Bir çocuk yaşına göre normal oranda büyümediğinde büyüme gerilikleri meydana gelir. Bu durum, büyüme hormonu eksikliği veya hipotiroidizm gibi altta yatan bir bazı sağlık durumlarından kaynaklanabilir. Bazı durumlarda erken tedavi, çocuğun normal veya normale yakın bir yüksekliğe ulaşmasına yardımcı olabilir.
Gecikmiş büyüme ile ilişkili belirtiler nelerdir?
Çocuğunuz yaşıtlarına göre daha küçükse, büyüme sorunu olabilir. Çocuğunuz yaşıtlarının yüzde 95’inden küçükse ve büyüme hızı yavaşsa, genellikle tıbbi bir sorun olarak kabul edilir. Boyu normal aralıkta olan ancak büyüme hızı yavaşlamış bir çocukta da büyüme gecikmesi teşhis edilebilir.
Büyüme gecikmelerinin altında yatan nedene bağlı olarak, başka belirtileri olabilir:
Çocuğunuzun, kollarının veya bacaklarının boyutları gövdesine göre normal orantısız olabilir.
Düşük tiroksin hormonu seviyelerine sahipse çocuğunuz, enerji kaybı, kabızlık, kuru cilt, kuru saç ve sıcak kalmada sorun yaşayabilir.
Çocuğunuzun büyüme gerilikleri, mide veya bağırsak hastalığından kaynaklanıyorsa, dışkısında kan, ishal, kabızlık, kusma veya mide bulantısı olabilir.
Gecikmiş büyümenin nedenleri
Büyüme geriliğine neden olabilecek pek çok neden olabilir. Bu nedenlerden bazıları şunlardır:
- Ailede kısa boy öyküsü,
- Büyüme hormonu eksikliği,
- Hipotiroidizm,
- Turner sendromu.
Büyüme geriliğinin daha az yaygın nedenleri şunlardır:
- Down sendromu,
- İskelet displazisi,
- Orak hücreli anemi gibi bazı anemi türleri,
- Böbrek, kalp, sindirim veya akciğer hastalıkları,
- Hamilelik sırasında bazı ilaçların kullanılması,
- Zayıf beslenme,
- Şiddetli stres.
Büyüme Geriliği Nasıl Teşhis Edilir?
Çocuğunuzun doktoru ayrıntılı bir tıbbi geçmiş alarak başlayacaktır. Doktorunuz çocuğunuzun kişisel sağlığı ve aile sağlığı ile ilgili bazı sorular soracaktır. Ayrıca doktorunuz, çocuğunuzun büyümesini altı ay veya daha uzun bir süre izleyebilir.
Bazı testler ve görüntüleme çalışmaları da doktorunuzun teşhis koymasına yardımcı olabilir. Bir el ve bilek röntgeni, çocuğunuzun kemik gelişimi hakkında yaşına göre önemli bilgiler sağlayabilir. Kan testleri, hormon dengesizlikleri ile ilgili sorunları belirleyebilir veya mide, bağırsak, böbrek veya kemiklerin belirli hastalıklarını tespit etmeye yardımcı olabilir.
Ayrıca, gecikmiş büyüme ve boy kısalığı bazen, Down sendromu veya TS gibi çocuğunuza zaten teşhis konmuş bir sendromun beklenen bir parçası olabilir.
Çocuğunuzda büyüme geriliği varsa mutlaka bir çocuk endokrinoloji uzmanına gitmeniz gerekir. Çocuk endokrinoloji uzmanları, çocuklardaki hormonal hastalıklar konusunda özel eğitim alarak uzmanlaşan doktorlardır.
Büyüme Geriliği Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi altta yatan duruma yönelik olacaktır. Altta yatan diğer nedenler için, aşağıdaki tedaviler veya müdahaleler, normal şekilde büyümeye başlamalarına yardımcı olabilir.
Büyüme hormonu eksikliği (GH)
Çocuğunuza GH eksikliği teşhisi konulursa, doktorunuz çocuğunuza GH enjeksiyonu yapılmasını önerebilir. Enjeksiyonlar genellikle günde bir kez olmak üzere bir ebeveyn tarafından evde yapılabilir. Çocuğunuz büyümeye devam ettikçe bu tedavi muhtemelen birkaç yıl daha devam edecektir. Çocuğunuzun doktoru GH tedavisinin etkinliğini izleyecek ve dozu buna göre ayarlayacaktır.
Hipotiroidizm
Çocuğunuzun doktoru, çocuğunuzun az çalışan tiroid bezini telafi etmek için tiroid hormonu replasman ilaçları reçete edebilir. Tedavi sırasında doktor çocuğunuzun tiroid hormon düzeylerini düzenli olarak izleyecektir. Bazı çocuklar hastalığı birkaç yıl içinde doğal olarak aşar, ancak bazı çocukların ise hayatlarının geri kalanında tedaviye devam etmesi gerekebilir.
Turner sendromu
Turner sendromu olan olan çocuklar düşük büyüme hormonuna sahip olsalar da, enjeksiyon yoluyla verildiğinde vücutları onu daha etkili bir şekilde kullanabilir. Çocuğunuzun doktoru, dört ila altı yaşlarında, normal yetişkin boyuna ulaşma olasılığını artırmak için günlük enjeksiyonlara başlamayı önerebilir.
Yukarıda listelenenlerden daha olası altta yatan nedenler vardır. Sebebe bağlı olarak, çocuğunuzun gecikmiş büyümesi için mevcut başka tedaviler olabilir. Çocuk endokrinoloji uzmanınız, çocuğunuzun genel durumuna ve altta yatan nedene bağlı olarak çocuğunuz için en uygun tedaviyi belirleyecektir.