Alerjenler, stres ve soğuk hava dahil olmak üzere çeşitli faktörler egzama alevlenmeleri durumuna neden olabilir. Potansiyel tetikleyicileri belirlemek, egzama belirtilerinden kaçınmanıza veya bunları yönetmenize yardımcı olabilir. İrritan kontakt dermatit gibi belirli egzama türlerine sahipseniz, tahriş edici bir maddeye dokunduktan hemen sonra egzama geliştirdiğinizi fark edebilirsiniz. Bununla birlikte, diğer egzama türlerine sahipseniz egzama alevlenmelerinin nedenini bulmanız daha zor olabilir. Bu yazımızda egzama alevlenmesine neden olabilecek faktörleri yazdık.
Egzamaya Ne Sebep Olur?
Egzama, kaşıntılı, kuru cilt lekelerine neden olan iltihaplı bir cilt rahatsızlığıdır. Egzamaya neyin sebep olduğu tam olarak bilinmemektedir. Ancak egzamanın alevlenmesine neden olan bazı faktörler vardır. Egzamanın tetiklenmesinde bir veya birden fazla tetikleyici rol oynayabilir. Örneğin; tahriş edici kontakt dermatit tipik olarak tahriş edici bir maddeyle doğrudan temasın sonucudur. Alerjik kontakt dermatit, bir alerjenle doğrudan temas nedeniyle alevlenir. Seboreik dermatit, ciltte belirli maya türlerinin çoğalmasından kaynaklanabilir. Bununla birlikte, bazı durumlarda, tanımlanabilir bir neden olmayabilir.
Tahriş ediciler
Bazı insanlar, belirli tahriş edici maddelere yanıt olarak egzama alevlenmeleri yaşarlar. Bir döküntüyü tetikleyebilecek yaygın tahriş edici maddeler şunları içerir:
- Sürtünme,
- Deterjanlar veya biyolojik çamaşır tozu gibi temizlik ürünleri,
- Limon suyu veya sirke gibi asitler,
- Fırın temizleyicileri veya kabartma tozu gibi alkaliler,
- Banyo ürünleri, kozmetikler veya temizlik ürünlerinde bulunanlar gibi yapay koku.
- Tahriş edici maddeler, yağları ve nemi gidererek cilt bariyerine zarar verebilir. Hasar devam ederse, bu tahriş edici kontakt dermatite neden olabilir.
Su maruziyeti
Sık sık suya maruz kalmak da cildi kurutabilir ve egzama olasılığını artırabilir. Bu, özellikle ellerini sürekli olarak yıkayan insanlar için geçerlidir. Virüslerin yayılmasını önlemek için iyi bir uygulama olsa da, sık sık el yıkama, el egzamasını kötüleştirebilir.
Aşağıdaki maddelerle elleri sürekli yıkamanız egzamayı tetikleyebilir:
- Sabunlar,
- Sıcak su,
- Alkollü el dezenfektanı,
- Sık sık duş almak, banyo yapmak veya yüzmek de ciltteki nemi giderebilir.
Stres
Son zamanlarda yapılan bir çalışma, atopik dermatiti olan kişilerde hangi tetikleyicilerin kaşıntıya neden olduğunu inceledi. Çalışma, katılımcıların %35,4’ünde stresin önemli bir tetikleyici olduğunu buldu. Stres vücutta iltihaplanmaya neden olur ve bu da egzamayı neden daha kötü hale getirebileceğini açıklayabilir. Aynı zamanda, depresyon ve anksiyete gibi ruh sağlığı koşulları için bir risk faktörüdür.
Kuru hava ve ısı
Havadaki sıcaklık ve nem eksikliği, atopik dermatiti olanlarda kaşıntıyı tetikleyebilir. Egzamalı kişiler, belirli iklimlerde, mevsimlerde veya mevsimsel değişiklikler sırasında semptomların daha kötü olduğunu görebilir. Örneğin, hava soğuduğunda ısıtma sistemleri iç havayı kurutabilir.
Kuru cilt
Bazı insanlar, çevreleri ne olursa olsun doğal olarak cildi kurumaya eğilimlidir. Örneğin, atopik egzaması olanlar, genetik bir özellik nedeniyle daha geçirgen bir cilde sahip olabilir ve bu da daha düşük nem seviyelerine neden olabilir. Uzmanlar, egzaması olan kişilerin cildini nemli tutmasını önermektedir. Bununla birlikte, nemlendirici kremlerin ve losyonların koruyucu ve kokusuz olduğundan emin olmak önemlidir.
Hormonal değişiklikler
Bazı kanıtlar, bazı hormonlarının atopik dermatiti etkileyebileceğini göstermektedir. Bazı çalışmalar, kız çocuklarının ergenlikten sonra atopik dermatit geliştirme olasılığının daha yüksek olduğunu belirtiyor. Ancak ergenlikten önce bunun tersi geçerlidir.
Mikroplar
Bazı egzama türlerinden bazı bakteri, virüs ve mantar türleri sorumludur. Bunlar şunları içerir:
Staphylococcus aureus: Atopik dermatiti olan kişilerin ciltlerinde daha fazla sayıda bu tür bakteri bulunma olasılığı daha yüksektir. Kişi egzamayı kaşırsa, bakteri cildin daha derin katmanlarına girerek enfeksiyona neden olabilir.
Malassezia: Bu tür maya, seboreik dermatiti olan kişilerin cildinde oluşur. Yüz gibi cildin yağlı olduğu bölgelerde hem kepeğe hem de kaşıntılı, pul pul döküntülere neden olabilir.
Herpes: Uçuklara veya oral herpes’e neden olan herpes simpleks virüsü, cildin daha geniş alanlarını etkileyebilir. Olduğunda egzama herpeticum olarak bilinen bir tür egzamaya neden olur.
Alerjenler
Atopik dermatiti olan çocukların yaklaşık %15’inin de gıda alerjisi olduğu belirtilmektedir. Atopik dermatit genellikle saman nezlesi veya astımla birlikte ortaya çıkar. Egzama, kendi başına bir alerjik reaksiyonun belirtisi olmasa da, hem egzama hem de alerjisi olan kişiler, alerjileri olduğunda semptomların kötüleştiğini görebilirler. Gıda hassasiyetine sahip kişiler, belirli yiyecekleri yediklerinde egzamanın kötüleştiğini de fark edebilirler.
Özetlemek gerekirse:
Hava değişiklikleri, tahriş edici maddeler, alerjenler ve su dahil olmak üzere egzama alevlenmelerinin birçok potansiyel nedeni vardır. Tetikleyicilerin belirlenmesi, bir kişinin egzamasını yönetmesine ve belirtileri azaltmasına yardımcı olabilir.