Vücudun yeterince sağlıklı kırmızı kan hücresine sahip olmadığı durum sonucunda anemi meydana gelir. Kırmızı kan hücreleri vücut dokularına oksijen getirir. Demir, kırmızı kan hücrelerinin yapılmasına yardımcı olur, bu nedenle vücuttaki demir eksikliği anemiye neden olabilir. Bu sorunun tıbbi adı demir eksikliği anemisidir.
Bebeklerde demir eksikliğinin bazı belirgin belirtileri vardır. Aslında aneminin en tipik belirtileri soluk cilt ve yorgunluktur. Diğer belirtiler arasında hızlı kalp atışı, sinirlilik, iştahsızlık, kırılgan tırnaklar ve ağrılı veya şişmiş dil bulunur. Ancak kansızlığı olan bir bebekte herhangi bir belirti görülmemesi yaygın bir durumdur.
Bu yazımızda bebeklerde demir eksikliği ile ilgili merak edilenleri sizler için yazdık.
Bebeklerde Demir Eksikliği nedir ve neden olur?
Kırmızı kan hücreleri vücutlarındaki dokulara yeterince oksijen taşımadığında insanlar anemik hale gelir. Orak hücreli anemi adı verilen kalıtsal bir hastalık da dahil olmak üzere çeşitli durumlar anemiye neden olabilir, ancak en yaygın neden demir eksikliğidir. İnsan vücudunun kandaki oksijen taşıyan kırmızı pigment olan hemoglobini yapmak için demire ihtiyacı vardır. Bebeğiniz yeterince demir almazsa, daha az kırmızı kan hücresine sahip olacak ve sahip oldukları daha küçük olacak, bu nedenle vücut dokuları olması gerekenden daha az oksijen alacaktır.
Çocuklar özellikle hızlı büyüme dönemlerinde, her zaman alamadıkları ekstra demire ihtiyaç duyduklarında anemiye karşı hassastırlar. Demir eksikliği anemisi bir anda ortaya çıkmaz, zamanla gelişen nispeten ciddi bir eksiklikten kaynaklanır. Bebekler vücutlarında depolanmış demir ile doğarlar. Hızlı büyüdükleri için bebeklerin ve küçük çocukların her gün çok fazla demir emmesi gerekir. Demir eksikliği anemisi en sık 9 ila 24 aylık bebekleri etkiler.
Demir eksiklikleri, diyette yeterli demir olmaması, devam eden kan kaybı (örneğin bağırsak yolunda) ve demirin zayıf emilimi dahil olmak üzere çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir.
Emzirilen bebeklerin daha az demire ihtiyacı vardır çünkü demir anne sütüne geçtiğinde daha iyi emilir. Demir eklenmiş formül ayrıca yeterli miktarda demir sağlar. Anne sütü veya demir takviyeli mama yerine inek sütü içen 12 aydan küçük bebeklerde anemi olma olasılığı daha yüksektir. İnek sütü kansızlığa neden olur çünkü:
- Daha az demir içerir,
- Bağırsaklardan az miktarda kan kaybına neden olur,
- Vücudun demiri emmesini zorlaştırır.
- Çok fazla inek sütü içen 12 aydan büyük çocuklar, demir içeren diğer sağlıklı yiyecekleri yeterince yemezlerse kansızlığa sahip olabilirler.
Kansızlık tehlikeli midir?
Yukarıda belirtilen belirtilere ek olarak, anemik olan bir çocuk kalıcı zihinsel ve fiziksel sorunlar yaşayabilir. Demir eksikliği düzeltilebilirken, zihinsel ve fiziksel bozukluk her zaman geri döndürülemez. Demir eksikliği ayrıca çocukları kurşun zehirlenmesine ve enfeksiyona karşı daha duyarlı hale getirir.
Bebeğim anemi riski altında mı?
9 ila 24 ay arasında, tüm çocuklar anemi açısından yüksek risk altındadır. Ancak 2 aylık ve daha büyük yaştaki prematüre ve düşük doğum ağırlıklı bebekler daha fazla risk altındadır. Zamanında doğan bebekler, anne karnındaki son aylarda birikmiş demir depolarıyla doğarlar. Prematüre doğan bebeklerin demir depoları ancak yaklaşık iki ay dayanabilmektedir.
Ek gıdaya geçen ve demir takviyeli besin almayan bebekler de risk altındadır. Anne sütündeki demir, mamadaki demirden üç kat daha iyi emilir, ancak bir bebek katı yiyecekler yemeye başladığında, güçlendirilmiş tahıllar ve diğer demir açısından zengin yiyecekler şeklinde ek demire ihtiyacı vardır.
Bebeğimde demir eksikliği olmasını önleyebilir miyim?
Bebeğinizin demir eksikliği anemisi geliştirmesini aşağıdaki yollarla önleyebilirsiniz:
Bebeğiniz prematüre veya düşük doğum ağırlığıyla doğduysa, doktoruyla demir takviyeleri hakkında konuşun.
Bir yaşına gelene kadar bebeğinize inek sütü yerine anne sütü veya demir takviyeli mama verin.
Bebeğiniz katı yiyecekler yemeye başladığında, onu demir açısından zengin yiyeceklerle besleyin; demir takviyeli makarna, pirinç ve ekmek, lifli yeşil sebzeler, yumurta sarısı ve baklagiller.
Bebeklerde demir eksikliği nasıl tedavi edilir?
Bebeğiniz katı yiyecekler yemeye başladıktan sonra demir alımını artırmak önemlidir, ancak diyet değişiklikleri anemiyi düzeltmek için her zaman yeterli değildir. Ayrıca, genellikle damla şeklinde verilen bir demir takviyesine de ihtiyacı olabilir.
Demir en iyi aç karnına emilir. Ancak demir, mide rahatsızlığına neden olabileceğinden (ve ayrıca hoş olmayan bir tada sahip olduğundan), doktorunuz takviyeyi bebeğinize yiyecek, anne sütü veya mama ile vermeyi önerebilir. Doktorunuz muhtemelen çocuğunuzun hemoglobin/hematokrit düzeylerini bir veya iki ay takviye aldıktan sonra tekrar kontrol edecektir.
Kan sayımının normale dönmesi genellikle birkaç ay alır ve ardından demir depolarını yenilemek için altı ila 12 ay daha sürer. Bundan sonra, muhtemelen demir açısından zengin bir diyetle korunabilirler.
Her ihtimale karşı bebeğime demir takviyesi vermeli miyim?
Demir takviyeleri birçok durumda faydalıdır, ancak çok fazla demir zehirli olabilir, bu nedenle bebeğinize demir takviyeleri vermeden önce daima doktorunuza danışın. Doktorlar genellikle 4 aylıktan itibaren emzirilen bebekler için ekstra demir önerirler. Ancak bebeğinizin doktoruna danışmadan bebeğinize demir takviyesi vermekten kaçının.
Olası Komplikasyonlar
Düşük demir seviyesi, çocuklarda dikkat süresinin azalmasına, uyanıklığın azalmasına ve öğrenme sorunlarına neden olabilir. Düşük demir seviyesi vücudun çok fazla kurşun emmesine neden olabilir. Sağlıklı besinler yemek, demir eksikliğini önlemenin ve tedavi etmenin en önemli yoludur.