El, ayak ve ağız hastalığı, bir virüsün neden olduğu çok bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalık adını çocuğunuzun ellerinde ve ayaklarında oluşan kabarcık benzeri döküntülerden ve ağızda gelişen ağrılı yaralardan alır. Döküntü aslında göğüsleri, sırtı, kolları, bacakları, cinsel organları ve kalçaları dahil olmak üzere vücudun herhangi bir yerini etkileyebilir. Bebekler ve 5 yaşından küçük çocukların el, ayak ve ağız hastalığına yakalanma olasılığı daha yüksektir. Ancak daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde de bu hastalık görülebilir.
El, ayak ve ağız hastalığının belirtileri nelerdir?
El, ayak ve ağız hastalığı belirtileri tipik olarak iki aşamada ortaya çıkar. Hastalık başladığında, çocuğunuzun grip benzeri belirtileri olabilir, örneğin:
- Hafif ateş,
- Boğaz ağrısı,
- Burun akması,
- Karın ağrısı,
- İştah kaybı.
Birkaç gün sonra bu belirtiler kaybolacak ve aşağıdakiler dahil yeni belirtiler ortaya çıkacaktır:
Çocuğunuzun avuç içlerinde, ayak tabanlarında, dirseklerinde, dizlerinde, cinsel organlarında veya kalçalarında kaşıntılı bir döküntü.
Dili de dahil olmak üzere ağızlarının içinde ve çevresinde herhangi bir yerde gelişebilen ağrılı ağız yaraları.
Boyunlarında şişmiş lenf düğümleri.
El, ayak ve ağız hastalığının belirtileri genellikle yedi ile 10 gün içinde geçer. Ancak 2 yaşından küçük çocukların vücutlarının virüsü temizlemesi biraz daha uzun sürebilir.
El, ayak ve ağız hastalığı neden olur?
Coxsackievirus ve enterovirus ailelerine ait virüsler el, ayak ve ağız hastalığına neden olur. Bu virüsler, çocuğunuzun sindirim sisteminde bulunabilir:
- Ağız,
- Yemek borusu,
- İnce bağırsak,
- Kalın bağırsak,
- Rektum,
- Anüs.
El ayak ağız hastalığı bulaşıcı mıdır?
El, ayak ve ağız hastalığı bulaşıcıdır. Çocuğunuz, hastalığın ilk birkaç gününde, genellikle kızarıklık ortaya çıkmadan önce hastalık en bulaşıcı evresindedir. Kabarcıklar genellikle yaklaşık 10 gün içinde kurur. Kabarcıklar kuruduktan sonra çocuğunuzun başkalarına bulaştırma olasılığı daha düşüktür. Ancak virüs, kızarıklık geçtikten sonra haftalarca dışkıda yaşayabilir.
El ayak ağız hastalığı nasıl bulaşır?
Hastalık oldukça bulaşıcıdır ve şu yollarla yayılır:
- Enfekte olan bir kişi hapşırdığında veya öksürdüğünde havadaki damlacıklar.
- Enfekte bir kişinin tükürüğü veya dışkısıyla temas ettikten sonra ağzınıza, gözlerinize veya burnunuza dokunmak.
- Enfekte bir kişinin kabarcıklarıyla doğrudan temas.
- Virüs taşıyan birini öpmek veya sarılmak.
- Yemek kaplarını, bardakları, havluları veya kıyafetleri paylaşmak.
- Enfekte olmuş yüzeylerle temas ettikten sonra yüzünüze, burnunuza, gözünüze vb. dokunmak.
Bu durum için risk faktörleri nelerdir?
Bebekler ve 5 yaşın altındaki çocukların el, ayak ve ağız hastalığına yakalanma olasılığı yüksektir. Kreş ve okullardaki bebekler ve çocukların hastalığa yakalanma olasılığı daha yüksektir.
Bu durumun komplikasyonları nelerdir?
El, ayak ve ağız hastalığından kaynaklanan komplikasyonlar nadirdir. Ancak nadir de olsa bazen şu sorunlar ortaya çıkar:
Dehidrasyon: Ağız yaraları, içmeyi ve yemeyi ağrılı hale getirebilir. Dehidrasyonu önlemek için yeterince sıvı içmek önemlidir.
Tırnak kaybı: Bazı insanlar virüsü kaptıktan sonra birkaç el veya ayak tırnaklarını kaybeder. Tırnaklar daha sonra zamanla eski haline dönecektir.
Viral menenjit ve ensefalit: El, ayak ve ağız hastalığı olan çok az sayıda insanda menenjit ve ensefalit gelişir. Bu nadir durumlar, beynin (ensefalit) ve beyin ve omurilik zarının (menenjit) tehlikeli şekilde şişmesine neden olur.
El ayak ağız hastalığı nasıl teşhis edilir?
Çocuğunuzun doktoru, çocuğunuzun kabarcıklarına bakarak el, ayak ve ağız hastalığını teşhis edebilir. Nadiren, boğaz sürüntü örnekleri veya kabarcıklardan veya dışkıdan alınan örnekleri bir laboratuvara göndererek virüsü test ederler.
El ayak ağız hastalığı nasıl tedavi edilir?
El, ayak ve ağız hastalığının ilacı yoktur. Antibiyotikler virüsleri tedavi etmedikleri için işe yaramazlar. Bu nedenle belirtilerin hafiflemesine yönelik ilaçları doktorunuz reçete edebilir. Ateş düşürücü ve ağrı kesici ilaçlardan çocuğunuza uygun olanı doktorunuz reçete edecektir. Yeterince büyük olan çocuklar, boğaz ağrısını azaltmak için tuzlu su ile gargara yapmayı deneyebilir.
El, ayak ve ağız hastalığı önlenebilir mi?
El, ayak ve ağız hastalığına neden olan virüsler oldukça bulaşıcıdır. Enfeksiyon genellikle kişi hasta olduğunu fark etmeden önce yayılır. Bu iyi hijyen adımlarını uygulayarak hastalığın yayılmasını yavaşlatabilir veya durdurabilirsiniz:
- Dirseğinizin içine öksürün veya hapşırın.
- Oyuncaklar, zeminler ve kapı kolları gibi yüksek oranda dokunulan nesneleri dezenfekte edin.
- Çocuğunuzun eşyalarını başkaları ile paylaşmayın. Örneğin yemek yediği tabak, nevresim takımları gibi.
- Enfekte çocukları sağlıklı çocuklardan uzak tutun.
- Çocuğunuzun giysilerini, yatak takımlarını ve diğer kirli eşyalarını sık sık yıkayın.
- Ellerinizi sık sık sabun ve suyla en az 20 saniye yıkayın.
Çocuğum el, ayak ve ağız hastalığına birden fazla yakalanır mı?
El ayak ağız hastalığı rahatsız edici olmakla birlikte nadiren uzun süreli sorunlara neden olur. Çoğu çocuk minimum tedavi ile iki haftadan kısa sürede iyileşir. El, ayak ve ağız hastalığına birden çok kez yakalanmak mümkündür.
El ayak ağız hastalığı ne kadar sürer?
El, ayak ve ağız hastalığı olan çocukların çoğu yedi ile 10 gün içinde kendi kendine iyileşir. Bazı bebeklerde ve çocuklarda belirtiler daha rahatsız edici olduğu için bu süre zarfında belirtilere yönelik ilaç kullanmaları gerekebilir.
Çocuğum bu durumda ne tüketebilir?
Ağrılı ağız yaraları yemeyi ve içmeyi olumsuz etkileyebilir. Çocuğunuzun susuz kalmaması için yeterli sıvı almasını sağlamanız gerekir. Bu süreçte meyve sularından kaçınmanız gerekir; asidik sıvılar çocuğunuzun yaralarını şiddetlendirebilir. Çocuğunuza dondurma da verebilirsiniz. Ağız yaralarını daha ağrılı hale getirebilecek baharatlı veya asitli yiyeceklerin yanı sıra sıcak içeceklerden de kaçınmanız gerekir.