Egzama, kişinin genetiği ve çevresi arasındaki karmaşık etkileşim nedeniyle gelişen yaygın bir inflamatuar cilt hastalığıdır. Egzaması olan herkesin toz akarlarına alerjisi yoktur, ancak toz akarları yaygın bir tetikleyici olabilir. Egzama, cilt lekelerinin kaşınmasına, renginin bozulmasına ve şişmesine neden olan yedi cilt rahatsızlığı grubunun adıdır. Canlı toz akarları, kalıntıları ve dışkıları dahil olmak üzere çeşitli çevresel faktörler egzamayı tetikleyebilir. Bu yazımızda toz akarlarının egzamaya neden olup olmadığını sizler için yazdık.
Toz akarları nelerdir?
Toz akarları, ev tozunda, mobilya ve yatak takımları gibi ev eşyalarında yaşayan mikroskobik böcek benzeri yaratıklardır. Toz akarları şunlarla beslenir:
- Ölü deri hücreleri,
- Mantarlar,
- Mayalar,
- Bakteri.
Toz akarları, ideal olarak yaklaşık %70 neme sahip olan sıcak ve nemli ortamlarda gelişir ve tipik olarak ölü deri hücrelerinin toplandığı öğeler üzerinde yaşar, örneğin:
- Yatak takımları,
- Kumaş içeren mobilyalar,
- Perdeler,
- Halı veya kilim,
- Şilteler,
- Yastıklar,
- Bezler,
- Kumaşlı oyuncaklar.
Egzamaya neden olurlar mı?
Toz akarları cilde yapışmaz veya cildi delmez. Ancak egzamaya yatkın kişilerde dışkıları, egzamayı tetikleyebilir. İnsanlar çok sayıda akar alerjenine karşı alerjik reaksiyon gösterebilir. Toz akarlarındaki en yaygın alerjenin resmi adı Der p1’dir. Şu anda araştırmacılar, toz akarları ile ilişkili 24 potansiyel alerjeni tanımladılar ve bunlardan Der p1 dışındaki beş tanesi ana alerjen olarak kabul edilmektedir. Der p11 ve Der p18 alerjenlerini özellikle bir egzama türü olan atopik dermatit ile ilişkilendirilmiştir.
Birçok insan, ciltleri bir toz akarı alerjeni ile temas ettiğinde, toz akarlarına karşı bir reaksiyon yaşar. Bu alerjenler sıkı bağlantıları yok eder ve cilt bariyeri işlevini bozar. Çok küçük oldukları için toz akarları da solunabilir. Birçok insan, bağışıklık tepkisine ve burun, boğaz veya akciğerlerde iltihaplanma veya tahrişe neden olabilen toz akarı alerjenlerini teneffüs eder.
Toz akarlarının alerjenlerinden kaynaklanan cilt bariyeri hasarı, bağışıklık sistemini tetikleyebilen daha düşük hücre seviyelerine ulaşabilir ve bu da, buna eğilimli kişilerde egzama semptomlarını tetikleyebilen veya kötüleştirebilen iltihaplanma ile sonuçlanabilir. Toz akarı alerjenleri cilt bariyerine zarar verirse, diğer alerjenlere maruz kalmayı önleme konusunda da daha az yeteneklidir. Toz akarı alerjisi, IgE aracılı Tip 1 aşırı duyarlılık reaksiyonudur.
Toz akarlarının diğer riskleri
Egzaması olmayan veya buna yatkın olmayan birçok insanda ev tozu alerjisi vardır. Toz akarı alerjisi belirtileri yıl boyunca ortaya çıkma eğilimindedir ve yatak, yastık ve şiltelerdeki alerjenlere maruz kalma nedeniyle uyurken kötüleşir. Toz akarı alerjisinin yaygın belirtileri şunlardır:
- Burun tıkanıklığı, hapşırma, sinüs iltihabı ve geniz akıntısı,
- Kaşınan cilt,
- Öksürük,
- Açıklanamayan yorgunluk,
- Hırıltı, öksürük veya nefes almada zorluk nedeniyle uyku sorunu.
Toz akarlarındaki alerjenler, aşağıdakiler gibi diğer alerjik durumları da tetikleyebilir:
- Alerjik astım,
- Sadece burun semptomları olan alerjik rinit,
- Burun ve göz semptomları olan alerjik rinokonjonktivit,
- Sinüzit,
- Kirlilik, kuru hava, duman ve polen gibi diğer alerjenlere ve tahriş edici maddelere karşı artan hassasiyet.
Nasıl Tedavi Edilir?
Egzaması olan kişiler, toz akarları gibi tetikleyicilere maruz kalmayı yönetebilirler. Ancak yine de egzama için tıbbi tedavi almaları ve kötüleşmesini önlemek için başka yöntemler kullanmaları gerekir. Egzama için tipik tıbbi tedavi seçenekleri şunları içerir:
- Reçeteli nemlendiriciler,
- Topikal kortikosteroidler,
- Gece kullanımı için yatıştırıcı antihistaminikler,
- Topikal kalsinörin inhibitörleri,
- Fototerapi,
- Oral steroid ilaçlar,
- Bağışıklık baskılayıcı ilaçlar,
- Biyolojik ilaçlar,
- Islak sargı tedavileri,
- Kaşıntıyı azaltan oral ilaçlar,
- Topikal anestezikler.
Egzama için evde veya yaşam tarzı ilaçları şunları içerir:
Tetikleyicileri belirlemek ve maruziyeti sınırlamak veya azaltmak için adımlar atmak,
Her gün ılık suda banyo yapmak ve hemen ardından seramidli nemlendiriciler uygulamak,
Yeterince uyumak ve egzersiz yapmak,
Yulaf ezmesi, seyreltilmiş elma sirkesi ve kabartma tozu gibi yatıştırıcı maddelerle banyo yapmak veya bu malzemelerle bir macun oluşturup cilde uygulamak,
Düşük pH’lı temizleyiciler kullanmak,
Cilde soğuk kompres uygulamak,
Cildi kaşınmaktan kaçınmak,
Bol pamuklu giysiler gibi yumuşak, nefes alabilen giysiler giymek,
Kaba halı, çimen, plastik sandalyeler veya diğer potansiyel olarak tahriş edici yüzeylerde çıplak ayakla oturmaktan kaçınmak.