerji semptomları solunum yollarını, sinüsleri ve burun kanallarını, cildi ve sindirim sistemini etkileyebilir. Alerjik reaksiyonlar hafif veya şiddetli olabilir. Bazı ciddi vakalarda alerji, anafilaksi olarak bilinen hayati tehlikeye neden olan  bir reaksiyonu tetikleyebilir.

    Başlıca Alerji Belirtileri Nelerdir?

    Alerjik rinit (saman nezlesi) belirtileri;

    • Hapşırma,
    • Burun, gözler veya damakta kaşıntı,
    • Burun akıntısı, burun tıkanıklığı,
    • Sulu, kırmızı veya şişmiş gözler (konjonktivit).

    Gıda alerjisinin belirtileri;

    • Ağızda karıncalanma,
    • Dudaklar, dil, yüz veya boğazın şişmesi,
    • Kurdeşen,
    • Anafilaksi.

    Böcek sokması alerjisinin belirtileri;

    • Sokma bölgesinde geniş bir şişlik alanı (ödem),
    • Vücudun her yerinde kaşıntı veya kurdeşen,
    • Öksürük, göğüste sıkışma, hırıltı veya nefes darlığı,
    • Anafilaksi.

    İlaç alerjisinin belirtileri;

    • Kurdeşen,
    • Cilt kaşıntısı,
    • İsilik,
    • Yüz şişmesi,
    • Hırıltı,
    • Anafilaksi.

    Egzama olarak da bilinen alerjik bir cilt rahatsızlığı olan atopik dermatitin belirtileri;

    • Kaşıntı,
    • Kızarıklık,
    • Pullanma veya soyulma.

    Anafilaksi:

    Yiyecekler ve böcek sokma alerjileri dahil olmak üzere bazı alerji türleri, anafilaksi olarak bilinen şiddetli bir reaksiyonu tetikleyebilir. Hayatı tehdit edici bir tıbbi acil durum olan anafilaksiye neden olabilir. Anafilaksi belirtileri şunları içerir:

    • Bilinç kaybı,
    • Kan basıncında düşüş,
    • Şiddetli nefes darlığı,
    • Deri döküntüsü,
    • Baş dönmesi,
    • Zayıf nabız,
    • Mide bulantısı ve kusma.

    Alerjik Hastalıklarda Tanı

    Alerji durumunun olup olmadığını değerlendirmek için doktorunuz;

    • Alerji belirtileri hakkında ayrıntılı sorular sorar,
    • Ayrıntılı fizik muayene yapar,
    • Belirtilerin ve olası tetikleyicilerin ayrıntılı bir günlüğünü tutmanızı isteyebilir.

    Gıda alerjiniz varsa, doktorunuz;

    • Yediğiniz yiyeceklerin ayrıntılı bir günlüğünü tutmanızı ister,
    • Alerji değerlendirmesi sırasında şüpheli yiyeceği yemeyi bırakıp bırakmadığınızı sorar.

    Alerjenler

    Bağışıklık sistemimiz normalde zararsız bir maddeyi tehlikeli bir madde olarak gördüğünde alerjik hastalıklar  başlar. Daha sonra bağışıklık sistemi, söz konusu alerjen için antikor üretir. Yine alerjene maruz kalındığında, bu antikorlar, alerji semptomlarına neden olan histamin gibi bir dizi bağışıklık sistemi kimyasallarını serbest bırakabilir.

    Yaygın alerji tetikleyicileri şunları içerir:

    • Havadan kaynaklanan alerjenler; polen, hayvan kepeği, toz akarları ve küf gibi alerjenlerdir.
    • Bazı gıdalar, özellikle yer fıstığı, ağaç fındıkları, buğday, soya, balık, kabuklu deniz ürünleri, yumurta ve süt.
    • Böcek sokmaları; bal arısı veya yaban arısı gibi.
    • İlaçlar, özellikle penisilin veya penisilin bazlı antibiyotikler
    • Lateks veya dokunduğunuz bazı maddeler, alerjik cilt reaksiyonlarına neden olabilecek diğer maddelerdir.

    Alerjik Hastalıklar

    Çocuklarda alerji hastalıklar çok farklı şekilde kendini gösterebilir. Bazen sadece bir organda hasara yol açarken bazen de tüm vücudumuzu etkileyecek sorunlara yol açar. Solunum sisteminde alerjik rinit ve astım belirtileri görülürken daha sonra egzama ürtiker gibi cilt belirtileri veya gastrit reflü gibi sindirim sistemi belirtileri ortaya çıkabilir. Bu yüzden alerjik hastalıkların zaman içinde diğer belirtiler ile kendini gösterebileceği unutulmamalıdır.

    Alerjik hastalıklar içerisinde  en sık karşılaşılanlar ve bu hastalıkların belirtileri aşağıda sıralanmıştır. Bu hastalık veya şikayetlerin birbirleri ile etkileşim halinde olduğu yani bir arada görülebileceğinin akılda tutulması gerekir.

    Alerjik Rinit Nedir?

    Mevsimsel alerjik rinit (saman nezlesi), ülkenin farklı yerlerinde yılın farklı zamanlarında havada taşınan polenlerden kaynaklanır.

    Alerjik rinit, evcil hayvan tüyü, küf, toz akarları ve hamamböceği parçacıklarından gelen pislikler üzerinde bulunan kurumuş deri parçaları, idrar ve tükürük gibi sıradan iç mekan alerjenleri tarafından da tetiklenebilir. Belirtiler tipik olarak yıl boyunca meydana geldiğinden, buna süreğen alerjik rinit de denir.

    Alerjen tetikleyicilere ek olarak, duman ve güçlü koku gibi tahriş edici maddelerden veya havanın sıcaklığı ve nemindeki değişimlerden kaynaklanan belirtiler görülebilir. Bunlar alerjik rinitin burun zarında iltihaplanmaya yol açması nedeniyle oluşur ve duyarlılığı arttırır.

    Göz Alerjisi Nedir?

    Alerjik konjunktivit veya oküler alerji olarak da bilinir, bu durum konjunktivayı tahriş ettiği zaman göz alerjisi oluşur. Konjunktiva, gözü ve göz kapağının içini kaplayan hassas zardır.

    Alerjik konjunktivitin en yaygın nedenleri polen ve küf sporları gibi mevsimsel alerjenlerdir. Mevsimsel alerjik riniti olan (saman nezlesi) insanlar normalde polen sayısının fazla olduğu günlerde açık havaya çıktıklarında bu semptomlarda artış olduğunu ifade  ederler.

    Toz akarları ve evcil hayvan kepekleri gibi ev içi alerjenler de yıl boyunca göz alerjisine neden olabilir. Bu tür bir alerjiden muzdaripseniz, evinizi temizlemek veya evcil hayvan bakımı yapmak gibi belirli faaliyetler sırasında belirtilerinizin kötüleştiğini fark edebilirsiniz.

    Alerjik Astım Nedir?

    Alerji ve astım sıklıkla birlikte görülür. Saman nezlesi belirtilerini polen, toz akarları ve evcil hayvan kepeği gibi tetikleyen maddeler de astım belirtilerine neden olabilir. Bazı insanlarda cilt veya besin alerjileri astım semptomlarına neden olabilir. Buna alerjik astım veya alerjiye bağlı astım denir.

    Bağışıklık sistemi tarafından salınan kimyasal maddeler, burun tıkanıklığı, burun akıntısı, kaşıntılı gözler veya cilt reaksiyonları gibi alerji semptomlarına yol açar. Bazı insanlar için bu aynı reaksiyon, akciğerleri ve solunum yollarını da etkiler ve astım semptomlarına yol açar.

    Ürtiker (Kurdeşen) Nedir?

    Kurdeşen, bağışıklık sistemi histamini serbest bıraktığında tetiklenen derinin iltihabıdır. Bu, küçük kan damarlarının sızdırmasına neden olarak ciltte şişmeye neden olur. Derinin derin katmanlarında oluşan bu  şişlik anjiyoödem olarak adlandırılır. Akut ve kronik olmak üzere iki tür ürtiker vardır. Akut ürtiker, belirli bir yiyeceği yedikten veya belirli bir tetikleyici ile temas oluştuktan sonra ortaya çıkar.

    Ayrıca ürtiker, ısı veya egzersiz gibi alerjik olmayan nedenlerin yanı sıra ilaçlar, yiyecekler, böcek ısırmaları veya enfeksiyonlar tarafından tetiklenebilir.

    Kronik ürtiker, nadiren spesifik tetikleyicilerden kaynaklanır ve bu nedenle alerji testlerinin genellikle yararı olmamaktadır. Kronik ürtiker aylarca veya yıllarca sürebilir. Kronik ürtiker rahatsız edici ve bazen acı verici olsa da, bu rahatsızlık bulaşıcı değildir.

    İlaç Alerjisi Nedir?

    İlaç alerjisi, bağışıklık sisteminin bir ilaca verdiği anormal reaksiyondur. Herhangi bir ilaç – reçetesiz, reçeteli veya bitkisel – ilaç alerjisine neden olabilir. Bununla birlikte, bazı ilaçlara karşı ilaç alerjisinin gelişme  olasılığı daha yüksektir.

    En sık görülen ilaç alerjisi semptomları kurdeşen, döküntü veya ateştir. Bir ilaç alerjisi, çoklu vücut sistemlerini etkileyen, hayati tehlikeye yol açan bir durum olan anafilaksi dahil olmak üzere ciddi reaksiyonlara neden olabilir.

    Bazı ilaçların diğerlerine göre alerjik reaksiyonlar üretme olasılığı daha yüksektir. En yaygın olanları:

    • Penisilin gibi antibiyotikler,
    • Aspirin ve steroidal olmayan iltihap önleyici ilaçlar, ibuprofen gibi,
    • Antikonvülsanlar,
    • Monoklonal antikor tedavisi,
    • Kemoterapi.

    Alerji geliştirme olasılığı, ilacı sıklıkla aldığınızda, cilde temas ettiğinde veya ağız yoluyla almak yerine enjeksiyonla verildiğinde daha yüksektir.

    Böcek Alerjisi Nedir?

    Bir böcek sokmasından korkma, böceğin kişinin kendisinde alerji geliştirmesine korkmaktan daha yaygındır.

    Alerji uzmanları, alerjik reaksiyon ile normal reaksiyon arasındaki farkı ayırt edebilen, böylece kaygıyı azaltan ve gereksiz tıbbi masrafları önleyen bir uzmanlardır.

    Sokan böcek alerjisinde, alerjen sokma zehridir. En ciddi tepkiler ise beş çeşit böceğin neden olduklarıdır:

    • Yabanarısı, çeşitli iklimlerde bulunan sarı şeritli siyah renktedir. Yuvaları genellikle yeraltında bulunur, ancak bazen binaların duvarlarında veya ahşapların çatlaklarında bulunur.
    • Bal arıları; koyu kahverengi ve sarı lekelere sahip yuvarlak, bulanık gövdelere sahiptir. Ağaçlarda, eski lastiklerde veya diğer kısmen korunan alanlardaki peteklerde bulunabilir.
    • Kağıt eşek arısı; siyah, kahverengi, kırmızı ve sarı lekeli ve incedirler. Saçakların altında, panjurların arkasında veya çalılık ve ağaçlık alanlarda dairesel bir tarakta yaşarlar.
    • Hornetler; beyaz, turuncu veya sarı işaretlerle siyah veya kahverengidir. Yuvaları gri veya kahverengidir ve genellikle ağaçlarda bulunur.
    • Ateş karıncaları; daha ılıman iklimlerde, büyük höyüklerde yaşayan kırmızımsı kahverengi karıncalardır. Küçük bir uyarı ile saldırırlar, yanmaya ve ağrıya neden olan yüksek konsantrasyonlu toksinleriyle sokarlar.

    Besin Alerjisi Nedir?

    Bir gıda alerjiniz varsa, bağışıklık sistemi o gıdada bulunan belirli bir proteine karşı aşırı tepki gösterir. Sadece küçük bir miktar yiyecekle temas edildiğinde bile belirtiler ortaya çıkabilir.

    Birçok besin alerjisi ilk olarak çocukluğun erken döneminde teşhis edilir, ancak daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde de görülebilir.

    Alerjik reaksiyonların çoğundan 8 gıda sorumludur:

    • İnek sütü,
    • Yumurta,
    • Balık,
    • Yer fıstığı,
    • Kabuklu deniz hayvanları,
    • Soya,
    • Ağaç fındıkları,
    • Buğday.

    Egzama (Atopik Dermatit) Nedir?

    Egzama, özellikle çocuklarda en sık görülen cilt rahatsızlığıdır. Atopik dermatit olarak da adlandırılan bu rahatsızlık her beş bebekten birini etkilerken, elli yetişkinden yalnızca birini etkilemektedir. Egzamanın, cilt bariyerinin “sızıntısı” nedeniyle olduğu ve bunun kurumasına ve birçok çevresel faktör tarafından tahrişe ve yanmaya eğilimli olmasına neden olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, egzamalı bazı kişilerde egzama semptomlarını daha da kötüleştirebilecek gıda duyarlılığı söz konusudur. Şiddetli atopik dermatitli hastaların yaklaşık yarısında, hastalık ciltte bulunan ‘filaggrin’ adı verilen hatalı bir genin kalıtımından kaynaklanmaktadır. Ürtikerden (kurdeşen) farklı olarak egzama kaşıntısı, sadece histamin kaynaklı değildir, bu nedenle anti-histaminler semptomları kontrol edemez. Egzama genellikle astım, alerjik rinit (saman nezlesi) veya gıda alerjisi ile bağlantılıdır. Bu ilerleme düzenine atopik yürüyüş denir.

    Alerji Testi

    Alerji testleri, belirtileri neyin tetiklediğini tam olarak söylemenin en iyi ve en güvenli yoludur. Yaygın tetikleyiciler şunlardır: toz akarları, hayvan kepeği, küfler, polenler, hamam böceği dışkıları, böcek sokmaları yiyecekler, lateks ve ilaçlar.

    • Deri testleri: Bu en yaygın test türüdür. Bu testte, cilde az miktarda alerjen konulur ve bu bölge batırılır veya çizilir. Alerji varsa, prick test bölgesinde biraz şişlik yaşanır. Bu testin sonuçları genellikle 15 dakika içinde öğrenilebilir.
    • İntradermal testler: İntradermal testler prick testlerinden daha hassastır ve prick test sonuçları yetersiz olduğunda kullanılabilir.
    • Provokasyon testleri: Provokasyon testleri, yiyecek veya ilaç alerjisi olduğundan şüphelenildiğinde kullanılır. Bu testte, hastalar bir alerji uzmanının yakın gözetimi altında çok az miktarda olası alerjenleri yerler veya solurlar. Provokasyon testleri, anafilaksi riski taşıdığı için mutlaka bir alerji uzmanı tarafından uygulanması gerekmektedir.
    • Kan testleri: Bu test için, kan alınır ve alerjiler için test edilir. Bu test diğer bazı testlerden daha maliyetlidir. Sonuçların alınması da diğer test uygulamalarına oranla daha uzun sürebilmektedir.

    Alerji Tedavisi (İmmünoterapi)

    Alerji aşıları, alerji ataklarını durdurmak veya azaltmak için yaklaşık üç ila beş yıllık bir süre boyunca düzenli aralıklarla uygulanan enjeksiyonlardır. Alerji aşıları, immünoterapi adı verilen bir tedavi şeklidir. Her alerji aşısında, alerjik reaksiyonları tetikleyen çok az miktarda belirli madde veya maddeler bulunur. Bunlara alerjenler denir. Alerji aşıları bağışıklık sistemini uyaracak kadar alerjen içerir – ancak tam çaplı bir alerjik reaksiyona neden olmak için yeterli değildir. Zamanla doktorunuz, alerji aşılarınızın her birinde alerjen dozunu artırır. Bu vücudun alerjenlere alışmasına yardımcı olur. Bağışıklık sisteminiz alerjenlere tolerans geliştirir ve alerji semptomlarının zamanla azalmasını sağlar.