Çölyak hastalığı, buğday, arpa ve çavdarda bulunan bir protein olan gluteni tolere edememenize neden olan otoimmün bir hastalıktır ve herkeste görülebilir. Semptomlar bebeklik dahil her yaşta başlayabilir. Çölyak hastalığı olan kişiler gluten tükettiğinde ince bağırsakları zarar görür. Bu ishal, mide bulantısı, kusma, şişkinlik, gaz, karın ağrısı ve diğer semptomlara yol açabilir. Ayrıca ince bağırsak besinleri düzgün bir şekilde ememediği için besin eksikliklerine, kilo kaybına, anemiye ve gecikmiş büyüme ve gelişmeye yol açabilir. Şu anda çölyak hastalığının tek tedavisi gluten içeren gıdalardan kaçınmaktır. Bu, tüm buğday, arpa ve çavdarın yanı sıra bu bileşenleri içeren yiyeceklerden kaçınmak anlamına gelir. Erken teşhis, uzun vadeli bağırsak hasarını önlemek için gerekli olduğundan, bir ebeveyn olarak çölyak hastalığının risk faktörlerini ve potansiyel belirtilerini bilmek önemlidir.Bebeklerde Çölyak Hastalığı
Çölyak hastalığı için risk faktörleri
Çölyak hastalığı herkeste ve her yaşta ortaya çıkabilirken, bazı kişilerde bu hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Bu risk faktörleri şunlardır:
- Ailede çölyak hastalığı öyküsü,
- Tip 1 diyabet ve otoimmün tiroid veya karaciğer hastalıkları dahil olmak üzere diğer otoimmün bozukluklar,
- Down Sendromu,
- Turner sendromu,
- Williams sendromu,
- Seçici IgA eksikliği,
- Sistemik lupus eritematoz,
- Jüvenil kronik artrit.
Emzirmek veya gluteni çok erken vermek bir rol oynar mı?
Bir bebeğin anne sütü ile beslenip beslenmediği ve bebeğin diyetine glutenin ne zaman dahil edildiği gibi diğer çevresel risk faktörleri araştırılmıştır. Bununla birlikte, çölyak hastalığının gelişimi, emzirme veya belirli bir yaşta gluten vermeye başlama ile açıkça bağlantılı görünmemektedir.
Bebeklerde/çocuklarda çölyak nasıl ve ne zaman gelişir?
Çölyak hastalığı, bir kişinin hayatının herhangi bir noktasında, bir bebeğin diyetine gluten eklendiği andan yetişkinlik dönemine kadar gelişebilir. Semptomlar gluten yemekle tetiklenir, ancak bazıları için semptomların ortaya çıkması yıllar alabilir.
Bebeklerde çölyak hastalığının belirtileri nelerdir?
Bebeğinizin çölyak hastalığı varsa, katı yiyecekler yoluyla diyete gluteni ekledikten sonra ortaya çıkması çok daha olasıdır. Bebeklerde ve küçük çocuklarda çölyak hastalığının semptomları hem sindirim hem de sindirim dışı belirtileri içerebilir. Erken belirtiler şunlardır:
- Kronik ishal,
- Kronik kabızlık ve gaz,
- Mide bulantısı ve kusma,
- Karın şişliği,
- Kilo kaybı veya yavaş büyüme,
- İştah azalması veya gıda alımı,
Yeterince erken teşhis edilmezse, diğer belirtiler şunları içerebilir:
- Gelişememe (gelişimsel gecikmelere yol açabilen yavaş büyüme),
- Yükselmiş karaciğer enzimleri,
- Anemi,
- Sinirlilik,
- Kronik yorgunluk.
Çölyak hastalığının belirtileri diğer gıda intoleransları ve sağlık durumlarıyla benzer olduğundan, bebeğinize çölyak testi yapılıp yapılmayacağını belirlemek için doktorunuzla konuşmanız gerekir. Ek olarak, aile öyküsü veya başka bir otoimmün hastalık gibi bir risk faktörü olan kişilerde en yaygın görülen “sessiz” veya asemptomatik çölyak hastalığı vakaları vardır. Glutene tekrar tekrar maruz kalmak çölyak hastalarında uzun vadeli komplikasyonlara yol açabileceğinden, çocuğunuzun bilinen bir risk faktörü varsa, belirgin semptomlar olmasa bile bu durumu doktorunuza bildirmeniz yararlı olabilir.
Bebeklerde çölyak hastalığının teşhisi
Bebeğinizin çölyak hastalığı riski daha yüksek olsun ya da olmasın, herhangi bir belirti gösteriyorsa, bir sağlık uzmanına başvurmanız önemlidir. Çocuğunuzun doktoru bebeğinizin tam bir muayenesini yapacak ve çölyak hastalığı için test yapmadan önce diğer sağlık endişelerini ekarte etmek isteyebilir. Doktorunuz, bebeğinizin çölyak hastalığı olduğundan şüphelenirse, glutene karşı antikorları test etmek için basit bir kan testi önerebilir. Daha sonra doktorunuz teşhisi doğrulamak için ince bağırsağın biyopsisini isteyebilir. Çölyak hastalığı teşhisi konulursa, bebeğinizin glutensiz bir diyet uygulaması gerekecektir.
Bebeğiniz gluten içeren bir şey yerse ne yapmalısınız?
Bebeğinize çölyak hastalığı teşhisi konulursa, glutensiz bir diyet uygulamak çok önemlidir. Bu, buğday, arpa ve çavdar içeren veya bunlarla yapılan yiyeceklerden veya bu yiyeceklerin türevlerinden kaçınmak anlamına gelir. Bununla birlikte, bariz bir şekilde gluten içermeyen yiyecekler bile gluten ile çapraz kontamine olabilir. Bu, işleme sırasında (paketlenmiş gıdalarda) veya pişirme sırasında (restoranda veya hazır gıdalarda) olabilir. Sertifikalı glutensiz ürünler en güvenli seçenektir çünkü araştırmalar bu ürünlerin kontamine olma ihtimalinin çok daha düşük olduğunu göstermiştir. Bebeğiniz yanlışlıkla glutene maruz kalırsa paniğe kapılmayın. Yapabileceğiniz en iyi şey, bebeğinize rahatlık sunmak ve semptomlarını yönetmektir. Bebeğiniz yanlışlıkla gluten içeren bir şey tüketirse ve belirtileri şiddetliyse veya bunları nasıl yöneteceğinizden emin değilseniz doktorunuza danışabilirsiniz.
Bir beslenme uzmanı ile görüşebilirsiniz
Gluten, akla gelen ya da gelmeyen pek çok üründe bulunur. Bu nedenle glutenden kaçınmak biraz zorlayıcı olabilir; farkında olmadan da bebeğiniz glutene maruz kalabilir. Bir beslenme uzmanı ile çalışmanız, bebeğinizin glutene maruz kalmasını önlemede size yardımcı olabilir. Ayrıca bebeğinizin diyetinde eksikler olmaması ve gerekli besin değerlerini sağlayan yiyecekler tüketmesi konusunda da beslenme uzmanlarından yardım almanız yararlı olacaktır.
Özetlemek gerekirse:
Çölyak hastalığı, bebeklikten yetişkinliğe kadar yaşamın herhangi bir döneminde gelişebilir. Bebeklerde, tipik olarak gluten katı gıdalar yoluyla tanıtıldıktan sonra ortaya çıkar. Bebeklerde görülen diğer birçok sağlık durumuna benzese de çölyak hastalığının semptomlarını bilmek önemlidir. Bebeğinizin herhangi bir sindirim sorunu veya başka sağlık sorunları varsa bu konuyu doktorunuza bildirmeniz yararlı olacaktır. Bebeğinizin semptomları olduğundan veya çölyak geliştirme riskinin yüksek olduğundan dolayı çölyak hastalığından şüpheleniliyorsa, doktorunuz bunu basit bir kan testiyle test edebilir. Bazıları ek testler gerektirebilir. Teşhisten sonra glutensiz bir diyet uygulamak önemlidir. Unutmayın, bebeğinize ihtiyaç duyduğu tüm besinleri glütensiz bir diyetle vermeniz mümkündür.