Bebek ve çocuklarda egzama sık görülen alerjik deri hastalığıdır. Bebeklerde yanaklarda başlayan kızarıklık giderek boyun, kulak arkası, kol ve bacakların özellikle eklem yerlerinde, kaşıntılı kızarıklık şeklinde kendini gösteren bir hastalıktır. Bebek ve çocuklarda rahatsız edici bir durum olan egzama hastalığının tedavisi hakkında bilgi vermek için bu yazımızı yazdık.
Alerjik Egzamayı Önleyici Tedaviler
Alerjik egzamalı bebeklerde egzama gelişmesini önlemek için öncelikle önlem almak gerekiyor. Bunun için özellikle anne ve babasında alerjik hastalığı olan bebeklerde cildin kuruluğunu azaltmak için nemlendiricilerin kullanılması çok faydalı bir yaklaşım olacaktır. Özellikle cildi kuru olanlarda daha sık nemlendirici kullanılarak önlemler alınabilir. Egzamaya yatkın bebeklerin;
- Odalarında halı ve kilim bulundurulmaması,
- Peluş oyuncakların olmaması ve
- Yatak çarşafların haftada bir 60 derece yıkanıp ütülenmesi faydalı olan bir yaklaşım olacaktır.
- Ayrıca egzamaya yatkın ve cildi kuru olan çocukların çok giydirilmemesi, yün kıyafetlerin kullanılmaması,
- Deterjan seçiminde hipoalerjenik olanların seçilmesi çok faydalı bir yaklaşım olacaktır.
- Sıvı sabun seçiminde de pH değeri düşük olanların seçilmesi faydalı olur.
Alerjik Egzamalı Bebek ve Çocuklarda Tedavi Nasıl Yapılmalıdır?
Öncelikle egzamalı bebeği olan aileler veya egzamalı yetişkinler egzama konusunda bilgilendirilmelidir. Bu hastalığın uzun süreli bir hastalık olduğu ve neden geliştiği anlatılmalıdır. Ayrıca kortizon tedavisinden korkmamaları gerektiği ve kısa süreli tedavinin çocuğa zararı olmadığının anlatılması gerekir. Bu sayede tedavi uyumu sağlanmış olacaktır. Aksi taktirde egzama çok ağırlaşacaktır.
Alerjik egzamalı bebek ve çocuklarda tedavinin en önemli basamağı cilt bariyerinin düzeltilmesidir.
Çünkü egzamalı bebek ve çocukların:
- Cilt kurudur: Cildin su miktarı az olduğu için kurudur. Kuru olduğu için kaşınmaya neden olur ve uyku sorunlarına neden olabilir.
- Cilt enfeksiyonlara eğilimlidir: Çünkü cilt kuru olduğu için cildin pH değeri yüksektir ve bu da alkali olmasına neden olur. Alkali cilt de Stafilokok enfeksiyonların yerleşmesine eğilim yaratmaktadır. Bu nedenle de egzamalı çocukların ciltlerinde genellikle stafilokok mikropları vardır. Ayrıca herpes ve pox virüsün neden olduğu moloskum enfeksiyonları gelişmesine eğilimlidir.
- Cildin yağ miktarı azdır: Cildin kuru olması ve enfeksiyon olması nedeniyle cildin yağ sentezi bozulur. Bu da cildin yağ miktarının azalmasına neden olur.
- Cilt genetik olarak bozuk olabilir. Flagrin gen mutasyonuna bağlı cildin su tutma kapasitesi düşük olur. Yaklaşık %10-20 civarında bebek ve çocukların ciltlerinin flagrin gen mutosyonuna bağlı kuru olduğu düşünülmektedir.
- Alerjik astım ve alerjik nezleye eğilim vardır: Cildin bariyerinin bozuk olması ilerde astım ve alerjik nezle eğilimini artırmaktadır. Çünkü egzama, alerjik yürüyüşün başlangıç noktasıdır.
- Ev tozu akar alerjisine eğilim vardır: Alerjik egzama olan çocukların ciltleri egzaması olamayan çocuklara göre 1000 kat daha ev tozu akar alerjisine eğilimlidir. Ev tozu akarları bozuk ciltten vücuda daha kolay girip astım ve alerjik nezle gelişmesine neden olabilir.
Egzamalı çocuklarda nemlendirici
Bütün bu sebeplerden dolayı cildin bariyerini düzeltmek aslında egzamayı düzeltmek anlamına gelir. Bu nedenle cildin kuruluğunun önlenmesi, egzama lezyonlarının düzeltilmesi ve cildin enfeksiyonlardan temizlenmesi gerekir. Cildin kuruluğunu düzeltmek için nemlendirici kullanılmalıdır. Nemlendirici seçiminde egzamalı çocuklara uygun olanları seçilmelidir. Günde 2-3 defa kullanılması faydalı olur. Özellikle banyodan sonra ve daha sonra egzamaya yatkın bölgelere bir iki kez daha uygulanması faydalı olacaktır.
Egzamalı çocuklarda banyo önemlidir
Cildin enfeksiyonlardan temizlenmesi için her gün banyo önerilmektedir. Banyoda egzamalılara uygun şampuan kullanılmalıdır. Banyo öncesi mısır, yulaf, buğday veya pirinç nişastası gibi tahılların nişastası banyo suyuna bir iki çorba kaşığı konulmalı ve çocuğun nişastalı ılık su içinde 5-10 dakika kalması sağlanmalıdır. Tahıl nişastaları cildin su tutma kapasitesini artırmakta ve cildin rahatlamasına neden olabilmektedir. Banyo sonrası kurulama pansuman yaparak yapılmalı ve hafif nemlendirici kullanılmalıdır. Banyoda ph değeri düşük ürünler kullanılmalıdır. Yüksek parfüm içeren sabunlar kullanılmamalıdır.
Egzamayı düzelten ilaçlar
Kortizon Tedavisi
Egzamayı düzelten ilaçların en etkilisi kortizon içeren kremlerdir. Bu kremlerin de az etkilisi ve çok yüksek etkilisi olanları vardır. Genellikle hafif etkili olanlar başlanmalı ve doğrudan uygulamak yerine nemlendiricilerle seyreltilmesi sağlanarak kullanılması faydalı olur. Kortizonlu merhemler düzeltmiyorsa ağızdan kortizon tedavisi de uygulanabilir.
Kalsinörün inhibitörleri
Kortizon içermeyen kalsinörün inhibitörleri de kullanılabilen ilaçlardır. Bu tedavi genelde 2 yaş üstünde tercih edilmektedir. Bu ilaçlar sıklıkla kaşıntı ve yanmaya neden olabilir.
Kaşıntı önleyici tedavi
Kaşıntı, uyku sorunu yapıyorsa kısa süreli antihistaminikler kullanılabilir. Kaşıntıyı rahatlatması çok görülmese de uyku sorunu olan çocuklarda uykunun düzelmesine neden olabilir. Egzamayı iyileştirmez ancak uyku sorunlarını gidermede faydalı olacaktır. Bu amaçlı uyku yapıcı antihistaminikler tercih edilmelidir.
Sistemik inhibitor tedaviler
Bazen tüm tedavilere yanıt alınmaz. Bu durumda siklosporin gibi immünsuresif ajanlar kullanılabilir.
Diğer Tedaviler
Alerji aşıları ile tedavi
Ev tozu akar veya polen alerjisi olan egzamalı çocuklara immünoterapi dediğimiz alerji aşılarının başlanması düşünülebilir. İmmünoterapinin faydası olabilir.
Islak bandaj tedavisi
Islak bandaj uygulaması faydalı olabilir. Kortikosteroid ve nemlendirici uygulayarak ıslak bandaj uygulamasını faydalı bulan çalışmalar vardır.
Dupilumab Tedavisi
İmmünsupresif tedaviye başlamadan önce yeni çıkan IL4’ün alfa subiniitini inhibe eden antilökotiren 4 tedavisi olan dupilumab tedavisi denenmesi faydalı olabilir. Özellikle diğer tedavilere cevap vermeyen hastalarda başarılı sonuçlar alınmıştır.
Ultraviye Fototerapi Tedavisi
Ultraviye fototerapi tedavisi yetişkinlerde uygulanabilir. Bu tedavinin uzun dönem yan etkileri hakkında bilgiler henüz yeterli değildir.
Sonuç olarak
- Bebek ve çocuklarda egzama tedavisinde cildin kuruluğunu önlemeye yönelik önleyici tedavi faydalı olur. Özellikle anne ve babasında alerjik hastalık olanlarda kullanılabilir.
- Cilt bariyerinin nemlendirilmesi gerekir.
- Banyo, cildin enfeksiyonlardan arındırılması için önemlidir.
- Egzamalı bölgeler kortizon içeren kremlerle düzeltilebilir.
- Uyku sorunu olan çocuklarda antihistaminiklerden uyku yapıcı olanlar kullanılabilir.
- Tedaviye cevap vermeyen hastalarda immünsüpresif tedavi verilebilir.
- Alerjisi saptananlarda alerji aşıları polen ve ev tozu akar alerjileri için tercih edilebilir.
- Islak bandaj tedavisi yapılabilir.
- Tedavilere cevap vermeyen ağır egzamalarda yeni çıkan dupilumab tedavisi kullanılabilir.