Alerji Testleri Nedir? Çeşitleri, Uygulama Yöntemleri ve Sonuçları

Alerji testleri, vücudun hangi maddelere karşı alerjik reaksiyon geliştirdiğini anlamak için uygulanan tanı testleridir. Alerjiler, bağışıklık sisteminin bazı maddelere karşı aşırı hassasiyet göstermesi sonucu ortaya çıkar. Bu maddeler genellikle polen, toz akarları, hayvan tüyü, bazı yiyecekler veya kimyasallar gibi alerjenlerdir. Alerji testleri, kişinin hangi alerjenlere karşı duyarlılık geliştirdiğini anlamak için yapılır. Bu makalede, alerji türleri, alerji testi çeşitleri, testlerin nasıl uygulandığı ve sonuçların ne anlama geldiği hakkında kapsamlı bilgi edinebilirsiniz.

Alerji Testleri Kaç Yaşından İtibaren Yapılır?

Alerji testleri, her yaşta yapılabilir. Ancak burada önemli olan bazı noktalar vardır. Alerji testleri genellikle gıdalara karşı yapılacaksa bir iki aylıktan sonra, astım ve alerjik nezle gibi hastalıklar için yapılacaksa 2-3 yaşından sonra yapılması tercih edilmektedir. Bunun sebebi ise gıda alerjilerinin gebelik sırasında başlaması ve doğum sonrası çok erken belirti vermesidir. Genellikle gıda alerjileri 1 yaşından önce başlar ve besin alerjilerinin çoğu 3 yaşından sonra düzelme eğilimi gösterir. Astım ve alerjik nezle gelişimi ise genellikle 2-3 yaşından sonra belirti göstermektedir.

Alerji Testleri Nasıl Yapılır?

Alerji testleri, kandan ve deriden yapılabilir. Yapılacak testin çeşidine göre uygulama ve değerlendirme yöntemleri değişiklik gösterebilir.

Alerji Testi Çeşitleri

Alerji testleri, bireyde alerjiye yol açan alerjenleri tespit etmek için farklı yöntemlerle yapılır. Bu testler arasında deri prick testi, kan testi, yama testi ve provokasyon testi bulunur. Her bir testin farklı uygulama yöntemleri ve kullanım alanları vardır.

1. Deri Prick Testi (Deri Delme Testi)

Deri prick testi, solunum yolu ve gıda alerjilerini teşhis etmekte en yaygın kullanılan yöntemlerden biridir. Bu test, polen, hayvan tüyü, toz akarı ve bazı gıdalar gibi yaygın alerjenler için uygulanır.

• Nasıl Yapılır? Test sırasında kol veya sırt bölgesine çeşitli alerjenler damla olarak uygulanır. Küçük bir iğne ile cilt yüzeyi hafifçe delinerek alerjenin cilde girmesi sağlanır. Alerji olup olmadığını görmek için 15-20 dakika beklenir.
• Sonuçlar: Test uygulanan bölgede kızarıklık, kabarıklık veya kaşıntı gelişirse, bu alerjene karşı pozitif reaksiyon olarak değerlendirilir.
• Avantajları: Prick testi, hızlı sonuç veren güvenilir bir yöntemdir. Çocuklar ve yetişkinler için uygundur, ancak cilt hastalığı olan bireylerde uygulanması önerilmez.

2. Kan Testi (Spesifik IgE Testi)

Kan testi, özellikle deri testi uygulanamayan bireylerde tercih edilen bir yöntemdir. Bu testte hastanın kanında belirli alerjenlere karşı antikor düzeyleri (IgE) ölçülür.

• Nasıl Yapılır? Kan örneği alınarak laboratuvarda spesifik IgE antikor düzeyleri ölçülür. Kan testi, hem solunum hem de gıda alerjilerini tespit etmekte kullanılabilir.
• Sonuçlar: Yüksek IgE antikor düzeyleri, kişinin o alerjene karşı duyarlılığı olduğunu gösterir. Sonuçlar, hangi alerjenlere karşı yüksek reaksiyon gösterildiğini belirler.
• Avantajları: Deri hastalığı olan bireylerde ve cilt testi yapamayanlarda uygulanabilir. Özellikle çocuklarda da rahatça uygulanabilir ve geniş kapsamlı alerjen testleri yapılabilir.

3. Yama Testi (Patch Test)

Yama testi, temas alerjilerini teşhis etmek için kullanılır. Özellikle kozmetik, deterjan, metal ve bazı kimyasallara karşı ciltte gelişen alerjik reaksiyonların teşhisinde etkilidir.

• Nasıl Yapılır? Test sırasında alerjenler küçük bantlara yerleştirilir ve sırt veya kol bölgesine yapıştırılır. Bantlar 48 saat boyunca ciltte kalır ve bu süre sonunda alerjik reaksiyonlar değerlendirilir.
• Sonuçlar: Bant çıkarıldıktan sonra kızarıklık, kabarıklık veya kaşıntı oluşmuşsa bu alerjenle ilgili pozitif reaksiyon anlamına gelir.
• Avantajları: Kimyasal ve temas alerjenlerinin belirlenmesinde etkilidir, ancak bu testin sonuçları prick testine göre daha uzun sürede alınır.

4. Provokasyon Testi (Alerjen Maruziyet Testi)

Provokasyon testi, bazı alerjenlere (özellikle gıda ve ilaçlar) karşı duyarlılığı kesinleştirmek için kullanılır. Bu test, bireyin belirli bir alerjene maruz bırakılmasıyla yapılır ve ciddi alerjik reaksiyon riski taşıdığından uzman gözetiminde uygulanır.

• Nasıl Yapılır? Şüpheli alerjen, ağız yoluyla veya burun yoluyla verilir. Test, uzman bir doktor gözetiminde yapılır ve birey gözlem altına alınır.
• Sonuçlar: Alerjik reaksiyon oluşursa test pozitif kabul edilir.
• Avantajları: Kesin tanı sağlar ve diğer testlerin yetersiz kaldığı durumlarda uygulanır. Ancak anafilaksi riski nedeniyle yalnızca uzman kliniklerde yapılmalıdır.

5. Moleküler Alerji Testi

Moleküler alerji testi, biyochip yöntemi kullanılarak kandan alerjiyi inceleyen ve kapsamlı sonuçlar veren, nano teknoloji kullanılarak 300 alerjen bileşeni saptayan bir testtir. Alerjenlere karşı spesifik IgE miktarını ölçerek solunum alerjenleri ve besin alerjileri ile kapsamlı sonuçlar veren bu test aynı zamanda vücudun alerjik yapısı ile ilgili de bilgi verir. Alerjinin ciddiyeti, çapraz reaksiyon durumlarını, alerjinin şiddeti, alerjinin fırınlamaya olan dayanıklılığı ve alerjinin ortalama ne kadar süreceği ile bilgi, veren moleküler alerji testi bilimselliği kanıtlanmış yeni nesil bir alerji testidir.

Alerji Testleri Kimlere Uygulanır?

Alerji testleri, çeşitli belirtiler gösteren ve alerjik reaksiyonlardan şüphelenen bireylerde uygulanabilir. Alerji testlerinin yapılması önerilen durumlar şunlardır:

• Solunum Belirtileri Gösterenler: Özellikle mevsimsel burun akıntısı, hapşırma, göz sulanması, burun tıkanıklığı gibi belirtileri olan kişiler.
• Ciltte Döküntü ve Kaşıntı Yaşayanlar: Kurdeşen, kızarıklık, egzama gibi cilt reaksiyonları yaşayan bireyler.
• Belirli Gıdalara Karşı Hassasiyet: Bazı gıdaların tüketimi sonrası mide bulantısı, karın ağrısı, ishal veya dudaklarda şişme gibi belirtiler yaşayan kişiler.
• İlaç Alerjisi Şüphesi Olanlar: Belirli ilaçları aldıktan sonra ciltte döküntü, nefes darlığı veya diğer reaksiyonlar gösteren bireyler.
• Sıkça Böcek Sokmalarına Karşı Tepki Geliştirenler: Arı veya diğer böcek sokmaları sonrası şişlik, kızarıklık, nefes darlığı gibi belirtiler yaşayan kişiler.

Alerji Testleri Verimli Midir?

Alerji testleri, doğru metotlarla ve alerji uzmanları tarafından yapıldığında son derece verimli olmaktadır. Alerji testlerinin doğru değerlendirilmesi de testin verimli olmasını sağlayan bir diğer unsurdur. Alerji testleri bazı durumlarda tek başına tanı koyucu sonuçlar vermeyebilir. Bu sebeple alerji testlerinin, 18 yaşından küçükler için alerji uzmanları tarafından, 18 yaşından büyükler için ise yetişkin alerji uzmanları tarafından yapılması doğru test ve kesin tanı için önemlidir. Alerjiler çok yönlüdür ve etkileri oldukça değişken olabilir. Bu sebeple alerjilerin test edilmesinin ve teşhisinin uzmanlar tarafından yapılması yüksek verim almanın anahtarıdır.

Alerji Testleri Teşhiste Etkili Midir?

Alerjik hastalıklar hayat kalitesini düşüren bazen hayati risk oluşturan reaksiyonlara neden olabilen durumlardır. Şiddetli alerjik reaksiyonlarda anafilaksi adı verilen ve hayatı tehdit eden reaksiyonlar meydana gelir. Kan basıncında ani düşüş, baş dönmesi, nefes almada güçlük gibi belirtilerle kendini gösteren anafilaksi acil tedavi edilmediği durumlarda ölüme neden olabilir. Bu sebeple alerjilerin teşhis edilmesi son derece önemlidir. Kişinin mevcut sağlık durumuna ve belirtilerine göre yapılan alerji testleri, teşhiste önemli bir yere sahiptir.

Alerji Testlerinin Tedavi Üzerinde Etkisi Var Mı?

Alerji testlerinin uygulanacak tedavi üzerinde etkisi vardır. Örneğin polen alerjisi olan birine aşı tedavisi uygulanacaksa aşının içine eklenecek madde ile ilgili moleküler alerji testi çok kapsamlı sonuçlar verir. Bu örnekten yola çıkarak alerji testlerinin tedavinin uygulanmasında etkili olduğu sonucuna varılabilir.

Alerji Testi Sonuçlarının Anlamı

Alerji test sonuçları pozitif veya negatif olarak değerlendirilir. Sonuçların doğru anlaşılması için uzman doktor tarafından yorumlanması önemlidir.

• Pozitif Sonuç: Test edilen alerjene karşı vücutta hassasiyet geliştiğini gösterir. Bu durumda o alerjenle temasın sınırlandırılması veya tamamen önlenmesi önerilir.
• Negatif Sonuç: Negatif sonuçlar, test edilen alerjenlere karşı bir duyarlılık olmadığını gösterir. Ancak bazı durumlarda alerji belirtilerinin kaynağı daha nadir görülen alerjenler olabilir.
• Yanıltıcı Sonuçlar: Bazı testler hastanın alerji öyküsüyle örtüşmeyen yanıltıcı sonuçlar verebilir. Bu nedenle test sonuçları her zaman hasta öyküsü ile birlikte değerlendirilmelidir.

Alerji Testi Sonrası Tedavi Yöntemleri

Alerji testi sonuçlarına göre kişiye özel tedavi planı yapılır. Alerjileri kontrol altında tutmak için uygulanan başlıca yöntemler şunlardır:

• Alerjenlerden Uzak Durma: Test sonucu pozitif olan alerjenlerden uzak durmak en temel koruma yöntemidir.
• Antihistaminikler: Burun akıntısı, hapşırma ve göz kaşıntısı gibi belirtileri hafifletir.
• İmmünoterapi (Alerji Aşısı): Bağışıklık sistemini alerjenlere karşı duyarsızlaştırmayı amaçlayan bu yöntem, belirli alerjilerde uzun vadeli koruma sağlar.
• Çevresel Düzenlemeler: Evde polen, toz ve hayvan tüylerinden arınmak için hava temizleyici kullanımı, düzenli temizlik ve uygun hijyen önlemleri alınmalıdır.

Alerji testi için hangi bölüme gidilir?

Alerji testi yaptırmak isteyen bireyler İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları bölümüne gitmelidir. Randevuya gidildiğinde varsa kullanılan ilaçlar, hamilelik ve emzirme durumu mutlaka doktora bildirilmelidir. Uzman hekim tarafından hastanın durumuna, yaşadığı semptomlara, alerji öyküsüne göre alerji testi uygulaması yapılmaktadır. Test sonucuna göre gerekli görülürse hastaya uygun tedavi yöntemleri belirlenip, uygulanmaktadır.

Sonuç

Alerji testleri, alerjik rahatsızlıkların tanısı ve tedavi sürecinde oldukça önemli bir role sahiptir. Deri prick testi, kan testi, yama testi ve provokasyon testi gibi çeşitli testler ile hangi alerjenlere karşı duyarlılık gösterildiği tespit edilebilir. Test sonuçları doğrultusunda uygulanan tedavi yöntemleri, kişinin yaşam kalitesini artırmakta büyük rol oynar. Alerji testi yaptırmayı düşünen kişilerin, test öncesi ve sonrası gereken tedbirlere uyması ve test sonuçlarını uzman bir doktorla değerlendirmesi tavsiye edilir.