Gelişimsel kalça displazisi yani kalça çıkıklığı olan bebek ve çocuklarda kalça eklemi normal şekilde oluşmamıştır. Doğumsal kalça çıkıklığı en sık doğumda bulunmasına rağmen çocuğunuz bir yaşında basana kadar da gelişebilir. Son araştırmalar, bacakları kalçaları ve dizleri düz olacak şekilde sıkıca kundaklanan bebeklerin doğumdan sonra kalça çıkıklığı geliştirme riskinin daha yüksek olduğunu göstermektedir. Kundaklamanın popülaritesi göz önüne alındığında, ebeveynlerin bebeklerini güvenli bir şekilde nasıl kundaklayacaklarını öğrenmeleri ve kundaklamanın yanlış yapıldığında kalça çıkıklığı gibi sorunlara yol açabileceğini anlamaları önemlidir.
Doğuştan kalça çıkığı neden olur?
Doğumsal kalça çıkıklığının nedeni tam olarak bilinmemektedir. Bu duruma neden olan faktörler arasında, rahimdeki düşük amniyotik sıvı seviyeleri, bebeğinizin doğumda makat gelişi ve durumun aile öyküsü yer alır. Rahimde hapsolma da bu duruma neden olabilir veya buna katkıda bulunabilir.
Doğuştan kalça çıkıklığı için kimler risk altındadır?
Doğuştan kalça çıkıklığı kızlarda erkeklerden daha yaygındır. Ancak herhangi bir bebek bu duruma sahip olabilir. Bu nedenle çocuğunuzun doktoru, yenidoğan bebeğinizi kalça çıkığı belirtileri açısından rutin olarak kontrol edecektir. Ayrıca, yaşamlarının ilk yılında sağlıklı bebek muayenelerinde çocuğunuzun kalçalarını incelemeye devam edeceklerdir.
Doğuştan kalça çıkığının belirtileri nelerdir?
Bebeğinizde doğuştan kalça çıkıklığı varsa bu durumu kolay bir şekilde fark etmeyebilirsiniz. Bu nedenle bebeğinizin doktoru muayene zamanlarında bebeğinizi kalça çıkıklığı açısında da inceleyecektir. Yine de yaş grubuna göre değişen bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Bebeğinizin bir bacağının diğerinden daha uzun olduğunu fark edebilirsiniz. Yürümeye başlayan çocuklarda ise topallama gelişmesi muhtemeldir. Bebeğinizin altını değiştirirken bir kalçasının diğerinden daha esnek olduğunu fark edebilirsiniz.
Doğuştan kalça çıkıklığı nasıl teşhis edilir?
Kalça çıkıklığı taraması doğumda ve çocuğunuz bir yaşına gelene kadar yapılır. En yaygın tarama yöntemi fizik muayenedir. Çocuğunuzun doktoru, bir çıkığı gösterebilecek tıklama veya tıkırtı seslerini dinlerken çocuğunuzun kalçasını ve bacaklarını nazikçe hareket ettirecektir. Doktorlar genellikle bu durumu kontrol ederken şu yöntemlere başvururlar:
Ortolani testi sırasında, çocuğunuzun doktoru kalçasını vücuttan uzaklaştırırken yukarı doğru kuvvet uygulayacaktır.
Barlow testi sırasında çocuğunuzun doktoru, çocuğunuzun kalçasını vücutta hareket ettirirken aşağı doğru kuvvet uygulayacaktır.
Bu testler yalnızca çocuğunuz 3 aylık olmadan önce uygulanır. Daha büyük bebeklerde ve çocuklarda, kalça çıkıklığına işaret eden bulgular arasında topallama ve etkilenen tek bir kalçaları varsa bacak uzunluklarında bir farklılık yer alır. Görüntüleme testleri kalça çıkıklığı tanısını doğrulayabilir.
Doğuştan kalça çıkıklığı nasıl tedavi edilir?
Kalça çıkıklığının tedavisi çocuğun yaşına ve durumun ciddiyetine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Yeni doğanlar: Uyluk kemiğini yuvada tutmak için bebek 1 ila 3 ay boyunca Pavlik koşum takımı adı verilen yumuşak bir konumlandırma cihazına yerleştirilebilir. Bu özel destek, bacakların serbest hareket etmesine ve kolay bebek bezi bakımına izin verirken kalçayı uygun pozisyonda tutmak için tasarlanmıştır. Pavlik koşum takımı, kalça eklemi çevresindeki bağların sıkılaşmasına yardımcı olur ve normal kalça yuvası oluşumunu destekler.
Ebeveynler, emniyet kemerinin etkili olmasını sağlamada önemli bir rol oynar. Doktorunuz ve sağlık ekibiniz, bebek bezini değiştirmek, banyo yapmak, beslenmek ve giyinmek gibi günlük bakım görevlerini nasıl güvenli bir şekilde yerine getireceğinizi size öğretecektir.
1 aydan 6 aya kadar olan bebekler: Yenidoğan tedavisine benzer şekilde, bir bebeğin uyluk kemiği bir koşum takımı veya benzeri bir cihaz kullanılarak yuvaya yeniden konumlandırılır. Bu yöntem, başlangıçta çıkık olan kalçalarda bile genellikle başarılıdır. Bebeğin emniyet kemerine ne kadar süre ihtiyaç duyacağı değişir. Genellikle en az 6 hafta tam zamanlı olarak ve ardından 6 hafta daha yarı zamanlı olarak giyilir. Kalça, koşum takımıyla yerinde durmazsa, çocuğunuzun doktoru, bebeğinizin bacaklarını yerinde tutacak daha sıkı malzemeden yapılmış bir abdüksiyon korsesi deneyebilir.
Bazı durumlarda kapalı redüksiyon prosedürü gerekir. Çocuğunuzun doktoru, bebeğinizin uyluk kemiğini nazikçe uygun konuma getirecek ve ardından kemikleri yerinde tutmak için vücut alçısı (spica alçısı) uygulayacaktır. Bu işlem bebek anestezi altındayken yapılır.
Spica alçılı bir bebeğe bakmak özel eğitim gerektirir. Çocuğunuzun doktoru ve sağlık ekibi size günlük aktiviteleri nasıl yapacağınızı, alçıyı nasıl koruyacağınızı ve sorunları nasıl tespit edeceğinizi öğretecektir.
6 aydan 2 yıla kadar olan bebekler: Daha büyük bebekler de kapalı redüksiyon ile tedavi edilir. Uyluk kemiğinin yeniden konumlandırılmasından birkaç hafta önce cilt traksiyonu kullanılabilir. Cilt çekişi, kalça çevresindeki yumuşak dokuları kemik pozisyonundaki değişiklik için hazırlar. Bu evde veya hastanede yapılabilir.
Cerrahi tedavi
6 aydan 2 yıla kadar: Kapalı redüksiyon prosedürü uyluk kemiğini uygun pozisyona getirmede başarılı olmazsa, açık cerrahi gereklidir. Bu prosedürde bebeğin kalçasında, cerrahın kemikleri ve yumuşak dokuları net bir şekilde görmesini sağlayan bir kesi yapılır. Bazı durumlarda, kemiği yuvaya düzgün bir şekilde oturtmak için uyluk kemiği kısaltılacaktır. Ameliyat sırasında kemiklerin yerinde olduğunu doğrulamak için röntgen çekilir. Daha sonra, uygun kalça pozisyonunu korumak için çocuk bir spica alçıya yerleştirilir.
2 yaşından büyükler: Bazı çocuklarda, çocuk büyüdükçe ve daha aktif hale geldikçe gevşeklik daha da kötüleşir. Kalçayı yeniden hizalamak için tipik olarak açık cerrahi gereklidir. Kalçayı sokette tutmak için genellikle bir spica alçı uygulanır.
Doğuştan kalça çıkığını nasıl önleyebilirim?
Doğuştan kalça çıkıklığını önlemeniz pek olası değildir. Çocuğunuzu düzenli kontrollere götürmeniz önemlidir, böylece doktor durumu mümkün olan en kısa sürede tanımlayabilir ve tedavi edebilir. Doğumdan sonra hastaneden ayrılmadan önce doktorunuz bebeğinizi kalça çıkıklığı açısından inceleyecektir. Daha sonraki doktor randevularını atlamamanız da önemlidir.