Yetişkinlerde besin alerjisi belirtileri alerjinin tipine göre farklı olabilir. Besin alerjisi belirtileri besin alerjisinin çeşitlerine göre farklı klinik belirtiler göstermektedir. Besin alerjisi çeşitleri denilince yetişkinlerde IgE’ye bağlı 4 farklı besin alerjisi görülmektedir. Diğer mekanizmalarla gelişen besin reaksiyonları da vardır.
Yetişkinlerde Görülen IgE’ye Bağlı Besin Alerjisi Çeşitleri
- Alerjik şoka neden olan besin alerjisi,
- Memeli etlerine gecikmeli alerjik şok belirtileri yapan reaksiyon gösteren besin alerjisi,
- Besine bağlı, egzersizle tetiklenen alerjik şok gelişen besin alerjisi,
- Oral alerji sendromu.
Alerjik şoka neden olan besin alerjisi belirtileri
IgE aracılı bir besin alerjisi gösteren tipik besin alerjisi belirtileri hızlı başlangıcıyla (3 saat içinde) karakterize edilir ve ürtiker, anjiyoödem, bronkospazm, bulantı, kusma, bazen ishal ve ciddi vakalarda hipotansiyon, bilinç kaybı ve şoka (anafilaktik şok) bağlı baş dönmesidir.
Memeli etlerine gecikmeli alerjik şok belirtileri yapan reaksiyon gösteren besin alerjisi belirtileri (a-gal alerjisi a-gal sendromu)
Alerjenik epitop a-gal’dır, primer olmayan memeli proteinleri üzerinde yaygın olarak eksprese edilen bir karbonhidrattır; bu koşullara a-gal alerjisi a-gal sendromu denir ve bu alerjisi olan hastalarda antikanser ilacı setuksimabına ciddi reaksiyonlar görülebilir.
A-gal sendromunun teşhisi karmaşıktır ve sığır eti, domuz eti ve kuzu için spesifik IgE varlığı ve tavuk, hindi ve balık için IgE testinin negative olması ile desteklenen kırmızı et yedikten sonra gecikmiş tipte alerji veya alerjik şok belirtileri ile kendini gösterir.
Besine bağlı, egzersizle tetiklenen alerjik şok gelişen besin alerjisi belirtileri
Besin alerjeni sindirilmesi ve kısa bir süre içinde egzersiz, genellikle koşu gibi kuvvetli egzersiz, ancak tempolu yürüyüş semptomları tetikleyebilir. Bu besine IgE gösterilebilir olmalıdır. Son zamanlarda, bazı durumlarda egzersizin, saldırıları tetikleyen tek faktör olmadığı gösterilmiştir. Bazı hastalarda, yüksek alkol veya asetilsalisilik asit alımı gibi diğer büyütme faktörleri ile birlikte önemli miktarda suçlu yiyeceklerin sindirilmesi, istirahatte IgE aracılı semptomlara neden olabilir. Bu nedenle, besine bağlı, egzersizle indiklenen anafilaksi, semptomların artırıcı faktörlerin varlığında geliştiği bir besin alerjisi türü olarak daha doğru bir şekilde karakterize edilir, ancak egzersiz her durumda birincil faktördür. Böylece tanı ve tedavi daha karmaşık hale gelir.
Bu reaksiyonlar ayrıca anafilaksiye neden oldukları için hayatı tehdit edici olabilir. Tüm bu hastaların bir alerji uzmanı tarafından değerlendirilmesi ve adrenalin oto-enjektör kullanımı da dahil olmak üzere kazara maruziyetlerin önlenmesi ve tedavisi konusunda iyi eğitilmesi gerekir.
Oral alerji sendromu belirtileri
Oral alerji sendromu aeroalerjenler ve besin arasındaki çapraz reaktiviteden kaynaklanır. Bu tip alerjiye tip 2 besin alerjisi de denir ve sıklıkla taze meyve veya sebze yedikten sonra ağız ve dudaklarda sınırlı kaşıntı ve nadiren hafif şişlik gibi belirtiler olarak kendini gösterir.
Hem IgE hem non-IgE’ye bağlı Besin Alerjisi Belirtileri
Eozinofili ile birlikte olan mide bağırsak problemleri
Bu durumda mide bağırsak problemleri ön plandadır. Besin alımından sonra yutma güçlüğü, sık sık kusma ve göğüs ağrısı gibi sorunlarla kendini göstermektedir. Bu tabloda eozinofillerin mide bağırsak sisteminde tuttuğu alana göre belirtiler görülmektedir. Yemek borusunun tutulduğu eozinofilk özofajitte yutma güçlüğü, kusma ve göğüs ağrısı ön plandayken kalın bağırsağın tutulduğu durumda ishal, kabızlık, karın ağrısı, kanlı, mukuslu kaka gibi belirtiler görülmektedir.
Non-IgE’ye bağlı besin proteinine bağlı enterokolit sendromu
Bu tabloda kusma, mide bulantısı karın ağrısı ve ishal başlıca belirtilerdir
Besinlere bağlı enterokolit sendromu aslında bir pediatrik hastalık olduğu düşünülmesine rağmen, şimdi yetişkinlerde, özellikle kabuklulara daha yaygın olarak bildirilmektedir. Bu durum, gecikmiş mide bağırsak belirtileri, özellikle deniz ürünleri ile başvuran hastalar bulunur ve değerlendirme için bir alerji uzmanına yönlendirilmelidir. Besinlere bağlı enterokolit IgE aracılı olmadığından besinlere serolojik testler negatiftir.
Besin İntoleransı Belirtileri
Besin intolreansı IgE ye bağlı olmayıp immünolojik mekanizma rol oynamamaktadır.
Muhtemel besin alerjisi için değerlendirme için başvuran birçok yetişkin şişkinlik, bağırsak hareketlerindeki değişiklikler, kronik karın ağrısı veya yorgunluk gibi spesifik olmayan belirtilerden şikayetçidir. Bu spesifik olmayan belirtiler IgE aracılı bir besin alerjisinin göstergesi değildir ve çoğunlukla diğer besin intoleransı türlerini düşündürür. Besinlere bağlı enterokolit sendromundaki gibi gıda ile ilgili diğer bazı reaksiyonlar, gecikmiş karın ağrısına ve şiddetli yorgunluk ve hatta uyuşukluk noktasına kadar kusmaya neden olabilir. Bu hastalarda, cilt veya solunum yolu belirtileri gibi diğer klasik besin alerjisi semptomları yoktur.
Sonuç olarak
-Yetişkinlerde görülen besin alerjisi belirtileri, besin alerjisi çeşidine göre farklı olabilmektedir.
-Hafif karın ağrısı, kaşıntı gibi hafif belirtiler görülebilirken bazen ciddi alerjik şok gibi belirtilerine de neden olabilmektedir.
-Et yemeye bağlı, egzersize bağlı besin alerjisi belirtileri bazen çok ciddi olabilir.
-Oral alerji sendromu genellikle ağız içi ve dudaktaki belirtilerle kendini göstermektedir.