Sedef hastalığı, kronik, bağışıklık aracılı ve yaygın bir hastalıktır. Toplam sedef hastalığı vakalarının üçte birini çocuklar oluşturmaktadır. Çocuklarda görülen sedef hastalığını belirtileri, yetişkinlerde görülen belirtiler ile farklılık gösterebilir. Bunun yanı sıra çocuklarda görülen bu hastalık beraberinde birtakım sağlık sorunlarını da getirebilir.
Sedef Hastalığı Nedir?
Sedef hastalığı, eklemleri, cildi, tırnakları etkileyen, hem yetişkinlerde hem de çocuklarda görülen yaygın bir hastalıktır. Bağışıklık aracılı inflamatuar bir hastalık olan sedef hastalığının çocuklarda görülme oranı son 50 yıldır artış göstermektedir. Bu artışta, çevresel birtakım tetikleyici faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Değişik şiddetlerde kendini gösteren sedef hastalığı, hayat kalitesini düşürücü etkiye sahiptir. Bununla birlikte sedef hastalığının olduğu çocuklarda, olmayan çocuklara kıyasla; obezite, şeker hastalığı, hipertansiyon, eklem romatizması, Crohn hastalığı ve psikiyatrik bozuklukların da gelişme olasılığı daha yüksektir. Bu nedenle sedef hastalığında erken tanı ve tedavi oldukça önemli bir yere sahiptir.
Sedef Hastalığının Sıklığı Nedir?
Sedef hastalığının görülme sıklığı, yaşa, cinsiyete, coğrafi konuma bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Sedef hastalığı olan yetişkinlerin yaklaşık %30-50’sinin 20 yaşından önce sedef hastalığı geliştirdiği düşünülmektedir. Bazı çalışmalar ise sedef hastalığının kadınlarda görülme oranının 20 yaşından küçük erkeklere kıyasla daha hızlı artığını ortaya koymuştur. Çocuklarda görülen sedef, 1970 ve 2000 yılları arasında iki kattan fazla artış göstermiştir. Bu artışın arkasında ise bazı tetikleyici faktörler olduğu belirtilmektedir. Bu faktörler; stres, enfeksiyonlar, obezite gibi birtakım durumlardır. Tetikleyici olduğu düşünülen diğer faktörler arasında ise deri travması, cilt tahrişi ve Crohn hastalığı bulunur.
Sedef Hastalığının Belirtileri ve Sedef Hastalığının Türleri
Çocuklarda görülen sedef hastalığının tipik görüntüsü, yetişkinlerde görülen belirtilerle farklılık gösterebilir. Çocuklarda meydana gelen belirtiler genel olarak yüz ve kıvrım alanlarında yaygındır. Bununla birlikte belirtiler vücudun herhangi bir kısmında da görülebilir. Küçük çocuklarda genellikle bebek bezi bölgesinde oluşan pişik, belirtilerden biridir.
Sedef hastalığının bazı türleri vardır. Bu türlerden bazıları ise şunlardır:
Kronik plak
Kronik plak sedef hastalığı, çocuklarda ve yetişkinlerde en sık görülen sedef hastalığı türüdür. Belirtilerin boyutu kişiden kişiye farklılık gösterir ve kafa derisi, yüz, dirsek ve diz yüzeyleri ilk etkilenen alanlardandır.
Guttat
Çocuklarda en sık görülen ikinci sedef hastalığı türü ise guttat sedef hastalığıdır. Guttat sedef hastalığı, beta-hemolitik streptokok veya viral enfeksiyondan yaklaşık 2 hafta sonra gövdede papüllerin patladığı akut bir sedef formu olarak tanımladılar.
Püstüler
Püstüler sedef hastalığı, çok yaygın bir tür değildir çocukların küçük bir kısmını etkiler. Çocukların sadece %1.0-5.4’ünde görülür. Püstüler sedef hastalığına ateş ve halsizlik gibi belirtiler de eşlik edebilir. Püstüler sedef, yetişkinlerde daha yaygındır.
Sedef hastalığının daha az yaygın olan diğer alt tipleri ise şunlardır:
- Ters,
- Palmoplantar,
- İzole yüz sedefi,
- Lineer,
- Eritrodermik sedef hastalığının (vücudun neredeyse %90’ınıj kaplar ve çok ciddi sonuçları olabilir. Çocuklarda nadirdir).
Sedef Hastalığının Teşhisi
Sedef hastalığında teşhis, klinik belirtilere dayanmaktadır. Klinik belirtileri doğrulamak için biyopsi yapılabilir. Bunun yanı sıra diğer hastalıkları dışlamak ve ayırıcı tanı yapmak için de bazı testler yapılabilir. Teşhiste kullanılacak yöntemler, kişinin belirtilerine ve mevcut durumuna göre değişiklik gösterebilir.
Sedef Hastalığının Tedavisi
Çocuklarda görülen sedef hastalığının tedavisi nispeten zor olabilir. Uygulanacak tedavinin eksiksiz ve doğru uygulanması bu noktada çok önemlidir. Tedavi izleminin yapılabilmesi için belirli aralıklarla muayene olunması gerekebilir. Hastanın ve ailesinin tedavi konusunda eğitilmesi de tedavinin doğru uygulanması konusunda etkilidir. Sedef hastalığının tedavisinde genel olarak topikal tedaviler uygulanır.
Topikal ve diğer tedaviler şunlardır:
- Topikal kortikosteroidler,
- D vitamini analogları tek başına ve topikal kortikosteroidlerle kombinasyon,
- Fototerapi,
- Sistemik tedaviler ve biyolojik ajanlar,
- Metotreksat,
- Siklosporin.