Şeftali meyvesine karşı alerji, taze sebze ve meyvelere karşı diğer birçok alerji gibi iki farklı şekilde olabilir. Bazı insanlar şeftaliye karşı gerçek bir alerjiye sahipken, bazılarının huş ağacı polenine alerjisi olabilir. “Pru p 3” şeftaliye duyarlı kişilerde alerjik reaksiyonları tetikleyen başlıca şeftali alerjenidir. Şeftali, “Rosaceae” familyasına ait sert çekirdekli bir meyvedir. Bu meyveye karşı alerji, Avrupa’daki ergenler ve yetişkinler arasında yaygındır. Kadınlar erkeklere göre şeftali alerjisine daha yatkındır.
Şeftali Alerjisinin Nedenleri Nelerdir?
Huş ağacı poleni alerjisi: Şeftalide bulunan protein, huş ağacı poleni alerjenine benzer olduğu için vücut şeftaliye karşı alerjik reaksiyonlar geliştirebilir. Bu aşamada vücut, şeftaliyi huş ağacı poleni olarak tanıyabilir ve alerjik reaksiyonları tetikleyebilir.
“Pru p 3”, şeftaliye duyarlı kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olan bir alerjendir. Bu alerjenin kabuktaki konsantrasyonu, meyvenin içindekinden yedi kat daha fazladır. “Pru p 3” şeftaliye alerjisi olan bireylerin bağışıklık sistemleri tarafından tanınmaz. Vücut, IgE antikorları üreterek tepki verir. Ayrıca, olumsuz reaksiyonlara neden olan histamin salınımına da neden olur.
Ceviz ve şeftali (ve/veya elma, armut, kiraz, kayısı, erik veya badem gibi diğer Rosaceae) alerjisi
Bu hastalar esas olarak, temelde Rosaceae’de (gül) ve aynı zamanda diğer birçok bitki kaynaklı gıdada bulunan LTP (lipit transfer proteini) adlı ısıya dayanıklı bir proteine tepki verir. Çoğu hastada, şeftali alerjisi öyküsü vardır. LTP’ye tepki gösteren hastaların yaklaşık yüzde 50’si, botanik olarak akraba olmayan bitkisel gıdalardan gelen LTP arasındaki çapraz reaktivite nedeniyle cevize (ve diğer ağaç yemişlerine) tepki verir. Kabuklu yemişler (ceviz, fındık) ve yer fıstığı, LTP’ye aşırı duyarlı hastalar için tehlikeli yiyeceklerdendir. Gül dışındaki diğer bitkisel besinlere karşı duyarlı olma olasılığı, IgE’nin şeftali LTP’sine karşı seviyesiyle doğrudan ilgilidir. LTP ısıya dayanıklıdır ve midede sindirime dirençlidir; ve sonuç olarak alerjik hastalar anafilaksi dahil çok şiddetli reaksiyonlar yaşayabilir.
Şeftali Alerjisi Belirtileri ve İşaretleri Nelerdir?
Şeftali alerjisinin belirtileri meyveyi yedikten 5 ile 15 dakika sonra ortaya çıkabilir. Aşırı hassas kişilerde meyveyi çiğnerken veya yutarken belirtiler gelişebilir. Bu belirtiler 20 dakika ile 1 saat arasında nükseder.
Ağızda Oluşan Belirtiler
Ağız, alerji nedeniyle ilk etkilenen bölgedir. Şu belirtiler görülebilir:
- Ağızda kaşıntı,
- Boğazda kaşıntı veya tahriş,
- Dudaklarda kızarıklık ve şişlik,
- Dilin şişmesi.
Deride Oluşan Belirtiler
Ağır vakalarda, semptomlar ağız bölgesinin ötesinde ortaya çıkar. Bu belirtiler görülebilir:
- Deride kızarıklık,
- Kurdeşen,
- Kaşıntı hissi,
- Çıbanların veya yumruların varlığı.
Gastrointestinal Semptomlar
Şeftali tüketimi, aşağıdakileri içeren gastrointestinal belirtilere yol açabilir:
- Karın ağrısı veya yanma hissi,
- Kramplar,
- Mide bulantısı,
- İshal veya gevşek dışkı,
- Kusma.
Solunum Semptomları Nelerdir?
Şeftali alerjisi burnu ve akciğerleri de etkileyebilir. Bu belirtiler görülebilir:
- Burun kaşıntısı,
- Hırıltı,
- Hapşırma,
- Öksürük,
- Göğüs gerginliği,
- Rinit,
- Nefes darlığı veya boğulma.
Anafilaksi (Alerjik Şok)
Anafilaksi, yaşamı tehdit eden tıbbi bir acil durumdur. Aşağıdaki belirtiler görülebilir:
- Tansiyonda bir düşüş,
- Hızlı nabız,
- Bilinç kaybı,
- Konuşma bozukluğu,
- Hava yollarının daralması veya nefes almada zorluk.
Böyle bir durum meydana gelirse, hastayı derhal hastaneye götürün.
Şeftali Alerjisinin Teşhisi ve Testleri Nasıldır?
Tıbbi Öykü
Şeftaliye karşı alerjiden şüphelenmede, tıbbi geçmiş önemli bir rol oynar. Meyveyi yedikten sonra ortaya çıkan belirtileri, tüketilen şeftali miktarını ve hangi biçimde tüketildiğini doktorunuza anlatmanız gerekir. Aile üyelerinizin herhangi birinde bir besin alerjisi olup olmadığını da, belirtmenizde fayda vardır.
Kan Testi
Kan testi, kandaki alerjene özgü antikorların miktarını tespit etmeye yardımcı olur. Şeftaliye alerjisi olan bir kişi istemeden şeftali tüketirse, bağışıklık sistemi aşırı tepki verir ve “immünoglobulin E” olarak bilinen antikorları üretir. Bu antikorlar, kimyasalları serbest bırakan belirli hücrelere gider ve bu da alerjik reaksiyonlara neden olur. Kandaki antikorlarda artış, alerjinin açık bir göstergesidir.
Oral Gıda Provokasyon Testi
Bu testin yardımıyla alerji uzmanınız alerjiyi doğrulayabilir. Bu test sırasında, alerji uzmanının gözetiminde önceden belirlenmiş miktarlarda şeftali tüketmeniz gerekir. Meyveyi tükettikten sonra, ortaya çıkan belirtiler gözlemlenir. Alerji belirtileri varsa test durdurulur ve alerji doğrulanır. Hiçbir belirti yoksa, alerji uzmanınız besin alerjisini ekarte edecektir.
Risk Faktörleri Nelerdir?
- Huş ağacı poleni alerjisi olan kişiler, genellikle şeftaliye tepki verirler.
- Ailede şeftali alerjisi öyküsü, alerji riskini artırabilir.
- Rosaceae ailesinden herhangi bir başka meyveye alerjisi olması. Örneğin; elmaya alerjisi olan kişilerin genellikle şeftaliye alerjisi vardır.
- Herhangi bir gıda ile birlikte oral alerji sendromu öyküsü.
- Akdeniz ülkelerinde yaşayan bireyler şeftali alerjisine daha yatkındır. Bu genetik yapıları nedeniyle olabilir.
Şeftali Alerjisinin Tedavisi Nasıldır?
Şeftali alerjisinin bir tedavisi yoktur. Şeftaliden ve şeftali içeren besinlerden kaçınılması gerekir. Alerjik şok durumunda ise adrenalin oto enjektör uygulanıp, derhal 112 aranmalıdır.
Dikkat!
- Alerjik kişiler, şeftali ve şeftaliden yapılan ürünlerden kesinlikle kaçınmalıdır.
- Herhangi bir gıda ürünü satın almadan önce, gıda etiketini dikkatlice okuyun. Bir üründe şeftali izleri bile varsa, satın almaktan kaçının
- Restoranda herhangi bir yemek siparişi vermeden önce, yiyecek malzemeleri hakkında ayrıntılı bilgi edinin. Mümkünse, size sundukları yiyeceklere ekstra dikkat etmeleri için alerjiniz hakkında bilgi verin.
- Okula giden çocuğunuzun şeftaliye alerjisi varsa, sınıf öğretmenine alerjisi hakkında bilgi verin.
- Şeftali içeren kozmetik veya güzellik ürünlerini kullanmaktan kaçının. Örneğin, şeftali aromalı yüz yıkama jeli veya dudak kremi.
- Bazı alkol türleri şeftali ile tatlandırılır. Alerjik kişiler bundan kaçınmalıdır.
Şeftali Alerjisinde Kaçınılması Gereken Yiyeceklerin Listesi Nelerdir?
- Şeftali aromalı meyve suyu,
- Şeftali içeren karışık meyve suyu,
- Şeftali aromalı dondurma,
- Şeftali aromalı dondurulmuş yoğurt,
- Şeftali kekleri,
- Şeftali turşusu veya şeftali reçeli,
- Şeftali şekerleri,
- Şeftali kabağı,
- Şeftali yağı.
Şeftalinin Faydaları Nelerdir?
Besin içeriği ve antioksidan kapasitesi zengindir.
Bir orta boy şeftali (150 gram), içeriği şöyledir;
- Kalori: 58,
- Protein: 1 gram,
- Yağ: 1 gramdan az,
- Karbonhidrat: 14 gram,
- Lif: 2 gram,
- C Vitamini: Günlük Alınması Gereken Değerin %17’si,
- A Vitamini: Günlük Alınması Gereken Değerin %10’u,
- Potasyum: Günlük Alınması Gereken Değerin %8’i,
- Niasin: Günlük Alınması Gereken Değerin %6’sı,
- E Vitamini: Günlük Alınması Gereken Değerin %5’i,
- K Vitamini: Günlük Alınması Gereken Değerin %5’i,
- Bakır: Günlük Alınması Gereken Değerin %5’i,
- Manganez: Günlük Alınması Gereken Değerin %5’ini içerir.
Şeftali lif, vitamin ve mineral bakımından zengin içeriğe sahiptir. Ayrıca vücudunuzu yaşlanmaya ve hastalıklara karşı korumaya yardımcı olabilecek, antioksidanlar gibi faydalı bitki bileşikleri içerirler.
Sindirime yardımcı olur.
Şeftali, düzenli sindirime ve daha düşük bağırsak rahatsızlıkları riskine katkıda bulunan lifleri içerir. Şeftali çiçekleri ayrıca, sağlıklı bir bağırsağı destekleyen bileşikleri sağlar.
Kalp sağlığına i̇yi gelir.
Şeftali, yüksek tansiyon gibi kalp hastalığı risk faktörlerinin yanı sıra trigliserit ve kolesterol seviyelerini azaltmaya yardımcı olabilecek bileşikler içerir.
Cildinizi koruyabilir.
Şeftali ve şeftali çiçeklerindeki bileşikler, nemi koruyarak cildinizin güneşten zarar görmesini önler ve cildinizin sağlıklı kalmasına yardımcı olur.
Bazı kanser türlerini önleyebilir.
Şeftalide bulunan bileşikler, kanserli hücrelerin oluşumunu, büyümesini ve yayılmasını sınırlayarak kansere karşı bir miktar koruma sağlayabilir.
Alerji belirtilerini azaltabilir.
Şeftali, bağışıklık sisteminizin alerjenlere tepkisini azaltmaya yardımcı olarak alerji belirtilerini azaltabilir.
Bağışıklığı artırabilir.
Şeftali, bağışıklığı güçlendiren besinler ve antioksidanlar açısından zengindir.
