Yama Testi (Patch Testi)

Danışma Hattı : 0850 433 93 93 Tüm Şubeler: Hafta İçi 08:30 – 18:00 / Cumartesi 09:00 – 17:00

Yama testi, alerjik kontakt dermatitte (AKB) neden olan alerjenleri tanımlamak veya bazı durumlarda AKB tanısını koymak için gerekli bir testtir.  

YAMA TESTİ KİMLERE YAPILMALIDIR?

Yama testi gerekenler:

• Temas alerjisinden şüphelenildiğinde kalıcı egzematöz döküntüsü olanlar
• Herhangi bir kronik dermatit, özellikle elleri, ayakları, yüzü veya göz kapaklarını ilgilendiriyorsa
• Kontakt dermatit için yüksek riskli mesleklerde yer alan bireylerde egzematöz dermatit (örneğin, sağlık çalışanları, diş hekimi asistanları, kozmetikçiler, makinistler veya kauçuk ve plastik işçileri) olanlar
• Nedeni bilinmeyen dermatit olanlar
• Daha önce stabil bir dermatitin kötüleşmesi durumunda

Yama testi, alerjik kontakt dermatitin (ACD) aşağıdakilerin bir komplikasyonu olduğundan şüphelenildiğinde de yapılabilir:

• Atopik dermatit
• Staz dermatiti
• Seboreik dermatit
• Nummular egzama
• Asteatotik egzama
• Sedef hastalığı

ALERJEN SEÇİMİ

Gözlemsel çalışmalar, alerjik kontakt dermatite (AKD) neden olma potansiyeli değişen 4350’den fazla kimyasal kontakt alerjen tanımlamıştır. Bununla birlikte, AKD’nin yüksek bir kısmı, çevrede yaygın olarak bulunan nispeten az sayıda alerjenden kaynaklanır.

Standart (temel) alerjen serileri

Belirli bir bölgede AKD’den sorumlu en yaygın hassaslaştırıcıları içerecek şekilde tasarlanmış standart (temel) veya tarama serisi kontakt alerjenler, yama testi yapılan hastalar için ilk seçenek olarak önerilir. Standart seriler düzenli olarak revize edilir, çünkü yeni alerjenler AKD’nin bir nedeni olarak tanımlanır.

Kuzey Amerika Kontakt Dermatit Grubu ve yaklaşık 35 alerjenden oluşan Avrupa standart serisi (Avrupa Kontakt Dermatit Derneği ve Avrupa Çevre ve Kontakt Dermatit Araştırma Grubu’nun fikir birliği ile belirlenen) dahil olmak üzere dünya çapında birkaç temel seri vardır.

35 alerjen ve bir kontrol içeren ince tabakalı hızlı kullanımlı epikutanöz (TRUE) test, dermatologlar ve alerjistler arasında temel standart yama testinde yaygın olarak kullanılan, piyasada bulunan kullanıma hazır bir testtir. Uygulaması kolay olmasına rağmen, diğer standart serilerden daha düşük hassasiyete sahip olabilir.

Ek yama testi serileri

İşyeri maruziyetleri de dahil olmak üzere belirli maruziyetler için uygun ek yama testleri serisi, standart seriyi (örneğin, kuaförler, diş, dudak ve stomatit veya kozmetik serileri) tamamlamak için mevcuttur. Hastanın klinik prezentasyonu ve öyküsü, hasta tarafından sağlanan ek seriler ve/veya ürünlerle yapılan testlerin gerekli olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur.

Bireyselleştirilmiş yama testi 

Standart bir serinin ve ek serinin rahatsız edici bir antijeni tanımlamaması durumunda, hastalar kendi ürünleriyle yama testi yapılabilir. Genel bir kural olarak, hastaları kendi ürünleriyle yama testi yaparken, ciltte kalan ürünlerin (örneğin, losyonlar, kremler) kullanılması kabul edilebilir. Bununla birlikte, tipik olarak deriden durulanan ürünler (örneğin, sabun) yama testi yapılmamalıdır; cilt üzerinde bırakıldığında bu ürünler tahriş edici maddeler olarak işlev görebilir. Durulama ürünleri açık test ile test edilebilir. 

Spesifik alerjenler de özelleştirilebilir.

YAMA TESTİ PROSEDÜRÜ

Hastanın hazırlanması

Hastalara, yama testinin belirli bir hafta boyunca en az üç ziyaret gerektiren zaman alıcı bir süreç olduğu konusunda bilgi verilmelidir. Hastalar duş almaktan, egzersiz yapmaktan ve aşırı ısı ve nemden kaçınmalı ve olumlu reaksiyonların kaşıntı ve rahatsızlığa neden olabileceği konusunda uyarılmalıdır.

Yama testi genellikle sırta yapılır. Sırt aşırı tüylüyse, yamalarla yeterli cilt teması elde etmek zor olabilir. Tahrişi önlemek için, yama testinden bir veya iki gün önce tüylerin arkadan kesilmesi önerilir.

Sistemik immünsüpresyonun etkisi – Topikal veya sistemik immünsüpresyonun yama testinin doğruluğu üzerindeki etkisi iyi belirlenmemiştir. Test bölgesine uygulanan güçlü topikal kortikosteroidler veya oral kortikosteroidler ideal olarak yama testinden en az iki hafta önce kesilmelidir. Güçlü kortikosteroidlerle topikal tedavi veya kortikosteroidler veya diğer immünsüpresan ilaçlarla sistemik tedavi zayıf veya negatif reaksiyonlara neden olabilir. Genellikle günde 20 mg’a kadar prednizon dozlarıyla yama testi yapmanın kabul edilebilir olabileceğini göstermiştir.

Oral antihistaminiklerin etkisi 

Oral antihistaminikler, gecikmiş aşırı duyarlılık mekanizmaları üzerinde herhangi bir etkisi varsa minimum etkiye sahip olduklarından, yama testi sırasında devam ettirilebilir. Pozitif bir yama testi reaksiyonu histamin aracılı bir süreç olmadığından, yama testinden önce antihistaminikleri kesmek için patofizyolojik bir gerekçe yoktur.

Ultraviyole radyasyonun etkisi – Hastalar yama testinden önce hem yapay hem de doğal (güneş ışığı) ultraviyole radyasyon kaynaklarından ışınlamadan kaçınmalıdır. Ultraviyole B (UVB) ile ışınlama, derideki antijen sunan hücrelerin sayısını ve yama testi reaksiyonlarının yoğunluğunu azaltabilir. Ağır bronzlaşmış hastalarda yama testi ertelenmeli ve yama testinden önce önemli güneşe maruz kaldıktan en az iki hafta sonra izin verilmelidir.

Yama testi yeri

Yama testi için en uygun bölge üst sırttır. Üst kolların veya uylukların dış yönleri alternatiflerdir. Yamaların diğer cilt bölgelerine yerleştirilmesi, daha yüksek derecede yanlış negatif sonuçlara neden olabilir. Cilt yağlı ise, etanol veya başka bir hafif çözücü ile nazik yağ giderme işlemi yapılabilir. Yama uygulama alanları daha sonra test alanlarını tanımlamak için uygun bir işaretleyici ile işaretlenir.

Çok sayıda yanlış pozitif test (“kızgın sırt” sendromu) ile spesifik olmayan enflamatuar yanıt riskini en aza indirmek için dermatitsiz sağlam ciltte yama testi yapılmalıdır.

Test türleri

Kapalı test 

Yama testi için en yaygın kabul gören teknik, iki gün boyunca üst sırtın derisine oklüzyon altındaki test alerjenlerinin uygulanmasını içerir. Alerjenler, tıkayıcı olmayan bant şeritlerine monte edilmiş alüminyum veya sentetik malzeme odalarına standart miktarlarda uygulanır.

Açık test

Açık test, boyalar, çözünür yağlar, sabunlar, yapıştırıcılar ve diğer temizlik maddelerini içeren ciltte tahriş yaratma potansiyeline sahip ürünleri test etmek için kullanılabilir. Geleneksel yama testlerinin aksine, alan açık tutulur. 30 dakika sonra, malzemeler yavaşça çıkarılır ve okumalar kapalı yama testine benzer şekilde gecikmeli bir şekilde gerçekleştirilir. Reaksiyon negatifse ancak hala temas alerjisinden şüpheleniliyorsa, uygun konsantrasyonda ve araçla tek bileşenlerle kapalı yama testi yapılmalıdır.

Yarı açık test

Yarı açık veya yarı tıkayıcı test, aşağıdakiler dahil olmak üzere hafif tahriş edici potansiyele sahip ürünler için kullanılır

• Farmasötik ürünler – merküriyal bileşikler (örneğin, fenilmerküriborat), benzalkonyum klorür ve iyot gibi kuaterner amonyum tuzları gibi antiseptik maddeler içeren ürünler; lauraminoksid ve nonoksinol gibi emülgatörler içeren antiseptikler; yüksek konsantrasyonlarda propilen glikol gibi çözücüler içeren ürünler; emülgatör sodyum laurilsülfat bazlı kremler.
• Kozmetik ürünler – Emülgatörler, çözücüler veya rimel, tırnak cilaları, saç boyaları, şampuanlar, kalıcı dalga çözeltileri, sıvı sabunlar ve kabuklar gibi diğer potansiyel olarak tahriş edici maddeler içeren ürünler.
• Ev ve sanayi ürünleri – Boyalar, reçineler, vernik, tutkal, mürekkep, balmumu ve çözünür yağlar (pH’ın >3 ve <11 olduğunu veya aşındırıcı bir malzemenin dahil olmadığını doğruladıktan sonra).

Yarı açık bir test nasıl yapılır?

Bu test için, cilde dakika miktarda alerjen (1 ila 2 mikroL) uygulanır ve kurumasına izin verilir (suda çözünür ürünler% 1 veya% 2 çözelti olarak test edilebilir). Tamamen kuruduktan sonra, test alanı iki gün boyunca tıkayıcı olmayan bir bantla kaplanır ve kapalı yama testine benzer şekilde iki ve dört günde okunur.

Tekrarlanan açık uygulama testi – Tekrarlanan açık uygulama testi (ROAT), şüpheli pozitif yama testi reaksiyonunun, varsayılan alerjenin düşük konsantrasyonda bulunduğu preparatlarla klinik alaka düzeyini değerlendirmek için yararlı olabilir

ROAT, test maddesinin 0.1 mL’sinin 28 güne kadar günde iki kez veya egzematöz bir reaksiyon gelişene kadar belirli bir alana uygulanmasıyla gerçekleştirilir. Antikübital fossa ve üst kolun dış kısmı ROAT için en uygun alanlardır, çünkü hastalar testi kolayca yapabilir ve herhangi bir reaksiyonu gözlemleyebilirler. Olumlu bir reaksiyon, ürünün hasta için klinik alaka düzeyini belirleyebilir ve alerjinin kaynağını doğrulayabilir.

Kullanım testi

AKD’yi düşündüren bir öyküye rağmen kapalı bir yama testi veya açık test negatifse, hastadan ürünü gerçek dünya koşullarında kullanması istenir. Bu yöntem, orijinal dermatit ile ilişkili tüm faktörleri, örneğin terleme, sürtünme veya hasarlı veya önceden duyarlılaşmış ciltte alerjenin uygulanması gibi tüm faktörleri yeniden üretir ve özellikle şüpheli giysilerde ve kozmetik dermatitte faydalıdır. Bununla birlikte, kullanım testleri tahriş edici ve alerjik dermatiti ayırt etmekte başarısız olabilir.

Yama testi okuma

İlk okuma – Yamalar tipik olarak iki günlük (48 saat) bir süre boyunca yerinde bırakılır, bu da alerjenin cilde yeterli nüfuz etmesini sağlar. Yanlış pozitif okumaların sayısını azaltmak için, ilk değerlendirme genellikle yamalar çıkarıldıktan sonra, geçici eritem çözüldüğünde 15 ila 60 dakika arasında gerçekleştirilir. Hastalar ikinci okuma yapılmadan önce cilt izlerini çıkarmaktan kaçınmalıdır.

İkinci okuma – İkinci bir okuma, tahriş edici reaksiyonları (solan) gerçek alerjik reaksiyonlardan (devam eden) ayırt etmek ve yama çıkarma sırasında görünmeyen alerjik reaksiyonları tanımlamak için kritik öneme sahiptir. İkinci okumanın zamanı farklı yama test merkezleri arasında değişir, ancak genellikle dördüncü veya beşinci gündür. Dördüncü gün okumaları, az sayıda yanlış negatif reaksiyonla ilişkili görünmektedir. İkinci okumayı çok erken yapmak bazı gecikmiş reaksiyonları kaçırabilirken, ikinci okumayı çok geç yapmak, kokulardan kaynaklananlar gibi hızla kaybolan bazı olumlu reaksiyonların kaçırılmasına neden olabilir. Altıncı veya yedinci günde ek bir okuma, özellikle nikel, neomisin ve kortikosteroidlere karşı az sayıda geç, pozitif reaksiyonu tanımlamak için yararlı olabilir.

YAMA TESTI YORUMLAMA

Yama testi reaksiyonlarının doğru okunması ve yorumlanması, eğitimli bir klinisyenin becerilerini gerektirir.

Gerçek-pozitif zayıf reaksiyonları tahriş edici (yanlış pozitif) reaksiyonlardan ayırt etmek zor olabilir. Ek olarak, tahriş edici yama testi reaksiyonlarında, tahriş edici maddelerin doğasına ve/veya konsantrasyonuna bağlı olarak çeşitli morfolojik paternler görülebilir

KLİNİK İLGİNİN BELİRLENMESİ

Allerjik kontakt dermatit (AKD) tanısında pozitif bir reaksiyonun önemi, hastanın klinik bulguları ve öyküsü incelenerek belirlenir.

Çoğu durumda, mevcut sorunla alaka düzeyi açıkça belirlenebilir ve kaçınma tavsiyesi verilebilir. Bazı durumlarda, alaka düzeyi geçmiş bir bölümle bulunur veya belirsiz olabilir. Bazı kişiler pozitif bir yama testi reaksiyonuna sahip olabilir, ancak yine de alerjenle teması tolere edebilir.

Pozitif yama testinin alaka düzeyi kolayca belli değilse, alerjene veya çapraz reaksiyona giren maddelere maruz kalma öyküsünü daha ayrıntılı olarak yeniden incelemek ve hasta alerjenden kaçındıktan sonra sonucu değerlendirmek önemlidir.

YAMA TESTININ YAN EKİLERİ

Genel olarak güvenli olmasına rağmen, yama testi yan etki reaksiyonlarına neden olabilir.

Aktif duyarlılaştırma – Yama testi, küçük bir duyarlılaşma riski ile ilişkilidir. Testten 10 ila 20 gün sonra ortaya çıkan geç bir reaksiyon, yama testinden aktif duyarlılaşmayı gösterebilir, ancak bu geç zamanda bazı “normal” yama testi reaksiyonları gözlenebilir. Bununla birlikte, yama testinden kaynaklanan aktif duyarlılaşma riski çok düşük görünmektedir.

“Kızgın sırt” – “Kızgın sırt” veya “heyecanlı cilt sendromu”, birkaç güçlü pozitif reaksiyon, aksi takdirde negatif olacak diğer yama testlerine karşı çoklu reaksiyonlar zincirine neden olduğunda ortaya çıkar. Çoğu durumda, bir veya iki güçlü reaksiyon bir dizi yanlış pozitif reaksiyon oluşturur. Bu fenomenin nedeni bilinmemektedir.

 Bir hipotez, diğer vücut bölgelerinde aktif dermatiti olan veya güçlü bir yama testi reaksiyonu sergileyen bazı bireylerin cildin spesifik olmayan bir hiperreaktivitesini geliştirmesidir.

Başka bir hipotez, benzer bir kimyasal afiniteye sahip maddelerin aynı alana yerleştirilmesinin çoklu pozitif reaksiyonlara neden olmasıdır. “Kızgın sırtı” olan hastalar, pozitif alerjenlerle ayrı ayrı ve sırayla tekrar test edilmelidir. Pozitif reaksiyonların ek doğrulaması, tekrarlanan açık uygulama testleri kullanılarak gerçekleştirilebilir.)

Diğer – Yama testi yapılan hastalar, pozitif bir test sonucunun ek doğrulamasını sağlayan bir dermatit parlaması geliştirebilir. Bazen, olumlu bir reaksiyon birkaç hafta boyunca devam edebilir.

ÖZETLEYECEK OLURSAK

• Yama testi kimlere yapılır? – Yama testi, alerjik kontakt dermatitte (AKD) spesifik alerjenleri tanımlamak için gerekli bir araştırmadır. Yama testi için endikasyonlar arasında kalıcı egzematöz dermatit; kronik dermatit, özellikle ellerin, ayakların, yüzün veya göz kapaklarının; yüksek riskli mesleklerdeki bireylerde egzematöz dermatit; ve diğer dermatit formlarının bir komplikasyonu olarak AKD şüphesi.
• Standart ve spesifik alerjen serileri – Belirli bir coğrafi bölgede AKD’den sorumlu en yaygın hassaslaştırıcıları içerecek şekilde tasarlanmış standart kontakt alerjen serisi, yama testi yapılan hastalar için ilk pil olarak önerilir. Standart seriyi tamamlamak için ek seriler kullanılabilir (örneğin, kuaförler, diş hekimliği veya kozmetik serileri).
• Yama testi teknikleri – Yama testi için en yaygın kabul gören teknik, test alerjenlerinin iki gün boyunca oklüzyon altında üst sırtın cildine uygulanmasını içerir (kapalı test). Açık veya kullanım testleri de dahil olmak üzere alternatif yöntemler, tahriş edici alerjenler, farmasötik ürünler veya kozmetikler için yararlı olabilir.
• Pozitif reaksiyonların yorumlanması – Yama testi reaksiyonlarının doğru okunması ve yorumlanması eğitimli bir klinisyenin becerilerini gerektirir. Güçlü pozitif reaksiyonlar eritematözdür ve genellikle dakika papülleri veya vezikülleri ile infiltre edilir. Gerçek-pozitif zayıf reaksiyonları tahriş edici reaksiyonlardan ayırt etmek zor olabilir. Pozitif bir yama testinin klinik ilgisi, hastanın klinik bulguları ve öyküsü yeniden incelenerek belirlenir.