İnek Sütü Bazlı Formüller
Bebek beslenmesinde mama ve formüllere bazı durumlarda ihtiyaç duyabilirsiniz. İnek sütü bazlı formüller, Dünya çapında kullanılan formül mamaların yaklaşık %80’ini oluşturmaktadır. İnek sütü bu tür mamaların temelini oluşturmasına rağmen, bebekler için daha güvenli hale getirmek amacıyla önemli ölçüde değiştirilir. Proteini daha sindirilebilir hale getirmek için ısıtma ve diğer yöntemler uygulanır. Konsantrasyonu anne sütüne eşit hale getirmek için daha fazla süt şekeri (laktoz) eklenir ve yağı azaltılır. Yağı yerine bebeklerin daha kolay sindirebileceği, bebek büyümesi için daha iyi olan bitkisel yağlar eklenir.
İnek sütü formüllerine ilave demir eklenir. Demirle takviye edilmiş bu formüller son yıllarda bebeklik döneminde demir eksikliği anemisi oranını önemli ölçüde azaltmıştır. Bazı bebeklerin, ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli miktarda doğal demir rezervi yoktur. Bu nedenle demir takviyeli formülün, emzirilmeyen tüm bebekler için doğumdan bir yaşına kadar kullanılması önerilmektedir. Aynı zamanda birçok bebek mamasında, etlerde, yumurta sarısında ve demirle güçlendirilmiş tahıllarda ek demir bulunur. Düşük demirli formüller, bebeğinizin büyümesini ve gelişimini desteklemek için yeterli demir sağlamadığından kullanılmamalıdır. Bazı anneler bebek formülündeki demirin kabızlığa neden olduğunu düşünürler ancak bebek formülündeki demir miktarı bebeklerde kabızlığa neden olmaz.
Çoğu formülde, bebeğin beyin ve göz gelişimi için önemli olan yağ asitleri; dokosaheksaenoik asit (DHA) ve araşidonik asit (ARA) bulunur. Bazı formüller ayrıca “yararlı” bakteri türleri olan probiyotiklerle de güçlendirilmiştir. Diğer formüller ise, sağlıklı bağırsak astarını destekleyen maddelerden olan ve doğal insan sütü oligosakkaritlerini taklit etmek için üretilmiş prebiyotiklerle güçlendirilmiştir.
Hidrolize Formüller
Başka bir formül mama tipi hidrolize edilmiş formüllerdir. Genellikle “sindirilmiş” mamalar olarak adlandırılırlar. Protein içerikleri daha kolay sindirilebilen küçük proteinlere ayrılmıştır. Alerji geliştirme riski yüksek olan, emzirilmeyen bebeklerin yoğun veya kısmi hidrolize (hipoalerjenik) formüllerle beslenmesi önerilebilir. Bu hidrolize formüller normal formüllerden daha pahalı mamalardır. İhtiyaç olmaması durumunda kullanılmaları önerilmez, kullanma kararı mutlaka sağlık profesyonelleri tarafından verilmelidir.
Soya Formülleri
Soya formülleri, süt bazlı formüllerden farklı bir protein (soya) ve karbonhidrat (glikoz veya sükroz) içerir. Bazen laktozu sindiremeyen bebekler için önerilir. Birçok bebeğin, özellikle bağırsak astarındaki sindirim enzimlerine zarar verebilen ishal nöbetleri sonrasında laktozu sindiremedikleri kısa dönemleri vardır. Ancak bu genellikle geçici bir sorundur ve bebeğin diyetinde bir değişiklik gerektirmez. Çocuk beslenme uzmanınız veya doktorunuz laktoz içermeyen bir formül kullanmanızı önerdiyse, bu mamalar bebeğinizin normal büyüme ve gelişmesi için gereken bileşenleri içerir.
Kolik ve kanlı ishale neden olan gerçek bir süt alerjisi olduğunda, alerji inek sütü formülündeki proteine karşı olur. Bu durumda, protein olarak soya içeren formüller iyi bir alternatif gibi görünebilir. Ancak süt alerjisi olan bebeklerin yaklaşık yarısı soya proteinine karşı da duyarlıdır ve bu nedenle özel bir formül (aminoasit bazlı veya elemental gibi) verilmelidir.
Bazı bebeklerde inek sütü bazlı formül yerine soya formülünün seçilmesi gereken birkaç durum vardır. Bu durumlardan biri galaktozemi adı verilen nadir bir rahatsızlıktır. Bu duruma sahip çocuklar, laktozu oluşturan iki şekerden biri olan galaktoza karşı tolerans gösteremezler ve anne sütüne tahammül edemezler. Ülkemizde doğumdan sonra tüm yeni doğanlarda kan testi ile galaktozemi taraması yapılır.
NOT: Bebek beslenmesinde mama ve özel formüller, belirli bozuklukları veya hastalıkları olan bebekler için üretilmiştir. Ayrıca prematüre bebekler için özel olarak yapılmış formüller de vardır. Çocuk doktorunuz ve çocuk diyetisyeniniz bebeğiniz için özel bir formül öneriyorsa, normal gereksinimlerden oldukça farklı olabileceğinden, beslenme gereksinimleri (miktarlar, zamanlama, hazırlama ) ile ilgili mutlaka sağlık profesyonellerinin önerilerini dinleyin.
