Çocuğunuz gün içinde sık sık öksürüyor, geceleri uykudan öksürerek mi uyanıyor? Soğuk algınlığı geçse bile haftalarca süren inatçı öksürük sizi endişelendiriyor olabilir. Sürekli öksüren çocuklarda ilk akla gelen neden enfeksiyonlar olsa da, özellikle tekrarlayan ve uzun süreli öksürüklerde alerjik hastalıklar mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Peki, çocuğunuzun öksürüğü alerjik mi? Tanı koyarken nelere dikkat edilmeli?
Alerjik Öksürük Nedir?
Alerjik öksürük, çocuğun bağışıklık sisteminin polen, ev tozu, hayvan tüyü, küf gibi çevresel alerjenlere karşı gösterdiği aşırı tepkinin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Genellikle kuru, inatçı ve gece artan bir öksürük şeklindedir.
Alerjik Öksürüğün Özellikleri
Alerjik kökenli öksürük, enfeksiyonlara bağlı öksürükten bazı yönleriyle ayrılır. Dikkat edilmesi gereken başlıca özellikler şunlardır:
Kuru öksürüktür, balgam genellikle yoktur
Gece ve sabaha karşı artar, uyku bölünmesine neden olur
Koşunca, gülerken, soğuk havada tetiklenir
Alerjenle temas sonrası başlar (örneğin tozlu ortamda)
Burun tıkanıklığı, hapşırık, göz kaşıntısı eşlik edebilir
Antibiyotiklere yanıt vermez
Öksürük haftalarca sürebilir
Sürekli Öksüren Her Çocuk Alerjik midir?
Hayır. Sürekli öksürük her zaman alerjiye bağlı olmayabilir. Ancak özellikle aşağıdaki durumlar varsa alerji ihtimali artar:
Ailede astım, alerjik rinit veya egzama öyküsü varsa
Çocukta geçmeyen burun akıntısı, kaşıntı, hapşırık varsa
Mevsim geçişlerinde (özellikle ilkbahar-sonbahar) öksürük artıyorsa
Evde hayvan, halı, kalın perdeler, peluş oyuncaklar gibi alerjen kaynakları varsa
Çocuk oyun oynarken ya da koşarken öksürüyorsa
Alerjik Öksürükle Karıştırılan Durumlar
Alerjik öksürük bazı durumlarla karıştırılabilir. Bu nedenle tanıda dikkatli olunmalıdır:
| Neden | Belirti | Alerjik Öksürükten Farkı |
|---|---|---|
| Üst solunum yolu enfeksiyonları | Öksürük, burun akıntısı, ateş | Genellikle 7–10 gün içinde iyileşir |
| Reflü | Yemek sonrası öksürük, mide şikayetleri | Öksürük yatar pozisyonda artar, mide yakınmaları eşlik eder |
| Pasif sigara maruziyeti | Sürekli kuru öksürük | Alerji bulguları (göz kaşıntısı vb.) eşlik etmez |
| Yabancı cisim aspirasyonu | Ani başlayan öksürük | Tek taraflı hırıltı, nefes darlığı olabilir |
Tanı Koymada Dikkat Edilmesi Gerekenler
Tanı süreci dikkatli bir değerlendirme ve bazı testlerle yapılmalıdır.
1. Ayrıntılı Öykü
Çocuğun öksürüğünün ne zaman başladığı, neyle tetiklendiği, ailede alerjik hastalık olup olmadığı sorgulanmalıdır.
2. Fizik Muayene
Çocuğun göğsü dinlenerek hırıltı, solunum sıkıntısı, geniz akıntısı gibi bulgular değerlendirilir.
3. Alerji Testleri
Prick Test (deri testi): En yaygın alerjenlere karşı duyarlılık saptanabilir
Spesifik IgE Testi: Kan testiyle alerjenlere karşı antikor düzeyi ölçülür
4. Solunum Fonksiyon Testi (Spirometri)
5 yaş ve üzeri çocuklarda hava yollarındaki daralmanın belirlenmesi için kullanılır. Astım tanısında oldukça değerlidir.
5. Gerekiyorsa Radyolojik Görüntüleme
Akciğer grafisi ile enfeksiyon dışlanabilir veya başka sorunlar araştırılabilir.
Alerjik Öksürüğe Yaklaşım: Tedavi ve Yönetim
Tanı konduktan sonra tedavi bireysel olarak planlanır.
1. Alerjenlerden Korunma
Evde toz tutan halı, perde, peluş oyuncak azaltılmalı
Yatak odasında evcil hayvan bulundurulmamalı
Yatak takımları haftada 1 kez 60°C’de yıkanmalı
Sigara dumanı olan ortamlardan uzak durulmalı
2. İlaç Tedavisi
Antihistaminikler: Alerjik reaksiyonu baskılar
İnhaler tedavi: Alerjik astım varsa bronş açıcı ve kortikosteroid spreyler verilir
Burun spreyleri: Eşlik eden alerjik rinit varsa kullanılabilir
3. İmmünoterapi (Alerji Aşısı)
Belirli alerjenlere karşı yapılan uzun süreli tedavi yöntemidir. Özellikle polen veya ev tozu akarına bağlı alerjilerde uygulanabilir.
Aileler İçin Uyarılar
İnatçı öksürük antibiyotikle geçmiyorsa, alerji ihtimali düşünülmelidir
Gece uykusunu bölen öksürük varsa dikkatli olunmalıdır
Kreşte/okulda sık enfeksiyon geçiren çocuklarda alerji taraması önerilir
Öksürüğü oyun sırasında artan çocuklarda astım araştırması yapılmalıdır
Sık Sorulan Sorular
Sürekli öksüren her çocuk alerjik midir?
Hayır, ancak alerjik hastalıklar çocuklarda sık görülür ve göz ardı edilmemelidir.
Alerjik öksürük bulaşıcı mıdır?
Hayır. Alerjik öksürük bulaşıcı değildir. Bağışıklık sisteminin aşırı yanıtıdır.
Alerjik öksürük ilaçla geçer mi?
Evet, uygun ilaç tedavisi ve alerjenlerden korunma ile semptomlar büyük oranda kontrol altına alınabilir.
Alerji testleri kaç yaşında yapılabilir?
6 aydan itibaren kan testleri yapılabilir. Deri prick testleri genellikle 2 yaşından sonra tercih edilir.
Sonuç
Çocuklarda sürekli öksürük masum bir durum gibi görünse de, altta alerjik nedenler yatıyor olabilir. Özellikle uzun süren, gece artan, antibiyotikle düzelmeyen kuru öksürüklerde bir çocuk alerji uzmanı tarafından değerlendirilmek büyük önem taşır. Doğru tanı ve zamanında tedavi, çocuğun hem solunum sağlığını hem de yaşam kalitesini korur.
