Çocuklarda alerji çeşitli nedenlerden ötürü bağışıklık sisteminin zararsız maddelere tepki olarak aşırı hassaslaşması ve yanıt vermesi sonucunda oluşmaktadır. Alerjiler özellikle çocuklar arasında yaygın görülür ve genellikle hayatın ilk yıllarında ortaya çıkar. Bebeklik döneminden itibaren ortaya çıkabilen alerjiler yaşam kalitesini olumsuz şekilde etkileyebilir. Alerjiye neden olan etkenler arasında tüketilen besinler, polenler, ev tozu akarları, evcil hayvan tüyleri bulunmaktadır. Belirtiler çocuğun yaşına, alerjinin türüne göre farklılık gösterebilmektedir. Semptomların ortadan kaldırılması ve en uygun tedavi planının oluşturulması için mutlaka bir alerji uzmanına danışılması gerekmektedir.
Çocuklarda Alerji Belirtileri Nelerdir?
Çocuklarda meydana gelen alerji belirtileri çocuğun yaşına, alerjenin türüne ve alerjinin şiddetine göre değişiklik gösterebilmektedir. Aynı zamanda alerji belirtileri polenlerin yoğun olduğu dönemlerde daha fazla gözlemlenebilmektedir. En yaygın görülen alerji belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Burun akıntısı
- Hapşırma
- Gözlerde kaşıntı ve sulanma
- Deride kızarıklık
- Cilt üzerinde döküntü ve kaşıntı
- Öksürük ve nefes darlığı
Çocuklarda Alerjik Hastalıklar
Çocuklarda görülen alerjik hastalıklar arasında astım, alerjik rinit, atopik dermatit (egzama) ve gıda alerjileri yer almaktadır.
Astım
Çocuklarda astım hava yollarının daralması, şişmesi ve aşırı mukus üretimiyle meydana gelmektedir. Solunum güçlüğü, öksürük, hırıltılı solunum ve göğüs sıkışması gibi belirtilerle kendini gösterir. Astımın etkilediği çocuklar farklı tetikleyicilere hassas olabilir ve bu tetikleyiciler astım belirtilerini kötüleştirebilir.
Alerjik rinit
Çocuklarda alerjik rinit polen, toz, hayvan tüyü gibi alerjenlere karşı gösterilen alerjik bir tepki sonucunda ortaya çıkar. Genelde “saman nezlesi” olarak da bilinir ve burun mukozasının iltihaplanmasıyla meydana gelmektedir. Alerjik rinitin en belirgin belirtileri arasında sürekli hapşırma, burun akıntısı, burun tıkanıklığı, gözlerde kızarma ve sulanma bulunmaktadır.
Atopik dermatit
Atopik dermatit çocuklarda sıkça görülen kronik bir alerjik hastalıktır. Aynı zamanda egzama olarak da bilinen bu hastalık ciltte kızarıklık, kaşıntı ve bazen kabarcıklarla kendini belli etmektedir. Atopik dermatit genellikle çocukların yaşamlarının ilk yıllarında başlar ve bazı çocuklar büyüdükçe belirtiler azalabilir veya tamamen kaybolabilir. Atopik dermatitin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu olduğuna inanılmaktadır. Ailesinde alerji veya astım öyküsü olan çocuklarda bu durumun görülme riski daha yüksektir.
Gıda alerjileri
Gıda alerjileri belirli yiyeceklere karşı vücudun gösterdiği reaksiyonlardır. Çocuklarda gıda alerjileri ciddi sağlık problemlerine yol açabilir, bu nedenle ebeveynlerin bu konuda bilinçli olması ve gerekli önlemleri alması büyük önem taşımaktadır. Çocuklarda gıda alerjisine sebep olabilen besinler arasında süt, yumurta, fıstık, ağaç yemişleri (örneğin, ceviz ve badem), buğday, soya, balık ve kabuklu deniz ürünleri bulunmaktadır. Gıda alerjileri genellikle bebeklik döneminde ortaya çıkar, ancak her yaşta meydana gelebileceğini de unutmamak gerekir.
Çocuklarda Alerji Neden Olur?
Çocuklardaki alerjiler genetik yatkınlık ve çevresel faktörler sonucunda ortaya çıkmaktadır. Eğer anne veya baba alerjik bir duruma sahipse, çocuklarda da alerji görülme ihtimali artmaktadır. Çevresel faktörler arasında yüksek polen miktarları, evcil hayvanlar, küf, sigara dumanı ve bazı gıdalar bulunmaktadır. Bu faktörler alerjinin tetiklenmesine neden olabilmektedir. Çocuklarda alerjiye sebep olabilecek faktörleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
- Genetik faktörler
- Hava kirliliği
- Polenler
- Besinler (özellikle süt, yumurta, soya gibi besinler)
- Evcil hayvan tüyleri
- Ev tozu akarları
- Küf mantarları
Çocuklarda Alerji Nasıl Anlaşılır?
Çocuklardaki alerjiyi anlamak için belirtilerin gözlemlenmesinin yanı sıra uzman hekim tarafından deri testleri veya kan testleri yapılabilir. Deri testinde deriye küçük miktarda alerjen uygulanarak cildin gösterdiği reaksiyon incelenmektedir. Kan testinde alerjene karşı üretilen antikorların kan seviyeleri ölçülmektedir. Bu testler alerjik reaksiyonların nedenlerini anlamada yardımcı olmaktadır.
Çocuklarda Alerji Nasıl Tedavi Edilir?
Çocuklardaki alerji tedavisinde alerjenlerden olabildiğince kaçınmak oldukça önem arz eder. Aynı zamanda çocukların yaşadığı ortamın alerjenlerden arındırılması, sürekli olarak temiz tutulması ve hava temizleme cihazları kullanılması alerji semptomlarını hafifletebilmektedir. Gerektiğinde uzman hekimden destek alınmalıdır. Uzman hekim tarafından en uygun tedavi planı uygulanacak, en uygun ilaçlar reçete edilecektir. Çocuklarda alerji tedavisinde genellikle antihistaminikler, steroid bazlı ilaçlar kullanılmaktadır. Ağır alerjik reaksiyonlar için uzman hekim tarafından adrenalin içeren oto-enjektörler reçete edilebilir. En uygun tedavi ile çocuklarda meydana gelen alerji semptomları hafifletilerek rahat bir yaşam sürmesi sağlanmaktadır.