Uyuz nedir?
Uyuzla ilgili sorular sık sorulan sorular. Uyuz; insan kaşıntı akarı ( Sarcoptes scabiei var. Hominis ) tarafından derinin istilasıdır. Mikroskobik uyuz akarları, yaşadığı ve yumurtalarını bıraktığı derinin üst tabakasına yuva yapar. Uyuzun en yaygın belirtileri yoğun kaşıntı ve sivilce benzeri deri döküntüsüdür. Uyuz akarı genellikle uyuz olan bir kişiyle doğrudan, uzun süreli cilt teması yoluyla bulaşır.
Uyuz dünya çapında bulunur ve tüm ırklardan ve sosyal sınıflardan insanları etkiler. Uyuz, vücut ve cilt yakın temasın sık olduğu kalabalık koşullarda hızla yayılabilir. Huzurevleri, uzun süreli bakım tesisleri ve hapishaneler gibi kurumlar genellikle uyuz salgınlarının olduğu yerlerdir. Çocuk bakım tesisleri de yaygın bir uyuz istilası bölgesidir.
Kabuklu (Norveç) uyuz nedir?
Kabuklu uyuz, bağışıklığı zayıflamış (zayıf bir bağışıklık sistemine sahip), yaşlı, engelli veya zayıflamış bazı kişilerde ortaya çıkabilen şiddetli bir uyuz türüdür. Norveç uyuzu olarak da adlandırılır. Kabuklu uyuz olan kişilerde çok sayıda uyuz akarı ve yumurta içeren kalın deri kabukları vardır. Kabuklu uyuz olan kişilerdeki uyuz çok bulaşıcıdır ve istilayı hem doğrudan deriden cilde temas ederek hem de giysileri, yatak takımları ve mobilyaları gibi eşyalara bulaşarak kolayca yayabilirler. Kabuklu uyuz olan kişiler, karakteristik kızarıklık veya kaşıntı gibi uyuzun olağan belirti ve semptomlarını göstermeyebilir.
Enfestasyondan ne kadar sonra uyuz belirtileri başlar?
Bir kişi daha önce hiç uyuz yaşamamışsa, semptomların gelişmesi 4-8 hafta sürebilir. Henüz semptomları olmasa bile, istila edilmiş bir kişinin bu süre zarfında uyuz yayabileceğini hatırlamak önemlidir.
Daha önce uyuz geçirmiş bir kişide, semptomlar genellikle maruziyetten çok daha erken (1-4 gün) ortaya çıkar.
Uyuz hastalığının belirtileri nelerdir?
Uyuzla ilgili merak edilen konulardan biri de belirtilerdir. Uyuzun en yaygın belirtileri, özellikle geceleri yoğun kaşıntı ve sivilce benzeri kaşıntılı döküntüdür. Kaşıntı ve kızarıklığın her biri vücudun çoğunu etkileyebilir veya bilek, dirsek, koltuk altı, parmaklar arasındaki ağlar, meme başı, penis, bel, kemer çizgisi ve kalçalar gibi ortak bölgeler ile sınırlı olabilir. Kızarıklık ayrıca küçük kabarcıklar ve pulları da içerebilir. Döküntüyü kaşımak cilt yaralarına neden olabilir; bazen bu yaralar bakterilerle enfekte olur.
Bazen ciltte küçük yuvalar görülür. Bunlara dişi uyuz akarlarının deri yüzeyinin hemen altında tünel açması neden olur. Akarların sayısı genellikle az olduğundan (kişi başına sadece 10-15 akar), bu yuvaları bulmak zor olabilir. En sık parmaklar arasında, bilek, dirsek veya dizdeki deri kıvrımlarında ve penis, göğüs veya omuz çıkıntılarında bulunurlar.
Baş, yüz, boyun, avuç içi ve ayak tabanı genellikle bebeklerde ve çok küçük çocuklarda tutulur, ancak yetişkinler ve daha büyük çocuklar etkilenmez.
Kabuklu uyuz olan kişiler, karakteristik kızarıklık veya kaşıntı gibi uyuzun olağan semptomlarını göstermeyebilir.
Nasıl uyuz oldum?
Uyuz genellikle uyuz olan bir kişiyle doğrudan, uzun süreli, ciltten cilde temas yoluyla bulaşır. Temas genellikle uzun olmalıdır; hızlı bir tokalaşma veya kucaklaşma genellikle uyuz yaymaz. Yetişkinlerde uyuz sıklıkla cinsel yolla edinilir. Uyuzlar bazen, istila edilmiş bir kişi tarafından kullanılan giysi, havlu veya yatak takımı gibi eşyalar paylaşılarak dolaylı olarak yayılır. Ancak, bu tür dolaylı yayılma, istila edilmiş kişi uyuz kabuğuna sahip olduğunda çok daha kolay gerçekleşebilir.
Uyuz istilası nasıl teşhis edilir?
Bir uyuz istilasının teşhisi genellikle döküntülerin alışılmış görünümü ve dağılımı ile yuvaların varlığına göre yapılır. Mümkün olduğunda, uyuz tanısı akar, akar yumurtaları veya akar dışkı maddesi (scybala) tanımlanarak doğrulanmalıdır. Bu, bir akarı bir iğnenin ucunu kullanarak yuvasının ucundan dikkatlice çıkararak veya akarları, yumurtaları veya akar dışkı maddesini mikroskop altında incelemek için deri kazıma elde ederek yapılabilir. Akarlar, yumurtalar veya dışkı bulunamasa bile bir kişinin hala istila edilebileceğini hatırlamak önemlidir. Tipik olarak, başka şekilde sağlıklı olan istila edilmiş bir kişinin tüm vücudunda 10-15 akardan daha az bulunabilir. Bununla birlikte, kabuklu uyuz olan kişiler binlerce akar tarafından istila edilebilir ve oldukça bulaşıcı olduğu düşünülmelidir.
Uyuz akarları ne kadar yaşayabilir?
Bir kişide uyuz akarları 1-2 ay kadar yaşayabilir. Bir insanda uyuz akarları genellikle 48-72 saatten fazla hayatta kalmaz. Uyuz akarları, 10 dakika boyunca 50 °C (122 °F) sıcaklığa maruz kalırsa ölür.
Uyuz tedavi edilebilir mi?
Evet. Uyuz tedavisinde kullanılan ürünler, uyuz böceklerini öldürdükleri için uyuz öldürücü olarak adlandırılır; bazıları da yumurtaları öldürür. İnsan uyuzunu tedavi etmek için uyuz öldürücüler sadece doktor reçetesi ile alınabilir; “Reçetesiz” ürünler insanlar için test edilmemiş ve onaylanmamıştır.
Her zaman doktor ve eczacı tarafından sağlanan talimatların yanı sıra kutuda bulunan veya etikette yazılı olanları dikkatle izleyin. Yetişkinleri ve daha büyük çocukları tedavi ederken, boyundan ayak ve ayak parmaklarına kadar vücudun tüm bölgelerine krem veya losyon sürün. Bebekleri ve küçük çocukları tedavi ederken, krem veya losyonu da baş ve boyuna uygulayın. İlaç yıkanmadan önce, önerilen süre vücutta bırakılmalıdır. Tedaviden sonra temiz giysiler giyilmelidir.
İstila edilen kişiye ek olarak, bu kişiyle temasta bulanan kişilerin de tedavi edilmesi gerekir. Durumunun tekrarlanmasını önlemek için tüm kişiler aynı anda tedavi edilmelidir. Tedaviden 2-4 haftadan daha uzun süre sonra kaşıntı devam ederse, yeni yuvalar veya kızarıklıklar görülmeye devam ederse yeniden tedavi gerekli olabilir.
İnsanları tedavi etmek için asla veterinerlik veya zirai kullanım amaçlı bir kabuk öldürücü kullanmayın!
Tedaviden ne kadar sonra daha iyi hissedeceğim?
İlk tedaviden 2-4 haftadan daha uzun süre sonra kaşıntı devam ederse veya yeni yuvalar veya döküntüler görülmeye devam ederse (ilk tedavi birden fazla uygulama veya doz içeriyorsa, 2-4 süresi son uygulama veya dozdan sonra başlar), yeniden tedavi gerekli olabilir.
Evcil hayvanımdan uyuz mu kapabilir miyim?
Hayır. Hayvanlar insan uyuzunu yaymazlar. Evcil hayvanlar, insanlarda hayatta kalmayan veya üremeyen, ancak hayvanlarda “uyuza” neden olan farklı türde bir uyuz akarı ile istila edilebilir. “Uyuzlu” bir hayvanın bir insanla yakın teması varsa, hayvan akarı kişinin derisinin altına girerek geçici kaşıntıya ve cilt tahrişine neden olabilir. Bununla birlikte, hayvan akarı bir insanda üreyemez ve birkaç gün içinde kendi kendine ölür. Kişinin tedavi edilmesi gerekmese de, hayvan tedavi edilmelidir. Çünkü akarları kişinin cildine girmeye devam edebilir ve hayvan başarılı bir şekilde tedavi edilene kadar semptomlara neden olabilir.
Uyuz halka açık bir havuzda yüzerek yayılabilir mi?
Uyuz, uyuz olan bir kişiyle uzun süreli cilt temasıyla bulaşır. Uyuzlar bazen uyuzlu bir kişi tarafından kullanılan giysi, yatak takımı veya havlu gibi maddelerle temas yoluyla da yayılabilir, ancak bu tür bir yayılma, istila edilen kişinin uyuz kabuğuna sahip olmadığı sürece çok nadirdir.
Uyuzun bir yüzme havuzunda suyla yayılma olasılığı çok düşüktür. Kabuklu uyuz olan bir kişi dışında, istila edilmiş bir kişide yalnızca yaklaşık 10-15 uyuz akarı bulunur; ıslak cilt altından çıkması son derece düşük bir ihtimaldir.
Nadiren de olsa uyuz, uyuz hastası tarafından kullanılan bir havlu veya giysi paylaşılarak yayılabilir.
Uyuz akarlarını evimden veya halımdan nasıl çıkarabilirim?
Uyuz akarları, insan derisinden 2-3 günden fazla hayatta kalmaz. Uyuzlu bir kişinin kullandığı yatak takımı, giysi ve havlu gibi maddeler, sıcak suda makinede yıkama ve sıcak döngüde kurutma veya kuru temizleme ile dekontamine edilebilir. Yıkanamayan veya kuru temizlenemeyen eşyalar, herhangi bir vücut temasından en az 72 saat uzaklaştırılarak dekontamine edilebilir.
Eşime ve bana uyuz teşhisi kondu. Birkaç tedaviden sonra, ben iyileşirken hala semptomları var. Neden?
Uyuzun kızarıklığı ve kaşıntısı, tedavi başarılı olsa ve tüm akarlar ve yumurtalar öldürülmüş olsa bile, tedaviden sonra birkaç hafta ila bir ay sürebilir. Sağlık uzmanınız, şiddetliyse kaşıntıyı hafifletmek için ek ilaçlar yazabilir. Tedaviden sonra 2 haftadan uzun süren semptomlar, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir:
- Uyuzun yanlış teşhisi. Birçok ilaç reaksiyonu uyuzun semptomlarını taklit edebilir ve ciltte kızarıklık ve kaşıntıya neden olabilir; uyuz teşhisi, mikroskop altında akar, yumurta veya akar dışkısının (scybala) gözlemlenmesini içeren bir deri kazıma ile doğrulanmalıdır. Eşinizle aynı yatakta uyuyorsanız ve yeniden istila edilmediyseniz ve en az 30 gündür kendinizi geri çekmediyseniz, eşinizin uyuz olma ihtimali düşüktür.
- Tüm hastalar ve temaslıları aynı anda tedavi edilmezse, bir aile üyesinden veya başka bir istila edilmiş kişiden gelen uyuzla yeniden istila; istila edilen kişiler ve temaslıları, yeniden istilayı önlemek için aynı anda tedavi edilmelidir.
- İlaca direnç, topikal skabisitlerin hatalı uygulanması veya gerektiğinde ikinci bir uygulamanın yapılmaması nedeniyle tedavi başarısızlığı; Etkili tedaviden 24-48 saat sonra yeni yuva görünmemelidir.
- Kabuklu uyuzun, çok sayıda uyuz akarı içeren kalın pullu deriye zayıf bir şekilde nüfuz etmesi nedeniyle kabuklu uyuz tedavisinde başarısızlık; Kabuklu uyuzları başarılı bir şekilde tedavi etmek için hem topikal hem de oral ilaç kombinasyonu ile tekrarlanan tedavi gerekli olabilir.
- Uygun şekilde yıkanmayan veya kuru temizlenmeyen giysiler, yatak takımları veya havlular gibi eşyalardan yeniden uyuz kapmak.
- Alerjik deri döküntüsü (dermatit); veya akar antijenleri arasındaki çapraz reaktivite nedeniyle semptomların devam etmesine neden olan ev akarlarına maruz kalma.
Kaşıntı 2-4 haftadan fazla sürerse veya yeni yuvalar veya kızarıklıklar görülmeye devam ederse, bir hekimin tavsiyesine başvurun; aynı veya farklı bir kabuk öldürücü ile yeniden tedavi gerekli olabilir.
Uyuz olan biriyle temasa geçersem kendimi tedavi etmeli miyim?
Kendinizi tedavi edemezsiniz. Vakit kaybetmeden bir uzaman başvurmanız gerekir. İnsanlarda uyuz tedavisinde kullanılan ürünler sadece doktor reçetesi ile satılmaktadır.