Günümüzde ortaya çıkan yeni tetikleyiciler ve alerjenlerle birlikte alerjik hastalıklar her geçen gün artmaktadır. Alerjik rinit ve astım gibi solunum yolu alerjilerinde artış görüldüğü gibi gıda alerjilerinde ve ilaç alerjilerinde de artış vardır. Yetişkinlerde Alerji Testleri Nelerdir sorusunu bu yazımızda detaylı bir şekilde sizler için yanıtladık.
Alerjik hastalıklar farklı şikayetlerle ortaya çıkabilmektedir. Bu da bazen tanı koymayı zorlaştırabilir. Şikayetlerin bir kısmının alerji ile ilişkili olabileceği düşünüldüğünde alerji uzmanlarına yönlendirilmekte ve bu şekilde alerji uzmanları tarafından teşhis ve tedavi yapılmaktadır. Özellikle alerjik şok gibi ciddi alerjik reaksiyonlar acil olarak tedavi edilmeli ve tanı konulması gereken durumlardır.
Burun kaşıntısı, akıntısı, tıkanıklık, hapşırma vücutta kaşıntı, kızarıklık, kabarıklık, nefes darlığı, hırıltı gibi şikayetler en sık görülen şikayetlerdir. Bunun yanında öksürük, karın ağrısı, şişkinlik, mide bulantısı, kusma, ishal, kabızlık, baş ağrısı, yorgunluk, uykusuzluk, vertigo gibi birçok şikayetler de alerjik hastalıklarla ilişkili olabilir.
Alerjik Hastalıklar
Alerjik hastalıklar farklı mekanizmalarla ortaya çıkabildiği için alerjik hastalıkların tanısında birçok farklı teste ihtiyaç olabilir. Bu yüzden alerjik hastalıkların tanısında hangi testin yapılacağını alerji uzmanları belirlemelidir. Gereksiz testler veya işlemler hastalarda ciddi alerjik reaksiyonları tetikleyebileceği ve yanlış tanılar konulup yanlış tedavileri yol açabilir.
Alerjik hastalıkların tanısında kullanılan testlerden önce alerji uzmanınız dikkatli bir öykü alacak ve sonrasında muayene yapacaktır. Hastalığın öyküsü ve hastanın muayenesi ile hangi testin yapılması gerektiğine doktorunuz karar verecektir. Alerji testleri bilindiği gibi alerji uzmanının düşündüğü hastalığın tanısını koymak için yapılır ve testler tek başına tanı koydurmaz.
Alerji testleri en çok uygulanan deri testleri sonrasında kan testleri ve gerekirse provakasyon testlerini içerir.
Alerji Deri testleri :
Deri prick test: Genellikle en sık kullanılan alerji testleridir. Alerjik hastalıklardan özellikle IgE üzerinde ortaya çıkan alerjik hastalıkların tanısında kullanılır. Kolay uygulanabilen standartize edilmiş ve hızlıca tanı koydurabilen bir testtir. Deri prick testi solunum yolu alerjileri, besin alerjisinde, arı alerjisinde ve ilaç alerjilerinde kullanılabilir.
Deri prick testi kolay, ucuz, ve hızlıca tanı koydurabilecek bir test olsa da testin yapılışı ve değerlendirilmesi çok önemlidir. Uygun olamayan ekstrelerin kullanılması veya uygun olmayan testlerin yapılması yanlış tanı koydurabileceği için dikkat etmek gerekir. Yanlış pozitiflikler ve negatiflikler yüzünden gereksiz tedaviler yapılabilir.
İntradermal deri testleri: Alerjik hastalıkların tanısında kullanılan diğer bir deri testidir. İntradermal deri testlerinin genellikle yapılması daha zordur ve ciddi bir alerjik reaksiyona yol açma ihtimali olduğundan daha az tercih edilir. İlaç alerjisi veya arı alerjisinin tanısının konulmasında kullanılabilir. Besin alerjilerinde çok tercih edilmeyebilir. İrritasyon ve yalancı pozitifliklere yol açabileceği için sonuçların diğer testlerle de kontrol edilmesi gerekebilir.
Prick to prick test: Besin alerjilerinin tanısında kullanılan bu testte kullanılan alerji test solüsyonları ile yanıt alamıyorsak gıdanın kendisi ile test yapılabilir. Besin alerjilerinin tanısını koymak için güvenilir bir testtir.
Deri yama (patch) testi: Alerjik hastalıklardan özellikte Tip IV gecikmiş tip alerjik reaksiyonlarla oluşan kontakt dermatit ve eosinofilik gastrointestinal sistem hastalıkları tanısında kullanılır. İlaç alerjileri, besin alerjisi ve temas alerjilerinin tanısında kullanılan bir testtir. Alerjik olduğu düşünülen alerjen sırt bölgesine uygulanarak 48-72 saat sonra oluşan reaksiyonlara bakılır. Kimyasal maddelerin yapmış olduğu kontakt dermatit gibi alerjik deri hastalıklarının tanısını koymak için daha çok tercih edilir.
Yetişkinlerde Alerji Testleri Nelerdir?
Kandan bakılan testler:
Alerjik hastalıkların tanısını koymak için deri testleri dışında yapılan kan testleri ile alerjik hastalıkların tanısı kesinleştirilebilir. Veya bu testler tanı koymada yardımcı olabilir.
Total IgE: Alerjik hastalık olduğu düşünülen kişilerde en çok bakılan testlerdir. Total IgE’nin alerjik hastalıklar dışında birçok hastalıkta yüksek olabileceği veya alerjik hastalıklarda yükselmeyebileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Spesifik IgE: Alerji testlerinin yapılamadığı veya riskli olan hastalarda alerjiye yol açtığını düşündüğümüz alerjen özgü spesifik IgE bakılabilir. Spesifik IgE tek başına tanı koymak için yeterli değildir. Diğer testlerle kontrol edilmesi gerekir. Duyarlığı düşük ama spesifitesi yüksek olduğu için bazen besin alerjilerinde öykü de destekliyorsa tanı için son derece önemlidir.
Alerjen komponent testleri: Alerjik hastalıklarda oluşan IgE daha ayrıntılı olarak çalışılmaktadır. Alerjenlerin yol açmış olduğu besin alerjisi, arı alerjisi ve solunum yolu alerjilerinin tanısının konulduğu gibi bu alerjenler arasındaki çapraz reaksiyonlar da gözükebilmektedir. Bu test de diğerleri gibi doğrulanması için başka testlere ihtiyaç duyar. Alerjen komponent testler ile aynı anda bir çok alerjen moleküllerine ayrılarak bakılabilmektedir ve tanı koymak için en etkili testlerden biridir.
Bazofil aktivasyon testleri: Alerjik hastalıklardan IgE ile ve IgE aracılığı ile oluşmayan reaksiyonların tanısında kullanılabilir. Alerjenle temas eden alerji hücrelerinde ortaya çıkan reseptörlerin ölçülmesine dayalı bir yöntemdir. Besin alerjilerinde ve ilaç alerjilerinin tanısında kullanılmaktadır. Besinlerden fındık, havuç, kereviz gibi gıdalarda yüksek duyarlılığa sahiptir. Yumurta, süt, yer fıstığı tanısında yardımcı test olarak kullanılabilir. Ayrıca besinlerin içinde yer alan koruyucular ve boya malzemelerinin tanısında kullanılabilir.
Bazofil histamin salınım testi ve lökosit transformasyon testi de alerji tanısında kullanılan diğer testlerdir.
Provakasyon testleri
Alerjik hastalıkların tanısında kullanılan diğer bir test de alerjen ile oluşturulan provakasyon testidir. İlaç ve gıda alerjilerin tanısında kullanılabilir. Şüpheli alerjenlerin kullanılmasına bağlı olarak alerjik reaksiyona yol açabileceği için çok gerekmedikçe yapılmaması gerekir. Besin alerjilerinde test sırasında alerjik reaksiyon görülebileceği için acil şartları olan ve uzman kontrolünde yapılmalıdır.
Çift kör placebo kontrollü oral provakasyon testleri gıda alerjilerin tanısını koymak için en değerli testtir.
Alerjik hastalıkların tanısı koymak için yapılacak olan alerji testleri doğru ve yerinde yapıldığında alerjik hastalıkların tedavisinde ve önlenmesinde çok önemlidir. Yanlış yapılan testler yanlış tanılara ve gereksiz tedavilere yol açar. Bu yüzden alerjik hastalıkların tanısında kullanılan alerji testlerinin alerji uzmanları kontrolünde yapılması ve alerji uzmanları tarafından değerlendirilmesi gerekir. Yetişkinlerde alerji testleri nelerdir tüm detaylarıyla anlattık.