2020 yılının mart ayında ülkemizde ilk COVID-19 vakası ortaya çıktığından bugüne kadar pandemi, gündelik hayatın bir parçası olmuştur. Bilinmeyen yönleri çok fazla olan COVID-19 virüsünün gün geçtikçe yeni semptom ve sonuçları görünür olmaktadır.
COVID-19 virüsünü atlatanlarda birtakım deri bulgularına rastlanmıştır. Koronavirüs ve devamında gözlemlendiği gibi, bilimsel araştırmalarla ortaya konan deri bulgularından ve maske sebebiyle oluşan cilt sorunlarından da bahsetmek mümkündür.
Tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19, insanlar üzerinde farklı etkiler gösterse de vücudun tüm organları üzerinde farklı etkilere sebebiyet vermektedir. Dermatolojik perspektiften bakıldığında koronavirüsün deri üzerindeki belirtilerin yaklaşık olarak yüzde 2-10 arasında görülebildiğinin altı çizilir. Halk dilinde kurdeşen olarak adlandırılan ürtikerin, koronavirüsün sinyallerini verdiğini ve hastalığın kuvvetli atlatılabileceği anlamını taşıdığı belirtilerek; suçiçeğine benzer sulu kabarcıklar, saç dökülmesi, egzama, kırmızımsı deri döküntüleri, ayak ve el parmak uçlarında morumtırak kırmızı renk değişikliğinin de COVID-19’un deri bulguları içerisinde bulunduğu ifade edilir.
COVID-19 birçok kişide neredeyse hiç belirti vermezken, bazı kişilerde ise ölümcül derecelerde etkiler gösterir, bu değişken virüsün belirtilerinden daha öncesinde haberdar olmak, erken tanı yapılmasının hastalığın getirdiği ölümcül etkiyi önlemesinde ve en az düzeye indirgemesinde oldukça etkendir.
Dermatoloji odağından bakıldığında hastalığın başlangıç aşamalarında, koronavirüsü hafif veya çok ağır atlatanlarda, uygulanan tedavilerden sonra dahi deride birtakım değişikliklerin meydana geldiği gözlemlenmiştir.
KURDEŞEN COVID-19 HABERCİSİ OLABİLİR
Ürtiker halk arasında kurdeşen olarak bilinir. Vücutta plaklar şeklinde kaşıntılı kızarıklıklarla kendisini gösteren bazen ise ödem adı verilen şişliklerle beraber gözlenebilen alerjik cilt hastalıklarına kurdeşen yani ürtiker denir. COVID enfeksiyonu hastalık seyrine kurdeşen de dahildir.
%50 vakada kurdeşen; öksürük, ateş gibi diğer belirtilerle de meydana gelebiliyor fakat %10 vakada ateş, öksürük gibi belirtiler olmaksızın kurdeşen kendini ilk olarak göstermektedir ve bu durum COVID enfeksiyonunun ilk belirtisi niteliğindedir. Vücudunuzda kurdeşen semptomları gördüğünüz taktirde muhakkak COVID-19 testi yaptırmanızda fayda vardır çünkü kurdeşen, özellikle çocuklarda gribal enfeksiyonlarla tetiklenme eğilimindedir. Çocuklarda görülen kurdeşenin en sık nedenlerinden bir tanesi gribal enfeksiyondur. COVID-19 virüsü viral bir enfeksiyon olması dolayısıyla çocuklarda kurdeşeni tetikleyebilmektedir. Çocuklarda görülen kurdeşen oranı yetişkinlere kıyasla daha yüksek orandadır.
Kurdeşen, enfeksiyonlarla birlikte ortaya çıkabildiği gibi COVID enfeksiyonunda kullanılan ilaçların birçoğu da kurdeşene neden olabilmektedir. Bu ayrımı yapabilmek zor olabilir ama çocuklarda genellikle COVID enfeksiyonu kurdeşeni tetikleyebilmesinin yanı sıra ilk belirti olarak karşımıza çıkabilmektedir. Çocuk hasta da kurdeşen ortaya çıkmışsa COVID-19 enfeksiyonu akıllara gelmeli ve hemen test yapılmalıdır. Aksi taktirde kurdeşen tedavi sürecinde hastanın hastane, ev gibi kalabalık mekanlara giriş çıkış yapması COVID-19 enfeksiyonunun çocuk tarafından diğer kişilere bulaşma ihtimalini doğurmaktadır. Bu sebepten dolayı çocukta kurdeşen varsa hızlı bir şekilde COVID testi yapılmalı ve pozitif çıktığı taktirde hastalığın bulaşmasını engellemek adına karantinaya alınmalıdır.
COVID-19’UN NEDEN OLDUĞU ÖTEKİ CİLT SORUNLARI
COVID-19 enfeksiyonunun ürtiker dışında başka cilt dökünteleri ve bulgularla da tespit edilmiştir. Veziküler ve makülopapüler döküntüler, el ve ayaklarda deri döküntüleri gibi ciltte farklı belirtilere neden olabilir. Bunlar içerisinde en sık görüleni ve en önemli olanı ise kurdeşendir. Kurdeşenin yanı sıra COVID-19 geçiren hastalardaki deri sorunları şu şekildedir:
Psödopernio: Pernio, soğuk maruziyeti sonrasında, ayak ve el gibi vücudun uç kısımlarında görülebilen kırmızı morumsu renk değişikliği yapan, ağrılı ve kaşıntılı bir deri hastalığıdır. Halk arasında soğuk yaralanması şeklinde de bilinir. COVID-19 enfeksiyonu geçiren hastalarda el ve ayak kısımlarında, özellikle ayak başparmağında şişlik ve morumsu renk oluşumu görülmüştür. Bu durum psödopernio adıyla tanımlanır. COVID -19 hastalarının çoğunluğuna bakıldığında ayaklarda daha sık görülmüştür.
Livedo (El ve Ayaklarda Morarma): Kırmızı-mavi ağ benzeri görüntü durumuna livedo adı verilir. COVID-19 hastalarında, hastalığın derecesine göre livedo retikülaris, şiddetli hastalıkta ise el ve ayaklarda morarma şeklinde görülmüştür.
Makülopapüler döküntü: Bu döküntüye viral enfeksiyonlar ve ilaç reaksiyonlarında sıklıkla rastlanılır. Genellikle tüm vücutta yaygın kızarıklık biçiminde seyreder. COVID-19 hastalarında makülopapüler döküntü görülebilir ve bu döküntünün görüldüğü hastalarda ilaç kullanımı da olduğu için ilaçlarla da bağlantılı olabileceği ifade edilmiştir.
Veziküler döküntü (Kabarcık): Vezikül derideki içi sıvı dolu kabarcıklara verilen isimdir. Çoğu COVID-19 hastalarında suçiçeği benzeri kabarcıklar gözlemlenmiştir. COVID-19 enfeksiyonunda kullanılan ilaçların deride ilaç reaksiyonları yapabilmesinin yanı sıra ilaç kullanılırken vücutta döküntü meydana gelmesi halinde derhal bir alerji uzmanıyla iletişime geçilmeli, döküntünün nedenleri araştırılmalıdır.
COVID-19 enfeksiyonuna yakalanan bir kişide kurdeşen görülüyorsa, bunların sonuçlarının daha iyi olduğu söylenmektedir. Kurdeşen olanların COVID enfeksiyonunu çok ağır geçirmedikleri belirtilir çünkü kurdeşen olanlarda eozinofil denilen madde yükselir ve COVID-19 enfeksiyonuna karşı koruyucu bir özellik taşımasından kaynaklı koronavirüsün daha rahat geçirildiği bildirilir.
KURDEŞEN TEDAVİSİ
Kurdeşenin tedavisinde antihistaminikler, bazen küçük doz kortizonlarla, bazen ise kızarıp kaşınan bölgeler için kızarıklığı önleyici losyonlar ile tedavi edilmektedir. Bahsedilen tedavilerin başarı oranı yüksek olmakla beraber 1 hafta içerisinde de tedaviye cevap vermektedir. Bu sebeple kurdeşen olanlar genelde COVID-19 enfeksiyonunu rahat geçirmesinin yanı sıra tedaviye de hızlı cevap vermektedir.