Her çocuk zaman zaman hapşırabilir, öksürebilir veya cildinde döküntüler gelişebilir. Ancak bu belirtiler tekrarlıyor, belli bir düzende ortaya çıkıyor ve çocuğun günlük yaşamını etkiliyorsa, altında alerji olabilir. Çocuklarda alerjik hastalıklar, hem fiziksel sağlığı hem de okul başarısı ve sosyal hayatı etkileyebilecek kadar önemlidir.
Bu yazıda, çocuklarda alerjinin ne olduğunu, en sık görülen belirtilerini ve hangi durumlarda uzmana başvurulması gerektiğini tüm yönleriyle ele alıyoruz.
Çocuklarda Alerji Nedir?
Alerji, çocuğun bağışıklık sisteminin bazı zararsız maddelere karşı aşırı tepki göstermesiyle ortaya çıkar. Bu maddelere “alerjen” adı verilir. En sık karşılaşılan alerjenler arasında polen, ev tozu akarları, hayvan tüyü, gıdalar, küf ve bazı ilaçlar yer alır.
Alerjik çocuklarda bağışıklık sistemi bu maddeleri tehdit olarak algılar ve savunmaya geçerek histamin gibi kimyasallar salgılar. Bu da kaşıntı, burun akıntısı, öksürük, kızarıklık gibi çeşitli belirtilere yol açar.
Çocuklarda Alerji Türleri
Alerjiler vücudun farklı sistemlerini etkileyebilir. En yaygın çocukluk çağı alerji türleri şunlardır:
1. Alerjik Rinit (Saman Nezlesi)
Polen, ev tozu, küf gibi solunum yoluyla alınan alerjenlere bağlıdır.
Burun akıntısı, tıkanıklık, hapşırık, kaşıntı ve göz sulanması ile kendini gösterir.
2. Alerjik Astım
Solunum yollarında aşırı duyarlılık sonucu gelişir.
Nefes darlığı, hışıltılı solunum, öksürük ve göğüste sıkışma şeklinde belirtiler verir.
3. Atopik Dermatit (Egzama)
Deride kuruluk, kaşıntı, kızarıklık ve bazen kabuklanma ile seyreder.
Özellikle yanak, dirsek içi, diz arkası gibi bölgeleri etkiler.
4. Besin Alerjileri
Süt, yumurta, fındık, fıstık, soya, buğday, balık gibi gıdalara bağlı gelişir.
Ciltte döküntü, kusma, karın ağrısı veya ciddi vakalarda anafilaksiye yol açabilir.
5. İlaç Alerjileri
Antibiyotikler başta olmak üzere bazı ilaçlara karşı gelişen tepkilerdir.
Cilt döküntüsü, kaşıntı, kurdeşen veya nefes darlığı yapabilir.
6. İnek Sütü Proteini Alerjisi (İSPA)
Süt ve süt ürünlerinin sindirilememesiyle oluşur.
Bebeklik döneminde sık görülür; kusma, ishal, kolik tarzı ağlama ile kendini gösterebilir.
Çocuklarda Alerjinin En Sık Görülen Belirtileri
Alerji, çocuğun yaşına, alerji tipine ve maruz kalınan alerjene göre değişen belirtilerle ortaya çıkar. Ancak aşağıdaki belirtiler en sık görülenler arasındadır:
Solunum Yolu Belirtileri:
Sürekli burun akıntısı ve tıkanıklık
Özellikle sabahları artan hapşırık nöbetleri
Kuru ve geçmeyen öksürük
Hırıltılı solunum ve nefes darlığı
Cilt Belirtileri:
Kaşıntılı döküntüler, kurdeşen (ürtiker)
Kızarıklık, ciltte kuruma ve pullanma
Özellikle yüz, kollar ve bacaklarda egzama
Sindirim Sistemi Belirtileri:
Karın ağrısı, gaz sancısı
Kusma veya ishal
Özellikle besin alerjilerinde ortaya çıkar
Göz Belirtileri:
Gözlerde kaşıntı, kızarıklık ve sulanma
Çocukların gözlerini sürekli ovalaması
Hangi Durumda Alerji Uzmanına Başvurulmalı?
Aşağıdaki durumlar, çocuğunuzda alerji olabileceğini düşündürür:
Belirtiler mevsimsel değil, yıl boyunca tekrarlıyorsa
Şikayetler ilaçlarla geçici olarak düzeliyor ama tekrarlıyorsa
Gıda tüketimi sonrası döküntü, şişlik veya solunum sorunu gelişiyorsa
Gece öksürük ve nefes darlığı uyandırıyorsa
Bu durumlarda çocuk alerji uzmanına başvurmak, doğru tanı ve etkili tedavi için önemlidir.
Tanı Yöntemleri
Çocuklarda alerji tanısı, öykü ve fizik muayene ile birlikte çeşitli testlerle desteklenir:
Cilt Prick Testi: En sık kullanılan testtir.
Spesifik IgE Kan Testi: Alerjene karşı kanda antikor varlığını gösterir.
Yama Testi (Patch Test): Temas alerjilerinde tercih edilir.
Gıda yükleme testleri: Gıda alerjilerinde tanıyı netleştirmek için uygulanır.
Alerji Tedavisinde Neler Yapılır?
1. Tetikleyicilerden Kaçınma
Ev tozu, hayvan tüyü, polen gibi alerjenlerden uzak durmak
Alerjik çocuklar için uygun ev ortamı düzenlemek
2. İlaç Tedavisi
Antihistaminik şuruplar
Burun spreyleri
Göz damlaları
Astım semptomları varsa inhaler ilaçlar
3. İmmünoterapi (Alerji Aşısı)
Belirli alerjenlere karşı vücudu duyarsızlaştırmak için uygulanır
Uzun süreli ve kalıcı bir tedavi yöntemidir
Sonuç: Alerji Belirtilerini Hafife Almayın
Çocuklarda alerji, erken tanı ve doğru yaklaşımla kontrol altına alınabilir bir durumdur. Aksi takdirde yaşam kalitesini düşürebilir, okul başarısını ve psikolojik gelişimi olumsuz etkileyebilir. Çocuğunuzda sık tekrarlayan burun akıntısı, öksürük, cilt döküntüsü veya sindirim şikayetleri varsa, bir çocuk alerji uzmanına başvurmanız en doğru adımdır.
