En sık görülen alerjik hastalıklar; astım, alerjik nezle, egzama, besin alerjisi ve ilaç alerjisidir. Toplumda her üç kişiden birinde bu alerjik hastalıklardan birisi var. Bu nedenle de alerjisi olanlar Coronavac aşısını yaptırmakta endişeli. Alerji ve Astım Derneği Başkanı Çocuk Alerji Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Akçay alerjik hastalığı olanların Coronavac aşısını yaptırmalarında sakınca olup olmadığını ve alerjisi olanlarda aşının yan etki yapıp yapmadığı konusunda bilgi verdi.
Coronavac Aşısı Nedir?
Coronavac aşısı formaldehitle inaktive edilen ve adjuvan olarak alüminyum kullanılan ölü aşıdır. Virüs parçalanıp etkisiz hale getirilerek vücudumuza ara verilmeden bağışıklığımızı uyarmaktadır. Ölü aşı olduğu için daha güvenli olduğu düşünülmektedir.
Etkili Midir?
Brezilya’da yapılan çalışmanın verilerine göre %50,38 etkinlik bildirilmiştir. Türkiye’de yapılan çalışmada %91.25 ve Endonezya verilerine göre ise %65.3 oranında etkinlik bildirilmiştir. Aşının ciddi ve orta şiddetteki enfeksiyonlara karşı korumada % 100 etkili olduğu bildirilmiştir. Farklı sonuçlar olmasıyla birlikte en az etkinlik oranı %50 olarak bildirilen bu aşının ciddi ve ölümcül reaksiyonlarda tam etkinlik sağlayacağı düşünülmektedir. Bu verilerle birlikte yapılan aşı sayısının artmasıyla çok daha net bilgilerin elde edileceği beklenmektedir. Aşının etkinliğinin ne kadar süre devam edeceği yapılan aşı sonuçlarının verilerine göre ortaya çıkacaktır.
Coronavac Aşısının Yan Etkileri Nelerdir?
Her aşıda olduğu gibi Coronavac aşısında da yan etki gelişebilir. İnaktif aşıların yan etkileri canlı aşılara göre daha az olmakla birlikte yapılan aşı sonuçlarına göre yakın zamanda daha da netleşecektir. Faz 1 ve II çalışmaları sonucuna göre, en sık görülen yan etki enjeksiyon bölgesinde ağrıdır ve %17 oranında görülmüştür. Bu ağrının genelde hafif derecede olup 48 saat içinde düzeldiği görülmüştür. Bunun dışında görülen yan etkiler; aşı uygulanan bölgede şişlik, kızarıklık olması, yorgunluk, hafif ateş, titreme, baş ağrısı, kas, eklem ağrısı, kusma ve ishaldir. Bu belirtiler aşı yapıldıktan sonra bir hafta içinde ortaya çıkabilmektedir. Şimdiye kadar ölümcül bir reaksiyon bildirilmemiştir.
Coronavac Aşısının Alerji Yan Etkisi Var Mı?
Coronavac aşısında şimdiye kadar ciddi bir alerjik reaksiyon bildirilmemiştir. Sadece bir vakada aşıdan 48 saat sonra vücutta kaşıntılı, kızarık plaklar şeklinde kendini gösteren ürtiker (kurdeşen) bildirilmiştir. Ayrıca alerjik döküntü ve alerjik şok riski de her aşıda olduğu gibi nadir de olsa bu aşıda da vardır. Almanya’nın aşısı gibi ilaç alerjilerinde riskli bir aşı olmamakla birlikte yine de alerji riski yok denilemez. Aşı yapılan sağlık kuruluşlarında alerji riskine karşı adrenalin ilacı hazır bulundurulmaktadır. Biontech firmasının aşısında bulunan polietilen glikol (PEG) maddesi bu aşıda olmadığı için alerji gelişme riski daha azdır denilebilir. Çin aşısının içeriğinde koruyucu madde bulunmamaktadır. Aşı içeriğinde disodyum hidrojen fosfat, alüminyum hidroksit, sodyum dihidrojen fosfat, sodyum klorür yardımcı madde olarak bulunmaktadır. Bu maddelere karşı alerji öyküsü olanlara aşı yapılmaması gerekir.
Aşısının Alerjik Hastalığı Olanlara Yapılmasında Sakınca Var Mı?
Çin aşısının alerjisi olan kişilere yapılmasında bir sakınca yoktur. Özellikle risk grubuna göre uygulanan bu aşının 65 yaş üstü, diyabeti olan, kalp hastalığı olanlara yapılması daha faydalı olacaktır. Astım, alerjik nezle, egzama, besin alerjisi gibi alerjik hastalığı olanların aşı olmasında herhangi bir sakınca yoktur. Alerjik hastalığı olanların oluşabilecek risklere karşı acil müdahale edilebilmesi için hastane şartlarında aşı olması, alerji riskine karşı faydalı olacaktır.
Coronavac Aşısı İmmün Yetmezliği Olanlara Yapılabilir mi?
İmmün yetmezliği olan hastalarda aşı sınırlı bir antikor cevabı oluştursa bile aşının yapılması önerilmektedir. Akut safhada bir immün yetmezlik durumunda, tedavi sonunda önerilebilir. Ancak hastanın koronovirüse karşı iyi korunması gerekmektedir. Yapılan aşı sayısı arttıkça daha net bilgiler ortaya çıkacaktır.
Gebelere Coronovac Aşısı Yapılmalı Mı?
Henüz gebeler üzerine çalışma olmadığı için gebelere aşı yapılması önerilmemektedir. Aşının yan etkileri ortaya çıktıktan sonra daha sağlıklı karar verilebilir.
Aşı Yapılması Sakıncalı Olan Kişiler
- Aşının bileşenlerine herhangi bir alerjisi olduğu bilinen kişilere,
- Ateş, akut hastalığı olan ve kronik hastalığın akut başlangıç safhasında olanlara yapılmamalıdır.
Aşı Yapılırken Dikkatli Olunması Gereken Durumlar
- Kas içine enjeksiyon yapıldığı için trombositopeni, kanama bozukluğu olanlarda kanamaya neden olabildiği için dikkatli olunmalıdır.
- Kontrolsüz epilepsi ve ilerleyici nörolojik bozukluğu olanlarda dikkatli olunmalıdır.
Sonuç Olarak Özetleyecek Olursak;
- En sık ortaya çıkan yan etkiler; aşı uygulanan bölgede ağrı, şişlik, kızarıklık olması, yorgunluk, hafif ateş, titreme, baş ağrısı, kas, eklem ağrısı, kusma ve ishal yer alıyor. Bu belirtiler aşı yapıldıktan sonra bir hafta içinde ortaya çıkabilmektedir.
- Aşıdan sonra 30 dakika sağlık kurumundan ayrılmayın. Bu süre içinde kendinizi iyi hissetmezseniz, ani baş ağrısı, nefes almada zorluk, kaşıntı, halsizlik olursa sağlık personeli ile temasa geçin.
- Aşı sonrası ciddi alerjik bir reaksiyon gelişen vaka bildirimi olmamasına rağmen 30 dakika içinde halsizlik, karın ağrısı, vücutta kaşıntı, bayılma, tansiyonda düşme gibi ciddi alerjiyi düşündüren belirtiler olursa sağlık personeli ile temasa geçin
- Pandemiden kurtulmak, her birimizin aşı olması ile mümkün olacaktır. Aşılanan kişi sayısı arttıkça pandemiden kurtulma şansımız da artacaktır.
- Aşıyla ilgili şimdiye kadar ölümcül bir reaksiyon bildirilmemiştir.
- Aşıya bağlı alerjik reaksiyon gelişme olasılığı düşüktür.
- Alerjik hastalığı olanların aşı yaptırmasında sakınca olmayıp hastane şartlarında yaptırıp aşı sonrası 30 dakika sağlık kuruluşundan ayrılmamaları faydalı olacaktır.
- Lateks alerjisi olanların yapılan aşılara karşı yan etkiler netleşinceye kadar temkinli olmalarında fayda vardır.
Prof. Dr. Ahmet Akçay sağlık çalışanı olarak kendisinin aşı olduğunu ve herhangi bir yan etki olmadığını belirtti. Aşı yapılmasını herkese önerdiğini belirtti.