Diyabet, kandaki glikoz seviyesi çok yüksek olduğunda ortaya çıkar. Bunun nedeni vücudun glikozu doğru şekilde kullanmamasıdır. Tip 1 diyabette asıl sorun pankreastaki insülin üreten hücrelerin yok olması ve yeterli insülin yapamamasıdır. Tip 2 diyabette asıl sorun vücudun insülin direnci nedeniyle insülini etkin kullanamamasıdır. Diyabetin her iki türü de ömür boyu süren durumlardır; bir kez tip 1 veya tip 2 diyabet teşhisi konulduğunda, çocuğunuzda her zaman diyabet olacaktır.
Çocuklarda Şeker Hastalığı Nedir?
Çocuklarda şeker hastalığı, kandaki glikoz seviyesinin çok yüksek olduğu bir durumdur. Glikoz, yediğimiz karbonhidratların parçalanmasından yapılır. Glikoz daha sonra bağırsaklarımızdan kan sistemine emilir. İnsülin, pankreastaki beta hücreleri tarafından üretilen bir hormondur. İnsülin, glikozun kandan enerji için yakıt olarak kullanılabileceği vücut hücrelerine taşınmasını sağlamak için gereklidir. Pankreastaki insülin üreten hücreler yeterli insülin üretemediğinde veya insülinin etkilerine karşı direnç oluştuğunda diyabet oluşur.
Tip 1 ve Tip 2 Diyabet Arasındaki Fark Nedir?
Tip 1 diyabette asıl sorun pankreastaki insülin üreten hücrelerin yok olması ve yeterli insülin yapamamasıdır. Tip 1 diyabet, çoğunlukla çocuklukta teşhis edilir ve fazla kilolu olmaktan veya tatlı yiyecekler yemekten kaynaklanmaz.
Tip 2 diyabette asıl sorun vücudun insülin direnci nedeniyle insülini etkin kullanamamasıdır. Pankreastaki insülin üreten hücreler insülin üretebilir ancak insülin iyi çalışamaz çünkü vücuttaki hücreler insülinin etkilerine ‘dirençlidir’. Bazen pankreas yorulur. Bu, insülin direnci probleminin yanı sıra yeterli insülin üretimine yol açar. Tip 2 diyabet, özellikle aşırı kiloluysa, genellikle yaşlı insanları etkiler.
Çocuklarda Şeker Hastalığına Ne Sebep Olur?
Tip 1 diyabetin nedeni
Tip 1 diyabet, genetik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklanır. Diyabete genetik yatkınlığı olan bir kişi, çevredeki bir tetikleyici ile temas ederse diyabet gelişebilir.
Diyabet tetiklenirse, normalde bizi enfeksiyondan koruyan vücudun bağışıklık sistemi, pankreastaki beta hücreleri adı verilen insülin üreten hücrelere saldırmaya başlar. Bağışıklık sistemi beta hücrelerini yok etmeye başlayarak insülin üretiminde azalmaya neden olur. Tüm beta hücrelerinin yok edilmesi birkaç haftadan birkaç yıla kadar sürebilir. Beta hücrelerinin yüzde 90’ından fazlası yok edilene kadar diyabet belirtileri ortaya çıkmaz. Bu, diyabet semptomları ortaya çıkana kadar bir kişinin diyabet geliştirip geliştirmediğini söylemenin zor olduğu anlamına gelir.
Tip 2 diyabetin nedeni
Tip 2 diyabet, diyabetin en yaygın şeklidir (diyabetin yüzde 80 ila 90’ı) ve esas olarak yaşlıları etkiler. Ancak, tip 2 diyabet tüm dünyada çocuklarda ve gençlerde daha yaygın hale gelmektedir. Tip 2 diyabet geliştirme eğilimi kalıtsaldır, ancak aynı zamanda çevresel faktörlere de bağlıdır. Tip 2 diyabet almak için en önemli risk faktörü fazla kilolu olmaktır (obezite). Fazla kilolu olmak genellikle yeterli fiziksel aktivite yapmamak ve şeker, yağlar ve paket servis veya ‘hızlı’ yiyecekler gibi belirli yiyecek türlerini çok fazla yemek gibi yaşam tarzı faktörleriyle ilişkilidir.
Şeker Hastalığı Ne Kadar Sürer?
Her iki diyabet türü de yaşam boyu süren durumlardır. Tip 1 veya tip 2 diyabet teşhisi konulduktan sonra, çocuğunuz her zaman buna sahip olacaktır. Uzun vadeli riskler ve komplikasyonlar şu şekilde en aza indirilebilir:
- Kan şekeri seviyelerini mümkün olduğunca normal tutmak,
- Diyabet hakkında olabildiğince çok şey öğrenmek,
- İyi tıbbi bakıma sahip olmak,
- İyi aile desteği sağlamak,
- Sağlıklı bir yaşam tarzına sahip olmak.
- Tip 2 diyabet ömür boyu devam eden bir durum olsa da diyabetli kişi kilo verirse, fiziksel olarak aktif hale gelirse ve daha sağlıklı bir yaşam tarzına geçerse semptomlar azalabilir.
Diyabetin Belirtileri Nelerdir?
Çocuğunuzda bu belirtilerden herhangi biri varsa çocuğunuzun doktoru ile iletişime geçmeniz gerekir. Tip 1 ve tip 2 diyabeti olan kişilerde aşağıdaki belirtiler olabilir:
- Aşırı susuzluk,
- Sık idrara çıkma,
- Kilo kaybı,
- Yorgunluk,
- Ruh hali değişiklikleri,
- Açlık,
- Mantar enfeksiyonları,
- Vücudun belirli bölgelerinde koyu ten pigmentasyonu.
Tip 1’de semptomlar genellikle hızlı bir şekilde ortaya çıkar. Tip 2’de semptomlar genellikle kademeli olarak gelişir. Tip 2’ye sahip pek çok kişide hiçbir belirti görülmez ve yalnızca rutin bir tıbbi kontrolde tarama yapıldıktan sonra teşhis konur.
Çocuğumda Şeker Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Diyabet, kanda yüksek kan şekeri seviyeleri tespit edilerek teşhis edilir. İlk parmak delme kan testi, yüksek kan şekeri seviyelerini tespit edebilir. Ancak, çocuğunuzun bunu doğrulamak için daha fazla kan testine ihtiyacı olacaktır. Yüksek glikoz değerleri çocuğunuzun idrarında da ölçülebilir. Tip 2 diyabet için bazen çocuğunuzun oral glukoz tolerans testi adı verilen bir teste ihtiyacı olacaktır. Çocuğunuz tatlı bir sıvı içer ve sonrasında kandaki glikoz düzeyine bakılır. Tip 1 diyabetin teşhisinde oral glukoz tolerans testi kullanılmaz.
Şeker Hastalığının Tedavileri Nelerdir?
Tip 1 diyabetli çocuklar, vücudun artık üretemediği insülini değiştirmek için insüline ihtiyaç duyar. İnsülin, ağızdan ilaç olarak alamayacağınız bir hormondur; deri altındaki yağ tabakasına enjekte etmeniz gerekir.
Tip 1 diyabetli bir çocuğun tıpkı diyabetsiz bir çocuk gibi sağlıklı beslenmesi gerekir. Büyüme ve gelişme için düzenli olarak karbonhidrat alımına ihtiyaçları vardır.
Fiziksel aktivite, tip 1 diyabetin yönetimi için en iyi temeldir. Fiziksel aktivite, sağlıklı bir yaşam tarzının bir parçasıdır.
Tip 1 diyabetli bir çocuğun ihtiyaç duyduğu insülin miktarı, yedikleri karbonhidrat miktarına ve yaptıkları fiziksel aktivite miktarına bağlıdır. Buna insülinin karbonhidratlarla ve fiziksel aktiviteyle eşleştirilmesi denir.