Gastroözofageal reflü hastalığı, asidik mide sıvısının veya yiyeceklerin mideden yemek borusuna geri kaçtığında ortaya çıkan bir sindirim bozukluğudur. Bebeklerden yaşlı yetişkinlere kadar her yaştan insanı etkiler.
Reflü Hastalığı Nedir?
Gastroözofageal reflü hastalığı, asidik mide sıvısının veya yiyeceklerin mideden yemek borusuna geri kaçtığında ortaya çıkan bir sindirim bozukluğudur. Astım rahatsızlığı olan kişilerde reflüye yakalanma riski daha fazladır. Astım alevlenmeleri, alt özofagus sfinkterinin gevşemesine neden olarak mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçmasına ve reflü olmasına neden olabilir. Bazı astım ilaçları (özellikle teofilin) reflü belirtilerini kötüleştirebilir.
Reflü Belirtileri
Reflüye sahip olabileceğinizi gösteren bazı belirtiler şunlardır:
- Kusma,
- Öksürürken kusma,
- Mide ekşimesi,
- Asit yetersizliği (yemek yedikten sonra yemeğinizi yeniden tutma),
- Yutkunmada güçlük veya ağrı,
- Ani aşırı tükürük,
- Kronik boğaz ağrısı,
- Larenjit veya ses kısıklığı,
- Diş etlerinde iltihaplanma,
- Ağız kokusu,
- Bebeklerde hırıltı ve öksürük.
Reflü, Hırıltı ve Öksürüğe Neden Olabilir
Özellikle 12 aylıktan küçük çocuklarda sıklıkla fizyolojik reflü vardır. Genellikle reflü tedavisi vermeye gerek olmaz. Ancak hırıltısı olanlarda reflü tedavisi verilmesi faydalı olur. Çünkü reflü hastalığı olunca midedeki gıdalar yemek borusuna geçer. Yemek borusunun alt bölgesindeki sinirlere midedeki gıdaların temas etmesi bronşları daraltabilir. Yemek borusu alt bölgesindeki sinirler akciğerdeki bronşları da etkileyebilen sinirlerdir. Bu nedenle de astım hastalarında öksürük ve hırıltı belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Reflü, Astım Belirtilerini Tetikleyebilir
Reflü Hastalığı olunca midedeki gıdalar yemek borusuna geçer. Yemek borusunun alt bölgesindeki sinirlere midedeki gıdaların temas etmesi bronşları daraltabilir. Çünkü yemek borusu alt bölgesindeki sinirler akciğerdeki bronşları da etkileyebilen sinirlerdir. Bu nedenle de astım hastalarında öksürük ve hırıltı belirtilerinin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Öte yandan mide sıvısı, solunum yollarını ve akciğerleri tahriş ederek astım belirtilerini daha da artırabilir. Bu da giderek daha ciddi astıma yol açabilir. Ayrıca, bu tahriş alerjik reaksiyonları tetikleyebilir ve hava yollarını duman veya soğuk hava gibi çevresel koşullara daha duyarlı hale getirebilir.
Reflü Teşhisi
Reflü teşhisi için aşağıdaki testler kullanılabilir:
- Üst sindirim sisteminin röntgeni,
- Endoskopi (yemek borusunun içini inceler),
- Ambulatuar asit (pH) testi (yemek borusundaki asit miktarını izler),
- Özofagus empedansı test (yemek borusundaki maddelerin hareketini ölçer),
- Sintigrafi.
Reflü Tedavisi
Astım ve reflüsü olan kişilerin reflü hastalıkları tedavi edildikten sonra astım belirtilerinde (ve astım ilacı kullanımında) bir azalma görülür.
Reflüyü tedavi etmek için önerilen yaşam tarzı değişikliklerinden bazıları şunlardır;
- Yüksek yastıkta uyumak,
- İdeal kiloya ulaşmak,
- Sigara kullanmamak,
- Alkol alımını azaltılması,
- Öğünlerde yemek miktarının azaltılması ve ağır akşam yemeklerinden kaçınma,
- Yemek sonrası iki ile üç saat içinde yatmamak,
- Çocuklarda gece süt alımını kaldırıp sabahları alınmasını sağlamak,
- Kafein alımını azaltmak,
- Teofilinden kaçınma (mümkünse),
- Yemeklerinizi yavaş yiyiniz, iyi çiğneyiniz.
- Yiyecek ve içeceklerinizin çok sıcak veya çok soğuk olmamasına dikkat ediniz.
- Kızartılmış, kavrulmuş yiyecekleri yemeyiniz. Yemeklerdeki tüm yiyecekleri çiğden pişiriniz, kavurmayınız.
- Karında basıncı arttıran sıkı kemer, çamaşır kullanmayınız. Alçak koltukta oturmayınız.
- Sıvıları öğün arasında alınız.
- İlaçlar yeterli su ile birlikte, tercihen dik pozisyonda alınmalıdır. Yemek yerken sıvı alımını azaltınız.
- Sakız çiğnemeyiniz.
Yenilmemesi Gereken veya Çok Az Miktarda Tüketilebilecek Yiyecek ve İçecekler
- Aşırı miktarda yağ ve yağlı besinler (margarin, yağlı etler, yağlı peynir, tam yağlı süt/yoğurt, mayonez, kaymak, krema, sosis, salam, pastırma, yağlı soslar),
- Kızartma ve kavurma yöntemi ile pişirilmiş besinler,
- Soğan, sarımsak, keskin naneli şeker,
- Turunçgiller (portakal, mandalina, limon, greyfurt, vb.) ve suları,
- Karbonatlı içecekler (kola, gazoz, meşrubat, vb.),
- Domates, salça, ketçap, domatesli soslar,
- Et suyu ve et suyu içeren besinler, et suyu tabletleri,
- Tüm baharatlar (acılı ya da acısız), baharat olarak kullanılan otlar.
Doktorunuz ayrıca reflüyü tedavi etmek veya belirtileri hafifletmek için ilaçlar önerebilir. Reçetesiz satılan antiasitler ve H2 blokerleri mide asidinin etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir. Proton pompa inhibitörleri asit üretimini engelleyerek fayda sağlayabilir. Şiddetli ve ilaç intoleransı olan vakalarda ameliyat önerilebilir.
Özetleyecek Olursak;
- Gastroözofageal reflü hastalığı, asidik mide sıvısının veya yiyeceklerin mideden yemek borusuna geri kaçtığında ortaya çıkan bir sindirim bozukluğudur.
- Reflünün başlıca belirtileri kusma, öksürürken kusma, göğüste yanma, ağız kokusu, diş etlerinde iltihaplanma, ses kısıklığı, ağızda tükürük artışıdır.
- Reflü, astım belirtilerini artırabilir ayrıca hırıltıya neden olabilir.
- Reflü teşhisi klinik ve bazen tetkiklerle konulur
- Tedavide yatış pozisyonu ve bazı reflüyü artıran gıdalardan kaçınmaktır.