Gıda intoleransı, yiyecek tahammülsüzlüğü olarak da belirtilir. Belirli yiyecekleri sindirmekte güçlük çekmek ve bu yiyecekleri tükettikten sonra hoş olmayan bir fiziksel tepki vermek gıda intoleransı olarak adlandırılır. Genellikle belirtiler birkaç saat sonra ortaya çıkar, ancak bazen 48 saate kadar gecikebilir. Gıda intoleransı, bir bağışıklık sistemi tepkisinden ziyade bir sindirim sistemi sorunudur. Gıdalardaki bazı maddeler doğru sindirilemediğinde veya parçalanamadığında ortaya çıkar. Gıda intoleransı bazen gıda alerjisi ile karıştırılır ve bu yanlış bir durumdur. Gıda intoleransı sindirim sistemini etkilerken; gıda alerjisi bağışıklık sistemi ile alakalıdır. Gıda alerjisi, vücuttaki birçok organı etkileyebilen bir bağışıklık sistemi reaksiyonuna sebep olur ve bu reaksiyonlardan sonra hayati tehlike oluşturacak ciddi durumlar ortaya çıkabilir. Ancak gıda intoleransı semptomları genellikle çok ciddi değildir ve sindirim problemleri ile ilgilidir. Gıda intoleransı düzgün bir şekilde yönetilmezse hayat kalitesini düşürecek istenmeyen etkilere sebep olabilir. 

Gıda İntoleransı Belirtileri

Gıda intoleransının belirtilerinin oluşması bazı durumlarda 48 saati bulabilir. Bu sebeple hangi gıdanın bu duruma sebep olduğunu belirlemek zorlaşabilir. Gıda intoleransının en yaygın belirtileri arasında; şişkinlik, migren, baş ağrısı, öksürük, burun akıntısı, karın ağrısı, kurdeşen, ishal, döküntüler, mide bulantısı gibi aslında gıda alerjisine çok benzeyen belirtiler ortaya çıkar. Gıda intoleransına neden olan gıdaları belirlemek biraz uzun zaman alabilir. 

Gıda İntoleransı Nedenleri

Bu duruma birçok etken neden olabilir. Bunlardan bazıları ise aşağıdaki gibi listelenebilir. 

Enzim yokluğu; besinleri tam olarak sindirmek için enzimlere ihtiyaç duyulur. Bu enzimler yeterli miktarda değilse bazı sindirim problemlerine yol açabilir. Yiyeceklerin neredeyse hepsi düzgün bir sindirim için enzimlere ihtiyaç duyar. Enzim eksikliği gıda intoleransına sebep olan yaygın nedenlerden biridir. 

Gıda zehirlenmesi, toksinler; bazı yiyecekler insan vücudu üzerinde toksik bir etkiye sahiptir ve ishal, mide bulantısı ve kusmaya neden olabilecek doğal olarak oluşan kimyasallara sahiptir. 

Gıda intoleransının kimyasal nedenleri; yiyecek ve içeceklerde bulunan bazı kimyasallar intoleransa sebep olabilir. Bazı kişilerde bu kimyasallar diğer insanlara kıyasla daha duyarlıdır. 

Bazı gıdalarda doğal histamin oluşumu; düzgün depolanmamış balıklar gibi bazı yiyecekler çürürken bir histamin birikimine sahip olabilir. Doğal olarak oluşan bu histamine duyarlılık bazı insanlarda gelişebilir ve akabinde karın krampları, ishal ve mide bulantısı oluşur. 

Salisilatlar; salisilat duyarlılığı olarak da bilinen salisilat intoleransı normal miktarda alınan salisilatlara tepki gösterildiğinde ortaya çıkar. Salisilatlar; meyve ve sebzelerin, otların, çayların, aroma katkı maddelerinin çoğu dahil olmak üzere birçok bitki kaynaklı gıdada bulunur. 

Gıda İntoleransına Neden Olan Yaygın Ürünler

Gıda intoleransına pek çok yiyecek sebep olabileceği için hangi yiyeceğin bu duruma sebep olduğunu belirlemek zor olabilir. Ancak yaygın olarak bu duruma sebep olan besinler vardır.

Laktoz

Laktoz, süt ve süt ürünlerinde bulunan bir şekerdir. Laktozun düzgün bir şekilde sindirilmesi ve emilmesi için laktaz adı verilen bir enzim tarafından parçalanması gerekir. Laktoza karşı olan tahammülsüzlük, laktaz enzimlerinin az olmasından kaynaklanır. İnsanların büyük bir kısmının laktozu sindiremediği söylenmektedir. Laktoz tahammülsüzlüğünün belirtileri; karın ağrısı, şişkinlik, ishal, gaz, mide bulantısı ve gaz gibi sorunları içerir.

Gluten

Gluten; buğday, arpa, çavdar gibi besinlerde bulunan proteinlere verilen bir isimdir. Gluten tahammülsüzlüğü, buğday alerjisi ve çölyak hastalığı ile karıştırılır. Ancak bunlar aynı şeyler değildir. Çölyak hastalığı bir bağışıklık tepkisine neden olur ve otoimmün hastalık olarak sınıflandırılır. Çölyak hastaları glutene maruz kaldıklarında ciddi zararlar ortaya çıkabilir. Gluten duyarlılığının hayati etkilere yol açması ise pek olası değildir. Gluten duyarlılığı olan kişilerde; şişkinlik, karın ağrısı, ishal veya kabızlık, baş ağrısı, yorgunluk, eklem ağrısı, deri döküntüsü gibi belirtiler ortaya çıkabilir. 

Kafein

Kafein, kahve, soda, çay ve enerji içecekleri dahil birçok içecekte bulunan acı bir kimyasaldır. Kafein uyarıcı etkiye sahiptir ve yorgunluğu azaltır, uyanıklığı arttırır. Çoğu kişi herhangi bir yan etkisi olmaksızın günde 400 mg’a kadar, yani yaklaşık 4 fincan, kafeini rahat bir şekilde tüketebilir. Ancak bazı kişilerde kafeine karşı aşırı duyarlılık olabilir. Kafein duyarlılığı olan kişiler az miktarda kafein tüketseler bile, hızlı kalp atımı, kaygı, sinirlilik, uykusuzluk, huzursuzluk gibi durumları yaşayabilirler. 

Salisilat

Salisilatlar, böcekler ve hastalıklar gibi çevresel faktörlere karşı bitkiler tarafından üretilen doğal kimyasallardır. Bu doğal kimyasallar, meyveler, sebzeler, çaylar, kahve, baharatlar, kuruyemişler ve bal dahil çok sayıda gıdada bulunur. Genellikle gıda koruyucu olarak da kullanılır. Salisilat duyarlılığının yol açtığı etkiler şunlardır; burun tıkanıklığı, sinüs enfeksiyonları, astım, ishal, bağırsak iltihabı, kurdeşen. Salisilatları diyetten çıkarmak tamamen mümkün olmasa da salisilat içeren bazı besinlerden kaçınmak, salisilat duyarlılığı olan kişiler için yararlı olacaktır. 

Aminler

Aminler, gıda saklama ve fermantasyon sırasında bakteriler tarafından üretilir ve pek çok gıdada bulunur. Aminlere duyarlılığı yüksek olan kişilerde, deride kızarma, baş ağrısı, kurdeşen, kaşıntı, kaygı, kramp, ishal, düşük kan basıncı gibi belirtiler ortaya çıkar. Bu kişilerin uzak durması gereken besinler ise; fermente gıdalar, iyileştirilmiş etler, kurutulmuş meyveler, turunçgiller, avokado, eski peynirler, sirke, bira ve şarap gibi fermente edilmiş alkollü içeceklerdir. 

Sülfitler

Sülfitler, yiyeceklerde, içeceklerde ve bazı ilaçlarda kullanılan kimyasallardır. Üzüm ve yıllanmış peynir gibi bazı yiyeceklerde doğal olarak bulunabilirler. Bakterilerin neden olduğu bozulmayı önlemek için sülfit kullanılır. Çoğu insan sülfiti tolere eder ancak buna karşı çok hassas olan kişiler de vardır. Özellikle astımı olan kişiler sülfite karşı daha duyarlıdır. Sülfit duyarlılığının yaygın belirtileri arasında; kurdeşen, deride şişme, burun tıkanıklığı, kızarma, hipotansiyon, kızarma, ishal, hırıltı, öksürük gibi şeyler yer alır. Sülfit içeren gıdalara, şarap, konserve sebzeler, kurutulmuş meyveler, salamura yiyecekler gibi örnekler verilebilir. 

Fruktoz

Fruktoz, meyve ve sebzelerde bulunan bir şeker olmasının yanı sıra balda da bulunur. Özellikle şekerle tatlandırılmış içeceklerde kullanımı son yıllarda oldukça artış göstermiştir. Ve buna bağlı olarak hastalıklar ortaya çıkmıştır. Bu hastalıkların yanı sıra fruktoz intoleransında da bir artış olmuştur. Fruktoza karşı duyarlı olan kişilerde; gaz, ishal, mide bulantısı, karın ağrısı, kusma, şişkinlik gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtilerin önüne geçmek için soda, bal, elma, elma suyu, elma şarabı, karpuz, kiraz, armut gibi besinlerden uzak durmak gereklidir. 

Gıda İntoleransı Teşhis ve Tedavisi

Gıda tahammülsüzlüğünün teşhis edilmesi genellikle zor olabilir. Bunun nedenlerinden biri de belirtilerin uzun saatler sonrası da ortaya çıkma olasılığıdır. Bu durum için bir uzman yardımı almanız daha yararlı olacaktır. Doktorunuz sizden yediklerinizin günlüğünü tutmanızı isteyebilir. Günlükteki veriler hangi yiyeceklerin sizi kötü etkilediği konusunda iyi bir yol gösterici olacaktır. Gıda intoleransını teşhis etmek için en iyi yöntem eliminasyon diyetidir. Bazı yiyecekleri diyetten çıkararak ve daha sonra bu yiyecekleri diyete ekleyerek hangi besine tahammülsüz olduğunuz belirlenmeye çalışılır. Duyarlılığınızın olduğu besinden uzak durmak tedavide en iyi yöntem olacaktır. Hangi besine karşı duyarlılığınızın olduğunun tespit edilmesi, gıda intoleransını yönetip kontrol altına almanız açısından önemlidir. 

Randevu ve Bilgi Formu