Astım tetikleyicileri, astım belirtilerinizin alevlenmesine neden olabilecek şeylerdir. Şiddetli astımınız varsa, astım krizi için daha yüksek risk altındasınız. Astım tetikleyicileriyle karşılaştığınızda, hava yollarınız iltihaplanır ve sonra daralır. Bu durum nefes almanızı zorlaştırabilir, öksürebilir ve hırıltılı nefes alabilirsiniz. Şiddetli bir astım krizi, şiddetli solunum güçlüklerine ve göğüs ağrısına neden olabilir. Şiddetli astım belirtilerini önlemeye yardımcı olmak için tetikleyicilerinizden kaçınmanız gerekir. Astım tetikleyicilerinizi, doktorunuzun yardımı ile belirleyebilirsiniz. Astım tetikleyicilerinizi bilmek, bunlardan kaçınmanızı ve dolayısıyla belirtilerinizin kötüleşmesini engelleyebilir.
En yaygın astım tetikleyicilerini bilin
Astımı tetikleyen çok sayıda etmen vardır. Şiddetli astım tetikleyicilerinizi takip etmek için en yaygın olanları öğrenmeye başlayın. Şiddetli astım tetikleyicileri aşağıdakilerden biri veya birkaçını içerebilir:
- Polen, evcil hayvan tüyü, küf ve diğer alerjiler,
- Kimyasal maddeler,
- Soğuk hava,
- Egzersiz,
- Dumanlar,
- Soğuk algınlığı ve grip gibi hastalıklar,
- Düşük nem oranı,
- Hava kirliliği,
- Stres,
- Tütün dumanı.
Bu tetikleyicilerden mümkün olduğunca uzak durmanız gerekir.
Astım günlüğü tutun
Kilo kaybı veya eliminasyon diyetleri için bir yemek günlüğü kullanıldığını muhtemelen duymuşsunuzdur. Astım belirtilerinizi takip etmek için de benzer bir yaklaşım kullanabilirsiniz. Gün içinde yaşanan olayların, bulunulan ortamların, olası tetikleyicilerin bir listesini tutmak işinizi kolaylaştırabilir ve tetikleyicilerinizi belirlemeye yardımcı olabilir. Astım günlüğünüze aşağıdaki durumları eklediğinizden emin olun:
- Yaptığınız aktiviteler,
- Sıcaklık,
- Fırtına gibi olağandışı hava koşulları,
- Hava kalitesi,
- Polen sayımları,
- Duygusal durumunuz,
- Dumana, kimyasallara veya dumana her türlü maruz kalma,
- Yaptığınız egzersiz veya diğer yorucu aktiviteler,
- Hayvanlarla herhangi bir karşılaşma,
- Yeni yerlere ziyaretler,
- Hasta olup olmadığınız.
İlaç kullanımınızı bir yere not edin, örneğin, nebülizör veya inhaler kullanmanız gerekip gerekmediğini. Ayrıca belirtilerinizin ne kadar hızlı çözüldüğünü de not etmeniz yararlı olacaktır. Kurtarma ilaçlarınızın etki göstermesinin ne kadar sürdüğünü ve belirtilerinizin günün ilerleyen saatlerinde geri dönüp dönmediğini de not edin.
Astım tedavi planınız hakkında doktorunuzla konuşun
Tetikleyicilerinizi öğrendikten ve anladıktan sonra doktorunuzu ziyaret edin. Doktorunuz, bu tetikleyicileri doğrulamaya ve bunları yönetmenize yardımcı olacaktır. Doktorunuz ayrıca, şiddetli astım tetikleyicileriyle ne sıklıkta karşılaştığınıza bağlı olarak, sizin için en iyi astım ilacı türlerinin belirlenmesine yardımcı olabilir. Kurtarma inhaleri gibi hızlı rahatlama ilaçları, arada bir tetikleyici ile karşılaşırsanız anında rahatlama sağlayabilir. Örnekler, birinin evcil hayvanına yakın olmayı, sigara dumanına maruz kalmayı veya hava kalitesinin düşük olduğu zamanlarda dışarı çıkmayı içerebilir. Bununla birlikte, çabuk rahatlama sağlayan astım ilaçlarının etkileri yalnızca geçicidir. Düzenli olarak belirli tetikleyicilerle karşılaşırsanız, iltihabı ve hava yolu daralmasını azaltan uzun süreli ilaçlardan daha fazla yararlanabilirsiniz.
Bazı tetikleyiciler birkaç ay sürer ve ek ilaca ihtiyaç duyabilir. Örneğin alerji ilaçları, şiddetli alerjik astım semptomlarının önlenmesine yardımcı olabilir. Anksiyetenin neden olduğu astım, terapötik önlemlerden veya seçici serotonin geri alım inhibitörlerinden faydalanabilir.
Bir tedavi planında olmanıza rağmen, astım tetikleyicilerini izlemeniz önemlidir. Durumunuzu sürekli takip etmeniz, ilaçların etkisini gözlemlemeniz daha iyi bir tedavi almanıza yardımcı olacaktır. Astım tamamen tedavi edilebilir bir hastalık değildir ancak doğru bir astım planı ile astımınızı kontrol altına alabilirsiniz.
Astım tedavisinde devamlılık ve ilaçların düzenli kullanımı oldukça önemlidir. Tedavinizle ilgili herhangi bir değişiklik yapmadan önce mutlaka doktorunuza danışmanız gereklidir.