Duygusal zeka, esasen kişinin başkalarıyla net, değerli yollarla bağlantı kurmak ve iletişim kurmak için duyguları ayırt etme, deşifre etme, sergileme, düzenleme ve kullanma yeteneğidir. Duygularınızı kontrol edebilmek ve onları olgun, yapıcı yollarla ifade edebilmek önemli olmakla kalmaz, aynı zamanda başkalarının duygularını sağlıklı yollarla tanımak, tercüme etmek ve bunlara tepki vermek de önemlidir. Bir kişi bunu yapmakta ne kadar iyiyse, duygusal zekası veya duygusal bölümü o kadar yüksek olacaktır. Duygusal zekayı belirleyen unsurlar şunları içerir:
- Öz düzenleme,
- Sosyal beceriler,
- Motivasyon,
- Öz farkındalık,
- Empati.
Duygusal zeka belirtileri
Duygusal zekanın göstergeleri şunları içerir:
- Kişinin ne hissettiğini ve başkalarının ne hissettiğini tanıyabilme ve anlayabilme,
- Kendine güven ve kendini kabul etme,
- Başkaları için empati sahibi olma,
- Zor zamanlarda duygularını yönetebilme,
- Kişinin kendi güçlü ve zayıf yönlerinin farkındalığı,
- Başkalarını ve yaşadıklarını önemsemek ve onlarla ilgilenmek,
- Hatalardan ders çıkarma,
- Kendi eksikliklerini veya hatalarını sahiplenme,
- Hayattaki değişim ve geçişleri kucaklayabilme ve onlarla akabilmek,
- Başkalarının duygularına duyarlı olma.
Duygusal bölüm nedir?
Duygusal bölüm (EQ), tıpkı kişinin zekasının IQ puanını kullanması gibi, duygusal zekayı test yoluyla ölçme yöntemidir. Duygusal zeka tipik olarak bir kişisel bildirim testi veya bir yetenek testi kullanılarak ölçülür. Puanlar 160’a kadar çıkabilir ve 90-100 arası puanlar ortalama puanlardır. Yüksek duygusal zekaya sahip olmak, başkalarını anlayabilmeniz, onlarla empati kurabilmeniz ve kendiniz hakkında bir farkındalığa sahip olmanız anlamına gelir.
EQ neden önemlidir?
Araştırmalar, EQ’nun çocuklarda gelecekteki başarının bir göstergesi olduğunu IQ’dan daha fazla bulmuştur. Yüksek duygusal zekaya sahip olmak, çocukların sınıfta daha dikkatli olmalarını ve meşgul olmalarını ve hatta yetişkinler olarak mesleki kariyerlerinde daha başarılı olmalarını sağlar. Neyse ki, zamanla veya daha fazla çalışarak değişmeyen sabit bir sayı olan IQ’nun aksine, duygusal zeka ve EQ zamanla çalışarak yükseltilebilir. EQ’larını artırmaya yardımcı olmak için çocuklarınızla birlikte çalışmak, onların daha başarılı öğrenciler ve nihayetinde daha başarılı yetişkinler olmalarına yardımcı olabilir. Düşük EQ puanına sahip çocukların okulda duygusal patlamalar yaşama olasılığı daha yüksektir, sınıftaki diğerlerine karşı olumsuz davranışlar sergileyebilir ve öğrenme çıktılarını elde etmekte başarısız olabilir.
Çocuğunuzun EQ’su Nasıl Yükseltilir?
Çocuğunuzun duygusal zekasını ve genel olarak başarılı bir geleceğe sahip olma şansını artırmak istiyorsanız, ne kadar erken başlarsanız o kadar iyidir. Bunun nedeni, çocukların zihinlerinin gençken sünger gibi olması ve onlara öğretilen, onları okul yıllarında yetişkinliğe taşıyacak olan dersleri daha iyi kavrayabilmeleridir. Temel bilgilerle başlamak her zaman iyidir ve bu, onlara duyguları öğretmek anlamına gelir. Başlamak için iyi bir yer, altı temel duygu ile ve sonra bunların üzerine inşa etmektir. Altı temel duygu ilk olarak 1970’lerde psikolog Paul Ekman tarafından tanımlandı. Bu duygular, yüz ifadeleri kullanılarak tanımlanması ve gösterilmesi en kolay olanlardır. Altı temel duygu şunlardır:
- Mutluluk,
- Üzüntü,
- Korku,
- Sürpriz,
- Tiksinti,
- Kızgınlık.
Çocuklara altı temel duygu nasıl öğretilebilir?
Çocuklara kendilerinin ve başkalarının duygularını daha derinden anlamalarını öğretmek, pratik ve zaman alan bir şeydir. Ancak, onlara tutarlı bir şekilde öğretmeye kararlıysanız, gelecekte başarılı yetişkinler olma olasılıkları daha yüksek olacaktır. Gerekirse, onlar için model olamadığınızda veya onlara her gün öğretmek için zaman ayıramadığınızda, duygusal zeka eğitimlerini ilerletmelerine yardımcı olmak için çocuğunuzun öğretmenlerinden ve hatta çocuklarla çalışma konusunda eğitim almış bir akıl sağlığı uzmanından yardım alabilirsiniz. Duygusal zeka hem çocuklar hem de yetişkinler için çok önemlidir ve eğer duygusal zeka bölümünde biraz daha pratik yapmanız gerektiğini düşünüyorsanız hiçbir zaman geç kalmış sayılmazsınız. Yetişkinler de EQ’larını artırabilir ve eğitimli bir ruh sağlığı uzmanıyla çalışırken harika sonuçlar alabilirler. Duygusal zekanızı yükseltmek için yardıma ihtiyacınız varsa hiçbir zaman geç kalmış sayılmazsınız. Çocuklarınıza sağlıklı duygusal farkındalık için model olabilmeniz için bu süreçte size yardımcı olabilecek çeşitli terapistler. Sizin de duygusal zekanızı geliştirmeniz önemlidir çünkü çocuklar genel olarak sizi model alırlar.
Çocuğunuzun duygusal zekasını yükseltmek için şu ipuçlarından yararlanabilirsiniz:
Empatiyi vurgulayın: Başkalarının duygu ve hislerini daha iyi anlamak için kendilerini zihinsel olarak başka bir kişinin yerine koymalarını sağlayarak onlara yol gösterin.
Kontrol edin: Gün boyunca onlarla görüşün ve onları dinleyin, ne hissettiklerini onaylayın ve duygularını etiketlemelerini isteyin.
Öğrenmelerine izin verin: Zor sorunlara kendi başlarına çözüm bulmayı öğrenebilmeleri için hata yapmalarına ve hüsrana uğramalarına izin verin.
Büyük resmi düşünmeyi vurgulayın: Daha büyük resmi görmeleri için onları teşvik edin.
Endişe ile başa çıkın: Endişe duydukları herhangi bir durumun en iyi senaryosunu açıklamalarını isteyin.
Duyguları bağlantı kurmak ve öğretmek için bir fırsat olarak görün: Çocukların duyguları bir rahatsızlık veya meydan okuma değildir. Bunlar, çocuğunuzla bağlantı kurmak ve zorlu bir duyguyla ona koçluk yapmak için bir fırsattır.
Duyguları dinleyin ve onaylayın: Duygusal ifadelerini dinlerken tüm dikkatinizi çocuğunuza verin. Duyduklarınızı geri yansıtın, böylece çocuğunuza gördüklerini ve deneyimlediklerini anladığınızı söyleyin.
Çocuğunuzun duygularının farkında olun: Çocuğunuzun ne hissettiğini ne düşündüğünü iyi anlamaya çalışın.
Duygularını etiketleyin: Tamamen dinledikten sonra, çocuğunuzun duygusal ifadeleri için bir farkındalık ve sözcük dağarcığı geliştirmesine yardımcı olun.