Çocuklarda Alerji Testi Ne Zaman ve Nasıl Yapılır?

Çocuklarda tekrarlayan hapşırıklar, cilt döküntüleri, sürekli burun akıntısı ya da gıdaya bağlı tepkiler görüldüğünde akla ilk gelen nedenlerden biri alerjidir. Peki, bu durumun alerji olup olmadığını nasıl anlayabiliriz? Çocuklarda alerji testi ne zaman yapılmalı ve hangi yöntemler tercih edilmeli?

Bu yazımızda, çocuklarda alerji testlerinin ne zaman ve nasıl yapıldığına dair merak edilen tüm detaylara değineceğiz.

Alerji Nedir?

Alerji, bağışıklık sisteminin zararsız maddelere karşı aşırı ve anormal bir tepki vermesidir. Bu tepki; burun, göz, cilt, solunum yolları veya sindirim sistemi üzerinden kendini gösterebilir. Çocukluk çağında en sık görülen alerjiler arasında besin alerjileri, solunum yolu alerjileri (alerjik rinit, astım) ve cilt alerjileri (atopik dermatit) yer alır.

Hangi Belirtiler Alerji Testi Gerektirir?

Çocuklarda bazı belirtiler, alerji testinin gerekliliğine işaret eder. Bunlar:

• Sürekli ya da mevsimsel burun akıntısı ve tıkanıklık

• Tekrarlayan hapşırık nöbetleri

• Ciltte kaşıntı, döküntü, egzama

• Gıda alımı sonrası kusma, ishal, cilt reaksiyonları

• Geceleri inatçı öksürük ve hırıltılı solunum

• Gözlerde kızarıklık, kaşıntı ve sulanma

• Sık tekrarlayan sinüzit ya da kulak enfeksiyonları

Bu gibi şikayetler yaşayan çocuklarda alerji testleriyle alerjen maddeler belirlenebilir ve buna göre tedavi planlanabilir.

Çocuklarda Alerji Testi Ne Zaman Yapılır?

Alerji testleri, genellikle bebek 6 aylık olduktan sonra yapılabilir. Ancak bazı özel durumlarda daha erken yaşlarda da test uygulanabilir.

Test İçin Uygun Yaş Aralığı:

• 0–6 ay: Testler genellikle önerilmez. Sadece ciddi gıda alerjisi şüphesinde yapılabilir.

• 6 ay – 2 yaş: Gıda alerjileri için cilt testi veya kan testleri düşünülebilir.

• 2 yaş – 5 yaş: Solunum ve cilt alerjileri belirginleşir. Cilt prick testi uygulanabilir.

• 5 yaş ve üzeri: Tüm alerji testleri için uygundur. Astım ve alerjik rinit tanıları netleşebilir.

Doktor, çocuğun öyküsüne ve şikayetlerine göre test zamanlamasını belirler.

Alerji Testi Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler

Alerji testinden önce aşağıdaki konulara dikkat edilmelidir:

• Antihistaminik ilaçlar (alerji ilaçları) testten 5–7 gün önce kesilmelidir.

• Kortizonlu ilaçlar kullanılıyorsa, doktorun yönlendirmesi alınmalıdır.

• Ateşli hastalık veya aktif cilt enfeksiyonu durumunda test ertelenmelidir.

• Cilt testi için çocuğun kol veya sırtında uygun alan olmalıdır.

Her çocuk özel olduğu için test öncesinde mutlaka bir çocuk alerji uzmanı tarafından değerlendirme yapılmalıdır.

Çocuklarda Alerji Testi Nasıl Yapılır?

Çocuklara uygulanan alerji testleri genellikle iki ana yöntemle yapılır:

1. Cilt Prick Testi (Delme Testi)

Çocuklarda en sık kullanılan alerji testidir. Uygulaması hızlı ve ağrısızdır.

Nasıl Yapılır?

• Çocuğun kolu ya da sırtına alerjen damlaları sürülür.

• Her alerjenin üzerine küçük bir iğne ile deriye hafif bir çizik yapılır.

• 15–20 dakika sonra kızarıklık, kabarıklık (pozitif reaksiyon) oluşup oluşmadığı kontrol edilir.

Avantajları:

• Sonuçlar aynı gün alınır.

• Güvenli ve hızlıdır.

• Ağrısızdır, genellikle çocuklar iyi tolere eder.

Hangi Alerjiler İçin Kullanılır?

• Polen, ev tozu akarı, küf, hayvan tüyü

• Süt, yumurta, buğday, soya, yer fıstığı gibi gıdalar

2. Kan Testi (Spesifik IgE Testi)

Bazı durumlarda cilt testi yapılamayabilir. Bu durumda kan testi ile çocuğun belirli alerjenlere karşı antikor düzeyi ölçülür.

Nasıl Yapılır?

• Damardan alınan kan örneği laboratuvara gönderilir.

• Spesifik alerjenlere karşı IgE antikor düzeyi ölçülür.

• Sonuçlar birkaç gün içinde çıkar.

Avantajları:

• Cilt problemi olanlarda da yapılabilir.

• İlaç kullanımı sonucu etkilemez.

Dezavantajı:

• Cilt testine göre daha geç sonuç verir.

• Daha maliyetlidir.

3. Yama Testi (Patch Test)

Temas alerjileri (kontakt dermatit) için uygulanır. 48 saat boyunca sırt bölgesine küçük yama şeklinde alerjenler yerleştirilir. Sonrasında oluşan reaksiyon değerlendirilir.

Hangi Alerjiler Hangi Testle Tespit Edilir?

Alerji Test Sonuçları Nasıl Yorumlanır?

Alerji testi sonucu pozitif çıkan her çocuk mutlaka alerjiktir denemez. Test sonuçları, çocuğun belirtileri ve öyküsüyle birlikte değerlendirilmelidir. Örneğin:

• Cilt testinde kabarıklık varsa ama çocuğun o maddeyle teması sonrası şikayeti yoksa, bu “duyarlılık” olabilir, klinik anlamda alerji olmayabilir.

• Kan testinde yüksek IgE düzeyleri varsa, ama belirti yoksa bu tek başına tanı koydurmaz.

Bu nedenle test sonuçlarını yalnızca doktor değerlendirmelidir.

Alerji Testinden Sonra Ne Yapılır?

• Pozitif çıkan alerjenlerden uzak durulması gerekir.

• Gıda alerjisinde diyetisyen desteğiyle eliminasyon diyeti uygulanır.

• Solunum alerjilerinde yaşam alanı düzenlenir (örneğin ev tozuna karşı yatak koruyucu kullanımı).

• Ciddi vakalarda bağışıklık sistemini güçlendiren immünoterapi (alerji aşısı) planlanabilir.

Alerji Testi Güvenli midir?

Evet, çocuklarda uygulanan alerji testleri oldukça güvenli kabul edilir. Cilt testlerinde nadiren hafif kaşıntı ya da kızarıklık görülebilir. Nadir durumlarda hafif alerjik reaksiyon gelişebilir, bu yüzden test mutlaka uzman doktor gözetiminde yapılmalıdır.

Alerji Testi Neden Önemlidir?

• Doğru tanı sayesinde gereksiz ilaç kullanımının önüne geçilir.

• Çocuğun hangi alerjenlerden etkilendiği tespit edilerek korunma sağlanır.

• Uygun tedavi ve izlem ile çocuğun yaşam kalitesi artar.

• Büyüme ve gelişme, uyku kalitesi ve okul başarısı olumlu etkilenir.

Sık Sorulan Sorular

Çocuğum çok küçük, alerji testi yapılabilir mi?
Evet. 6 ay ve üzeri bebeklerde alerji testleri güvenli şekilde yapılabilir.

Alerji testi acı verir mi?
Hayır. Cilt testi ağrısızdır, sadece hafif bir batma hissi olabilir.

Alerji testi aç karna mı yapılır?
Hayır. Aç ya da tok olmasının test sonucu üzerinde etkisi yoktur.

Alerji testi kesin sonuç verir mi?
Testler tanıda önemli rol oynar ama çocuğun hikayesi ve belirtileriyle birlikte değerlendirilmelidir.

Sonuç

Çocuklarda alerji testi, doğru tanı ve etkili tedavi için vazgeçilmez bir araçtır. Alerjik belirtiler fark edildiğinde, çocuğun yaşam kalitesini artırmak ve ileride oluşabilecek daha ciddi alerjik hastalıkların önüne geçmek için erken değerlendirme önemlidir. Her çocuk özeldir; bu nedenle testler, uzman doktor tarafından planlanmalı ve yorumlanmalıdır.