Astım solunum yollarının kronik bir şekilde iltihaplanması ile oluşan ve yaygın olarak görülen bir tür solunum yolları hastalığıdır. Solunum yollarında meydana gelen iltihaplanma hava yollarının daralmasına neden olmakla birlikte hastanın nefes almasını zor hale getirmektedir. Bu sebeple hastanın yaşam kalitesi büyük ölçüde olumsuz etkilenmektedir. Hırıltılı solunum, öksürük, nefes darlığı gibi yaygın görülen semptomlara neden olmaktadır. Astım tedavisi genellikle ilaçlar ve tetikleyicilerden kaçınma yolu ile yapılmaktadır. Astım kontrole alındığında hasta günlük yaşamına devam edebilmekte, aktif bir yaşam sürebilmektedir.
Astım tedavisi nasıl olur?
Astım tedavisi astımın şiddetine, hissedilen semptomlara, hastanın sağlık öyküsüne göre değişiklik gösterebilmektedir. En doğru tedavi uzman hekim kontrolü altında planlanmalıdır. Astım tamamen iyileşebilen bir hastalık olmadığı için, uzman hekimin amacı semptomları azaltmak ve kontrol altında tutmak olacaktır.
Astım tedavisi nasıl yapılır?
Semptomları kontrol altına tutmak için planlanan astım tedavisi 3 temel faktörden oluşmaktadır. Bunlar:
- Tetikleyicilerden kaçınmak
- Uzun süreli kontrol ilaçları
- Kurtarıcı ilaçlar
Astım tedavisinde tetikleyicilerden kaçınma
Evcil hayvan tüyleri, sigara dumanı, hava kirliliği, polen gibi tetikleyiciler astım semptomlarının artmasına neden olacaktır. Bu sebeple hastanın bulunduğu ortam her zaman temiz olmalı, hava kirliliğinin arttığı ve polen mevsimi gibi zamanlarda mümkün olduğunca evde kalınmalıdır.
Aynı zamanda aşırı stres de astım semptomlarının artmasına neden olan fiziksel tetikleyicilerden bir tanesidir. Hasta sakin bir yaşam sürmeli, gerektiğinde uzman desteği alarak stresi kontrol altına almalıdır.
Astım tedavisinde uzun süreli kontrol ilaçları
Astım tedavisinde uzun süreli kontrol ilaçları günlük olarak kullanılmakta ve semptomların kontrol altına alınmasına yardımcı olmaktadır. Uzun süreli kontrol ilaçları arasında inhaler kortikosteroidler, lökotrien modifiye ediciler, beta agonistler bulunmaktadır. Kontrol ilaçlarının düzenli kullanımı ile birlikte hava yollarındaki iltihap azalır ve daralması önlenir. Bu sayede hava yolları açık tutulur ve hastanın rahat bir şekilde nefes alabilmesi sağlanır.
Astım tedavisinde kurtarıcı ilaçlar
Kurtarıcı ilaçlar astım atakları sırasında kullanılmaktadır. Astım atakları nefes darlığı, öksürük, göğüste sıkışma gibi belirtilere neden olmaktadır. Kurtarıcı ilaçlar hastanın nefes almasını hızlı bir şekilde kolaylaştırmakta, hava yollarını genişletmektedir.
Astım tedavi edilir mi?
Astım kronik bir hastalık olmakla birlikte kesin bir tedavisi yoktur. Astım tedavisi hastanın yaşadığı semptomları en aza indirmeyi ve hastanın kaliteli bir yaşam sürmesini amaçlamaktadır. Bu sebeple düzenli olarak uzman hekim kontrolünde olmak, tetikleyicilerden kaçınmak, varsa reçete edilen ilaçları düzenli olarak kullanmak çok önemlidir. Sigara astımın en önemli tetikleyicilerinden bir tanesidir. Sigarayı bırakmak hastanın yaşadığı semptomları önemli ölçüde azaltmaktadır. Hasta sigara dumanının bulunduğu ortamlardan uzak durmalıdır.
Astım tedavisinde kullanılan ilaçlar
Astım tedavisinde kullanılan ilaçlar uzun süreli kontrol ilaçları ve kurtarıcı (hızlı rahatlama) ilaçlar olarak iki ayrı grup altında toplanmaktadır.
Uzun süreli kontrol ilaçları
1- İnhaler Kortikosteroidler
İnhaler Kortikosteroidler grubunda yer alan Fluticasone (Flovent), Budesonide (Pulmicort) gibi ilaçlar hava yollarındaki iltihabın azaltılmasına yardımcı olan ilaçlardır. İltihap azaldığında hastanın yaşadığı semptomların şiddeti de azalacaktır.
2- Kombine İnhalerler
Uzun etkili beta-agonisti (LABA) içeren kombine inhalerler hava yolllarının uzun süreli olarak açık tutulmasına yardımcı olmaktadır. Bu sayede hastanın nefes alması daha kolay hale gelir ve semptomların şiddeti azalır.
3- Lökotrien Modifiye Ediciler
Lökotrien modifiye ediciler genellikle günlük olarak kullanılmakta ve hava yollarında bulunan iltihabın üretimini ve etkisini engellemektedir. Montelukast (Singulair), Zafirlukast (Accolate) gibi örnekleri bulunan lökotrien modifiye ediciler alerjik astımı olan kişiler için faydalı olabilecek ilaç gruplarındandır.
Kurtarıcı (Hızlı Rahatlama) İlaçlar
1- Kısa Etkili Beta Agonistler (SABA):
SABA’lar genellikle astım atakları sırasında kullanılmaktadır. Öksürük krizleri, nefes darlığı gibi semptomlarda hava yollarındaki kasların gevşemesini sağlayarak hava yollarının açılmasını sağlar. Albuterol (Salbutamol), Levalbuterol, Terbutalin gibi birçok farklı SABA türü bulunmaktadır.
2- Antikolinerjik İnhalerler
Antikolinerjik İnhalerler astım atakları sırasında kullanılabileceği gibi gerektiğinde doktor tarafından önleyici tedavi olarak da reçete edilebilir. İpratropium (Atropvent), Tiotropium (Spiriva) gibi türleri bulunan antikolinerjik inhalerler nefes darlığı, hırıltılı solunum gibi semptomların hızlı bir şekilde azaltılmasına yardımcı olmaktadır.
Astım belirtileri yaşıyorsanız mutlaka bir hekime başvurmanız gerekmektedir. En doğru tedavi şekli uzman hekim tarafından belirlenecek ve tedavi takvimi oluşturulacaktır.