Erken ergenlik, bir çocuğun vücudunun çok erken bir yetişkininkine (ergenlik) dönüşmeye başladığı zamandır. Kızlarda 8 yaşından, erkeklerde 9 yaşından önce ergenlik başladığında erken ergenlik olarak kabul edilir. Ergenlik, kemiklerin ve kasların hızlı büyümesini, vücut şekli ve büyüklüğündeki değişiklikleri ve vücudun üreme yeteneğinin gelişimini içerir. Erken ergenliğin nedeni genellikle bulunamaz. Bazı durumlar, nadir de olsa erken ergenliğe neden olabilir. Hormon bozuklukları, tümörler, beyin anormallikleri veya yaralanmalar gibi. Ergenlik tedavisi tipik olarak daha fazla gelişmeyi geciktirmek için ilaç içerir.
Erken Ergenlik Belirtileri Nelerdir?
Ergenlik belirtileri, kızlarda 8 yaşından önce ve erkeklerde 9 yaşından şu belirtilere neden olur:
Kızlarda meme büyümesi ve ilk adet dönemi,
Erkeklerde genişlemiş testisler ve penis, sakal ve derinleşen ses,
Kasık veya koltuk altı kılları,
Hızlı büyüme,
Akne,
Yetişkin vücut kokusu.
Erken Ergenlik Nedenleri
Bazı çocuklarda erken ergenliğe neyin neden olduğunu anlamak için, ergenliğin başlamasına neyin neden olduğunu bilmek yardımcı olur. Beyin, süreci gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH) adı verilen bir hormon üretimi ile başlatır. Bu hormon hipofiz bezine ulaştığında, beyninizin tabanındaki küçük fasulye şeklindeki bez, kadınlarda yumurtalıklarda (östrojen) ve erkeklerde testislerde (testosteron) daha fazla hormon üretimine yol açar. Östrojen, kadın cinsel özelliklerinin büyüme ve gelişmesinde rol oynar. Testosteron, erkek cinsel özelliklerinin büyümesinden ve gelişmesinden sorumludur. Bazı çocuklarda erken ergenliğin nedeni, çocuğunuzun merkezi erken ergenliğe mi yoksa periferik erken ergenliğe mi sahip olduğuna bağlıdır.
Merkezi erken ergenlik
Bu tür erken ergenliğin nedeni genellikle tespit edilemez ve ergenlik süreci çok erken başlar. Bu durumdaki çocukların çoğu için, altta yatan bir tıbbi sorun ve erken ergenlik için tanımlanabilir bir neden yoktur.
Periferik ergenlik
Çocuğunuzun vücudundaki östrojen veya testosteron, periferik erken ergenliğe sebep olabilir. Çok sık olmamakla birlikte bu durumun başlangıcını tetikleyen, normalde ergenliğin başlangıcını tetikleyen beyninizdeki (GnRH) hormonun katılımı olmadan gerçekleşir. Bunun yerine neden, yumurtalıklar, testisler, adrenal bezler veya hipofiz bezi ile ilgili problemler nedeniyle vücuda östrojen veya testosteron salınımıdır. Hem kızlarda hem de erkeklerde, aşağıdakiler periferik erken ergenliğe yol açabilir:
Adrenal bezlerde veya hipofiz bezinde östrojen veya testosteron salgılayan bir tümör,
McCune-Albright sendromu, cilt rengini ve kemikleri etkileyen ve hormonal sorunlara neden olan nadir bir genetik bozukluk,
Kremler veya merhemler gibi harici östrojen veya testosteron kaynaklarına maruz kalma.
Kızlarda, periferik ergenlik ayrıca şunlarla da ilişkili olabilir:
Yumurtalık kistleri,
Yumurtalık tümörleri.
Erkeklerde, periferik ergenliğe ayrıca şunlar neden olabilir:
Sperm üreten hücrelerde veya testosteron yapan hücrelerde bir tümör.
Bir gendeki bir kusurun neden olduğu, gonadotropinden bağımsız ailesel cinsel erken gelişme adı verilen nadir bir bozukluk. Bu durum erkeklerde, 1 ile 4 yaşları arasında erken testosteron üretimine neden olabilir.
Risk Faktörleri Nelerdir?
Bir çocuğun ergenlik riskini artıran faktörler şunları içerir:
Kız cinsiyet: Kızların ergenlik geliştirme olasılığı çok daha yüksektir.
Obezite: Önemli ölçüde fazla kilolu olan çocukların erken ergenlik geliştirme riski daha yüksektir.
Seks hormonlarına maruz kalmak: Bir östrojen veya testosteron kremi veya merhemi veya bu hormonları içeren diğer maddelerle (yetişkin ilaçları veya diyet takviyeleri gibi) temas etmek, çocuğunuzun erken ergenlik geliştirme riskini artırabilir.
Diğer tıbbi durumlara sahip olmak: Nadir durumlarda, erken ergenlik hipotiroidizm ile de ilişkili olabilir.
Merkezi sinir sisteminin radyasyon tedavisi almış olmak: Bazı durumlar için alınan radyasyon tedavisi erken ergenlik riskini artırabilir.
Olası Komplikasyonlar Nelerdir?
Erken ergenliğin olası komplikasyonları şunları içerir:
Kısa boy: Erken ergenliği olan çocuklar ilk başlarda hızlı büyür ve uzun olabilir. Ancak kemikleri normalden daha hızlı olgunlaştığı için genellikle normalden daha erken büyümeyi bırakırlar. Bu, yetişkin olduklarında ortalamadan daha kısa olmalarına neden olabilir.
Sosyal ve duygusal sorunlar: Ergenliğe yaşıtlarından çok önce başlayan kız ve erkek çocuklar, vücutlarında meydana gelen değişiklikler konusunda son derece bilinçli olabilirler. Bu durum, çocuğunuzun benlik saygısını etkileyebilir ve depresyon riskini artırabilir.