Rota virüs, 5 yaşın altındaki çocuklarda oldukça sık görülen bir enfeksiyon türüdür. Bu virüs çok bulaşıcı olmakla birlikte sıklıkla küçük çocuklarda görülür. Ancak yetişkinler de bu virüsten etkilenir; yetişkinlerde hastalık daha az şiddetli olma eğilimindedir. Rota virüsü doğrudan tedavi edecek bir ilaç mevcut değildir. Genellikle zamanla kendi kendine düzelir. Bununla birlikte, dehidrasyon ciddi bir endişe kaynağıdır. Bu nedenle hastalığın seyri ve yakından takibi önemlidir. Hastalıktan kaynaklı komplikasyonları bilmek ve erken müdahale etmek önemlidir. Hastalığın önüne geçmek ve hastalıktan korunmak için aşı yapılması gerekir.
Rota Virüsünün Belirtileri
Rota virüsün belirtileri genellikle virüse maruz kaldıktan iki gün sonra ortaya çıkar. Hastalığın belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ancak şiddetli ishal bu hastalığın en yaygın belirtisidir. Bunun yanı sıra çocuklarda görülen diğer belirtiler aşağıdaki durumları içerebilir:
- Kusma,
- Şiddetli yorgunluk,
- Yüksek ateş,
- Sinirlilik,
- Dehidrasyon,
- Karın ağrısı.
Çocuklarda en büyük endişe kaynağı dehidrasyondur. Küçük yaş ve düşük vücut ağırlığı sebebi ile çocuklar kusma ve ishal yoluyla sıvı kaybına karşı daha savunmasızdır. Dolayısıyla çocuğunuzu dehidrasyon belirtileri açısından dikkatle izlemeniz gerekir. Dehidrasyon belirtileri şunları içerir:
- Kuru ağız,
- Soğuk cilt,
- Ağlarken gözyaşı eksikliği,
- Daha az idrara çıkma veya bebeklerde daha az ıslak bez.
Rota Virüs Neden Olur?
Rota virüs mikropları enfekte olan kişinin dışkısında bulunur ve banyoyu kullandıktan veya bebek bezini değiştirdikten sonra yıkanmamış ellerle diğer yüzeylere temas etme sonucu yayılabilir. Rota virüs, enfekte bir kişinin dışkısında; belirtiler ortaya çıkmadan iki gün önce ve belirtilerin azalmasından sonra 10 güne kadar bulunur. Virüs, bu süre boyunca, enfekte kişide belirti olmasa bile, elden ağza temas yoluyla kolayca yayılır.
Sizde rota virüs varsa ve tuvaleti kullandıktan sonra ellerinizi yıkamıyorsanız veya çocuğunuzda rota virüs varsa ve çocuğunuzun bezini değiştirdikten ya da çocuğunuzun tuvaleti kullanmasına yardım ettikten sonra ellerinizi yıkamıyorsanız; virüs sizin temas ettiğiniz her şeye bulaşabilir. Başka bir kişi yıkanmamış ellerinize veya kontamine bir nesneye dokunur ve ardından ağzına dokunursa, bunun akabinde enfeksiyon gelişebilir. Virüs, haftalarca veya aylarca dezenfekte edilmemiş yüzeylerde bulaşıcı kalabilir. Aşılanmış olsanız bile rota virüs ile birden fazla kez enfekte olmanız mümkündür. Ancak aşı hastalıktan yüzde yüz korumasa dahi hastalığın şiddetini büyük oranda azaltır. Bununla birlikte, tekrarlanan enfeksiyonlar tipik olarak daha az şiddetlidir.
Nasıl Teşhis Edilir?
İshale neden olan çok sayıda hastalık vardır; rota virüs de bu hastalıklardan bir tanesidir. Rota virüs genellikle belirtilere ve fizik muayeneye dayalı olarak teşhis edilse de teşhisi doğrulamak için dışkı örneği analizi de kullanılabilir.
Rota Virüs Tedavisi
Rota virüsü doğrudan ortadan kaldıracak bir ilaç yoktur. Genellikle belirtilere göre ilaç tedavisi uygulanabilir. Tedavi belirtilerin ortadan kaldırılmasına veya şiddetinin azaltılmasına yöneliktir. Bu kapsamda hastalara çeşitli ilaçlar verilerek belirtilerin şiddetinin azaltılması sağlanabilir. Dehidrasyonun önüne geçmek ve dehidrasyon meydana geldiyse durumun tedavisini sağlamak önemlidir. Bu nedenle çocuğunuzun belirtileri şiddetli olma eğilimi gösterirse mutlaka doktorunuza baş vurmanız gerekir.
Rota Virüs Aşısı
Rota virüs aşısı ilk olarak 2006 yılında piyasaya sürüldü. Bu tarihten önce, küçük çocukların en az bir kez rota virüs enfeksiyonu geçirmesi olağan bir durumdu. Ancak aşı, bu görülme sıklığını belirgin bir biçimde azalttı. Aşı kullanılmaya başlandığından beri rota virüsten hastaneye yatışlar ve ölümler de önemli ölçüde azalma gösterdi. Çocuğunuzun aşı olmasını sağlayarak rota virüsü ve olası komplikasyonları önlemeye yardımcı olabilirsiniz.
Rota aşısı dozları
Rota virüs aşısı iki biçimde uygulanabilir:
- 2 ve 4 aylık bebeklerde 2 dozluk seri,
- 2, 4 ve 6 aylıkken 3 dozluk seri.
Bu aşıların her ikisi de oraldır, yani enjeksiyonla değil ağızdan uygulanır. Daha büyük çocuklar ve yetişkinler için aşı mevcut değildir. Bu nedenle, çocuğunuza rota virüs aşısını henüz fırsatınız varken küçük yaşta yaptırmanız gerekir.
Rotavirüs Ne Kadar Sürer?
Enfeksiyonun seyri sırasında, çocuğunuzun önce ateşi çıkabilir ve çocuğunuz kusabilir. 3 ila 8 gün sonra ise sulu ishal ortaya çıkabilir. Belirtiler ortadan kalktıktan sonra enfeksiyonun kendisi dışkıda 10 gün kalabilir.
Şiddetli dehidrasyon, rota virüsün ciddi bir komplikasyonudur. Aynı zamanda dünya çapında rota virüse bağlı ölümlerin en yaygın nedenidir.
Çocuğunuzun herhangi bir rota virüs belirtisi göstermesi durumunda, komplikasyonları önlemeye yardımcı olması bakımından çocuğunuzun doktoru ile görüşmeniz önemlidir. Aşılar, özellikle küçük çocuklarda rota virüsten korunmanın en iyi yoludur. Özellikle yemek yemeden önce ellerinizi sık sık yıkayarak da virüsün yayılmasını önleyebilirsiniz.
Çocuklar birden fazla kez rota virüs enfeksiyonu geçirebilir, ancak aşı durumun ciddiyetini önler.
Olası Komplikasyonlar Nelerdir?
Şiddetli ishal, özellikle küçük çocuklarda dehidrasyona yani sıvı kaybına neden olabilir. Tedavi edilmediği takdirde, dehidrasyon nedeni ne olursa olsun hayatı tehdit eden bir duruma dönüşebilir.
Önleme Yolları Nelerdir?
Rota virüsün yayılmasını azaltmak için, özellikle tuvaleti kullandıktan, çocuğunuzun bezini değiştirdikten veya tuvaleti kullanmasına yardımcı olduktan sonra ellerinizi iyice ve sık sık yıkayın. Çocuğunuzun ve kendi hijyeninize dikkat edin. Son derece dikkat etseniz bile virüse yakalanmanın önüne tam anlamıyla geçemeyebilirsiniz.
Aşılama bu hastalıkta son derece önemlidir. Dünya Sağlık Örgütü, tüm ülkelerin bebeklere rota virüs aşısı yapmasını önermektedir. Aşıların koruyuculuğu yüksektir ve ciddi komplikasyonların önüne geçilmesine yardımcı olur.