Alerjik Konjonktivit Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Alerjik konjonktivit, alerjik mekanizmalarla ortaya çıkan ve oldukça sık görülen bir hastalıktır. Başta burun alerjisi olmak üzere genellikle diğer alerjik hastalıklarla birlikte görülür. Çocuklarda, daha sık görülmektedir. En önemli belirtileri; gözlerde kaşıntı, sulanma ve kızarıklıktır. Uygun ilaçların kullanımı ile bulgular kolayca kontrol altına alınır. Bu yazımızda göz alerjileri ile ilgili merak ettiklerinizi sizler için yazdık. 

Alerjik konjonktivit, alerjik mekanizmalarla ortaya çıkan ve gözün konjonktiva denilen kısmını tutan iltihaptır. Konjonktiva, gözlerin beyaz kısmını ve göz kapaklarının içini örten ince bir deridir. Özel olarak uyarlanmış şeffaf hücrelerden oluşur.

Alerjik konjonktivitin sıklığı nedir?

Alerjik konjonktivit, sıklığı da diğer alerjik hastalıklar gibi son yıllarda giderek artmıştır. Bütün dünyada %10-20 oranında görüldüğü bildirilmektedir.

Alerjik konjonktivitin görülme yaşı nedir?

Çocuklarda ve adölesanlarda daha sık olarak görülür. Daha ileri yaşlarda giderek azalır.

Alerjik konjonktivitin nedenleri nelerdir?

Alerjik konjonktivit de, diğer alerjik hastalıklar gibi genetik ve çevrenin etkileşimi ile ortaya çıkmaktadır. Alerjenlere duyarlanmış kişilerde alerjenin göz yüzeyine temasıyla ortaya çıkan alerjik reaksiyon sonucunda oluşur. Mekanizmalar, diğer alerjik hastalıklarla benzerdir. Zaten alerjik rinit başta olmak üzere astım ve egzama ile birlikte görülür.

Alerjik konjonktivitin üç farklı tipi vardır:

– Akut alerjik konjonktivit,

– Mevsimsel alerjik konjonktivit,

– Yıl boyu alerjik konjonktivit.

Akut alerjik konjonktivit, bir alerjene maruz kalma sonucunda ani başlayan bir alerjik reaksiyondur. Maruziyetten sonra, yarım saat gibi kısa bir sürede gözde kaşıntı, kızarıklık, sulanma ve göz kapaklarında şişlik gibi bulgular ortaya çıkar. Alerjene maruziyetin ortadan kalkmasıyla 24 saat içinde düzelir.

Mevsimsel alerjik konjonktivit, genellikle bahar ve yaz aylarında polenlere alerjik kişilerde görülür. Genellikle, alerjik rinit (saman nezlesi) ile birliktedir. Bulgular birkaç gün veya haftada daha yavaş olarak gelişir.

Yıl boyu alerjik konjonktivit, ev tozu akarı, küf ve evcil hayvanlar gibi ev içi alerjenlere duyarlı kişilerde yıl boyu artan ve azalan yakınmalarla kronik olarak seyreder.

Alerjik konjonktivitin belirtileri nelerdir?

Kaşıntı en önemli bulgusudur. Kaşıntı yoksa başka tanı düşünülmelidir. Diğer bulguları gözde kızarıklık ve sulanmadır. Gözdeki sulanma ağlar gibidir, iltihaplı değildir. Göz kapaklarında şişlik yaygın olarak görülür. Gözde yanma ve ışıktan rahatsız olma olabilir.

Alerjik konjonktivit, genellikle burun alerjisi ile birlikte olduğu için hastada burunda tıkanıklık, kaşıntı, hapşırma, akıntı ve göz altlarında koyulaşma gibi bulgular da vardır.

Göz ağrısı ve görme kaybı alerjik konjonktivitin bulgusu değildir. Hastada daha ciddi bir durum olabilir bu nedenle böyle bir durum olduğunda acilen bir göz doktoruna gitmeniz gerekir.

Çocuğunuzda alerjik konjonktivit belirtileri varsa ne yapmalısınız?

Alerjik konjonktivit genellikle diğer alerjik hastalıklarla birliktedir. O nedenle çocuğunuzun alerjik hastalıklar açısından bir bütün olarak değerlendirilmesi ve alerji tetkiklerinin yapılabilmesi gerekir. Çocuğunuzu, çocuk alerji uzmanlarına götürmeniz gerekir.

Alerjik konjonktivit için doktora giderken nasıl hazırlık yapılmalıdır?

Daha önce yapılan tetkik ve röntgenleri yanınızda getirmeniz yararlı olur.

Çocuk alerji uzmanına giderken daha önce yapılan tetkik ve röntgenleri, daha önce kullandığı veya şu anda kullanmakta olduğu ilaçları yanınızda getirmeniz yararlı olacaktır. Böylece hem kısa sürede daha sağlıklı bir değerlendirme yapılmış olur. Hem de aynı tahlillerin gereksiz yere tekrar yapılması önlenmiş olur.

Eğer sakınca yoksa bazı ilaçları gelmeden 1 hafta önce kesiniz!

Alerji şurup ve haplarını, öksürük ve soğuk algınlığı ilaçlarını gelmeden 1 hafta önce kesiniz. Çünkü deriden alerji testi yapılması gerektiğinde bu ilaçlar test sonucunu etkilediği için kullanılmaması gerekmektedir. Sadece parasetamol içeren ateş düşürücüler ve antibiyotikler, nefes açıcı sprey ve buharlar, alerji testini etkilememektedir. Kullanılmaya devam edilebilir. Fakat çocuğunuzun şikayetleri fazla ve ilaçlarını kullanması gerekiyorsa devam ediniz. Alerji testlerinin hastalığın kontrol altına alınana kadar ertelenmesinde bir sakınca yoktur.

Çocuğun aç olarak getirilmesine gerek yoktur.

Alerji testleri için, çocuğun aç veya tok olmasının bir önemi yoktur. Aksine strese bağlı kan şekerinin düşmemesi için tok olması daha iyi olacaktır.

Alerjik konjonktivit tanısı nasıl konulur?

Bütün alerjik hastalıklarda olduğu gibi ayrıntılı bir öykü ve muayene tanıda çok önemlidir. Öyküde gözlerde kaşıntı, kızarıklık ve sulanma bulgularının olması ve bu bulguların bahar ve yaz aylarında tekrar etmesi kuvvetle alerjik konjonktiviti düşündürür. Hastada göz bulguları ile birlikte alerjik rinit, alerjik egzama ve astım olması, ailede alerjik hastalık olması tanıyı destekler.

Muayenede gözlerde kızarıklık ve sulanmanın görülmesi yanında, alerjik nezle, astım ve alerjik egzamaya ait bulguların olması tanıda önemlidir.

Alerjik konjonktivit mi enfeksiyon mu?

– Alerjik konjonktivitte kaşıntı en önemli bulgu iken, enfeksiyonda kaşıntı fazla görülmez.

– Alerjik konjonktivit genellikle her iki gözdede görülürken, enfeksiyon genellikle tek taraflıdır.

– Alerjik konjonktivitte iltihaplı akıntı yokken özellikle bakteriyel enfeksiyonlarda bariz bir şekilde görülür.

Alerjik konjonktivit teşhisinde laboratuvar tetkikleri nelerdir?

Alerjik konjonktivit teşhisi laboratuvar tetkikleri ile konulmaz, fakat hem teşhis için hem de hastalığın doğru izlemi ve tedavisi için tetkikler çok önemlidir.

Alerjik konjonktiviti olan hastalarda alerji testleri çok önemlidir!

Çünkü hastalığın tedavi ve izleminin başarılı bir şekilde yapılabilmesi için, hastanın herhangi bir alerjene duyarlı olup olmadığının saptanması gerekmektedir. Eğer bir alerjen duyarlılığı saptanırsa, o alerjenden uzaklaşmak için önlemler alınmalı, ilaçlar ona göre düzenlenmelidir. Korunma ve ilaç tedavisine rağmen bulgular kontrol altına alınamaz ise, duyarlı olduğu alerjene karşı immünoterapi (alerji aşısı) yapılabilir.

Hastanın alerjisi, kandan alerji testi veya deri testi ile saptanabilir. Fakat deri testi daha duyarlı ve güvenilirdir. Hem daha ekonomik hem de daha hızlı sonuç vermektedir. Yapıldıktan 20 dk sonra sonuç alınmaktadır. Alerjik konjonktivit için deriden alerji testlerinin 3 yaşından sonra yapılması daha uygundur. Çünkü solunum alerjenleri genellikle o yaşlardan sonra duyarlılık oluşturmaktadır. Fakat akar duyarlılığından şüpheleniliyor ise daha küçük yaşta da değerlendirilebilir.

Alerji testleri, teşhiste ve tedavide çok önemli olduğu için bu testleri çocuk alerji uzmanları yapmalıdır. Ayrıca immünoterapi (alerji aşısı) kararını da mutlaka çocuk alerji uzmanları vermelidir.

Alerjik konjonktivit tedavisi nasıl yapılmalıdır?

Alerjik konjonktivitin tedavisi korunma ve ilaç tedavisi olarak iki şekilde yapılmalıdır.

Korunma önlemleri nelerdir?

Korunma önlemleri olarak, polen alerjisi olan mevsimsel alerjik rinitli kişilerde dışarı çıkarken güneş gözlüğü takılması, polenlerin yoğun olduğu mevsimde ev ve arabanın camlarının açılmaması, polen filtrelerinin kullanılması, akarlara, küfe ve evcil hayvanlara alerjisi olan yıl boyu alerjik konjonktivitli kişilerde anti-alerjik yatak kılıfları alınması, çocuğun odasında ve evde kumaş eşyanın azaltılması, küf için su sızıntısı olan yerlerin tamir edilmesi, evcil hayvanlar için mümkünse hayvanların evden uzaklaştırılması sayılabilir.

Akut alerjik konjonktivitte tedavi

Akut alerjik konjontivitli kişilerde göze soğuk kompresler uygulanması, yapay gözyaşı damlaları kullanılması yakınmaların azalmasını sağlayacaktır. Gözü ovalamaktan kaçınılmalıdır. İlaç olarak topikal (göze uygulanan) vazokonstrüktör ve antihistaminik içeren damlalar kullanılmalıdır.

Eğer kontakt lens kullanıyorsanız bulgular düzlene kadar lense ara vermeniz gerekir. Bulgular 1-2 hafta içinde düzelecektir.

Mevsimsel ve yıl boyu alerjik konjonktivitte tedavi

İlaç tedavisi topikal (göze uygulanan) ve sistemik olarak iki şekilde uygulanabilir;

– Topikal antihistaminik ve mast hücre dengeleyici göz damlaları kullanılabilir.

– Sistemik antihistaminikler özellikle hastada birlikte alerjik rinit varsa sistemik olarak da kullanılabilir. Fakat gözyaşını azaltarak göz kuruluğuna, bunun sonucunda da bulguların kötüleşmesine neden olabilir.

Mevsimsel alerjik konjonktivitte, ilaçlar daha iyi kontrol sağlamak amacıyla duyarlı olunan polen mevsiminden 2-4 hafta önce kullanılmaya başlanmalıdır.

Tedaviye dirençli hastalarda ne yapılmalı?

Hasta tekrar değerlendirilmeli ve altta başka bir durumun yattığına işaret eden durumlar gözden geçirilmelidir.

– Ağrı ve ışık duyarlılığı,

– Bulanık görme veya görme kaybı,

– Kontakt lens kullanımı sonrası gözde kızarıklık oluşması,

– Göz doktoru tarafından yapılan muayenede korneada (gözün dıştan görünen saydam kısmı) alerjik konjonktivitte olmayan bulguların varlığı.

Yukarıdaki durumlar yoksa hastaya kortizon veya immünmodülatör (siklosporin, takrolimus) ilaçlar göz damlası şeklinde veya ağızdan hap şeklinde kısa süreli verilebilir.

Alerjik konjonktivitte immünoterapi (alerji aşısı) tedavisi ne zaman yapılmalı?

– Eğer hastanın bulguları ilaçlarla çok iyi kontrol edilemiyorsa,

– Hastada göz alerjisinin yanında alerjik rinit veya astım varsa,

– Yapılan alerji testlerinde aşı yapmaya uygun bir alerjene duyarlanma saptanırsa o hastalara aşı tedavisi uygulanması yararlı olacaktır.

Alerjik konjonktivitte tamamlayıcı ve alternatif tedaviler yararlı mıdır?

Özellikle alerjik rinitle (bahar nezlesi) birlikte olan hastalarda Çin bitkisel tedavisi, akupunktur, ayurveda ve homeopati gibi tedaviler konusunda bugün için çalışmalar yeterli değildir ve önerilmemektedir.

Alerjik konjonktivit zamanla düzelir mi?

Çocuklarda görülen alerjik konjontivit bulgularının sıklığı ve şiddeti ilerleyen yaşla azalma eğilimindedir. Fakat genellikle bulgular devam eder.

Sonuç olarak;

– Alerjik konjonktivit, alerjik mekanizmalarla ortaya çıkan ve gözün konjoktiva denilen kısmını tutan iltihaptır.

– Alerjik konjonktivit dünyada ortalama olarak %10-20 oranında görülmektedir.

– Çocuklarda ve adölesanlarda daha sık görülür.

Alerjik konjonktivit de diğer alerjik hastalıklar gibi gen ve çevre etkileşimi sonucu ortaya çıkmaktadır.

– Belirtileri en başta kaşıntı olmak üzere gözde kızarıklık ve sulanmadır.

– Tanı iyi bir öykü, muayene ve alerji testlerinin yapılması ile konulur.

– Tedavi, bir alerjen saptanmışsa ondan uzak durma ve çeşitli göz damlaları ve ağızdan alınan ilaçlarla yapılır.

– İlaç tedavisi ile bulguları yeterince düzelmeyen hastalarda alerjen duyarlılığı da uygunsa alerji aşı (immünoterapi) tedavisi yapılması uygun olur.

– Tamamlayıcı ve alternatif tedavilerin yararı gösterilmemiştir.

– Çocuklarda bulgular zamanla azalma eğilimindedir.

Önemli Bilgi:

Çocuk Alerji uzmanları (yeni adıyla Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı) doğumdan 18 yaşına kadar görülen astım ve alerjik hastalıklar konusunda özel eğitim alarak Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı diploması alan ve aynı zamanda da Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı olan doktorlardır.