Besin alerjileri çok yaygın görülen alerjilerindendir ve çok sayıda kişiyi etkiler. Besin alerjisi olan kişiler Çin tarafından geliştirilen Coronavac aşısını yaptırma konusunda endişeli. Alerji ve Astım Derneği Başkanı Prof. Dr. Ahmet Akçay besin alerjisi olan kişilerin Coronavac aşısını yaptırmalarında sakınca olup olmadığını ve aşının detaylarını anlattı.
Çin Aşısı Olarak Bilinen Coronavac Aşısı Nedir?
Coronavac aşısı formaldehitle inaktive edilen ve adjuvan olarak alüminyum kullanılan ölü aşıdır. Virüs parçalanıp etkisiz hale getirilerek vücudumuza ara verilmeden bağışıklığımızı uyarmaktadır. Ölü aşı olduğu için daha güvenli olduğu yönünde düşünceler vardır.
Coronavac Aşısının Yan Etkileri Nelerdir?
Her aşıda olduğu gibi Coronavac aşısında da yan etki görülebilir. Ancak aşının yeni olması ve Çin’den gelmesi endişeleri biraz arttırmış durumda. Coronavac aşısı inaktif bir aşıdır ve bu aşıların yan etkileri canlı aşılara göre daha azdır. En sık görülen yan etki aşı bölgesinde ağrıdır. Bu ağrının genelde hafif derecede olup 48 saat içinde düzeldiği görülmüştür. Bununla birlikte; aşı uygulanan bölgede şişlik, kızarıklık, yorgunluk, hafif ateş, titreme, baş ağrısı, kas, eklem ağrısı, kusma ve ishaldir. Bu belirtiler aşı yapıldıktan sonra bir hafta içinde ortaya çıkabilmektedir. Coronavac aşısına karşı şimdiye kadar ölümcül bir reaksiyon bildirilmemiştir.
Coronavac Aşısı Alerji Yan Etkisi Yapar Mı?
Coronavac aşısı için yapılan faz 1 ve II çalışmalarına göre genelde önemli bir alerjik reaksiyon bildirilmemiştir. Sadece bir vakada aşıdan 48 saat sonra vücutta kaşıntılı, kızarık plaklar şeklinde kendini gösteren ürtiker (kurdeşen) bildirilmiştir. Ayrıca alerjik döküntü ve alerjik şok riski de her aşıda olduğu gibi nadir de olsa vardır. Almanya’nın aşısı gibi ilaç alerjilerinde riskli bir aşı olmamakla birlikte yine de alerji riski yok denilemez. Aşı yapılan sağlık kuruluşlarında alerji riskine karşı adrenalin ilacı hazır bulundurulmaktadır. Neticede elde edilen veriler az sayıda aşı uygulamalarının raporudur. Biontech firmasının aşısında bulunan polietilen glikol maddesi bu aşıda olmadığı için alerji gelişme riski daha azdır denilebilir. Çin aşısının içeriğinde koruyucu madde bulunmamaktadır. Aşı içeriğinde disodyum hidrojen fosfat, alüminyum hidroksit, sodyum dihidrojen fosfat, sodyum klorür yardımcı madde olarak bulunmaktadır. Bu maddelere karşı alerji öyküsü olanlara aşı yapılmaması gerekir.
Besin Alerjisi Olanların Aşı Yaptırmasında Sakınca Var Mı?
Besin alerjisi olan kişilerin Coronavac aşısı yaptırmasında sakınca yoktur. Sadece aşı yapıldıktan sonra, her aşıda olduğu gibi, 30 dakika sağlık kurumunda gözlem altında beklemelerinde fayda vardır. Alerjik hastalığı olanların oluşabilecek risklere karşı acil müdahale edilebilmesi için hastane şartlarında aşı olması, alerji riskine karşı faydalı olacaktır.
İmmün Yetmezliği Olanlara Aşı Yapılabilir Mi?
- İmmün yetmezliği olan hastalarda aşı sınırlı bir antikor cevabı oluştursa bile aşının yapılması önerilmektedir. Akut safhada bir immün yetmezlik durumunda, tedavi sonunda önerilebilir. Ancak hastanın koronovirüse karşı iyi korunması gerekmektedir. Yapılan aşı sayısı arttıkça daha net bilgiler ortaya çıkacaktır
Hamilelere Coronovac Aşısı Yapılmalı Mı?
Henüz gebeler üzerine çalışma olmadığı için gebelere aşı yapılması önerilmemektedir. Aşının yan etkileri ortaya çıktıktan sonra daha sağlıklı karar verilebilir.
Kimlere Aşı Yapılmamalı?
- Aşının bileşenlerine herhangi bir alerjisi olduğu bilinen kişilere,
- Ateş, akut hastalığı olan ve kronik hastalığın akut başlangıç safhasında olanlara yapılmamalıdır.
Kimlerde Dikkatli Olunmalıdır?
- Kas içine enjeksiyon yapıldığı için trombositopeni, kanama bozukluğu olanlarda kanamaya neden olabildiği için dikkatli olunmalıdır.
- Kontrolsüz epilepsi ve ilerleyici nörolojik bozukluğu olanlarda dikkatli olunmalıdır.
Aşının Yan Etkisi Görülürse Yapılabilecekler
Aşı uygulanan bölgede ağrı, şişlik veya kızarıklık; öncelikle aşı uygulanan kolunuzu yükseltmeniz uygun olacaktır. Aşı yerine soğuk suyla ıslatılmış havlu tatbik edebilirsiniz. Buzu doğrudan tatbik etmeyin. Parasetamol içeren ağrı kesici kullanabilirsiniz.
Yorgunluk; istirahat etmeniz ve yeterince sıvı almanız faydalı olacaktır.
Hafif ateş ve titreme; istirahat etmeniz, yeterince sıvı almanız ve parasetamol içeren ağrı kesici almanız önerilmektedir.
Baş ağrısı; aşı sonrası bir hafta içinde baş ağrısı gelişirse parasetamol içeren ağrı kesici almanız faydalı olacaktır.
Kas ve eklem ağrısı; aşıdan sonra bir hafta içinde kas ve eklem ağrısı olursa istirahat etmeniz, yeterli sıvı almanız ve parasetamol içeren ağrı kesici almanız yeterli olacaktır.
Kusma ve ishal; aşıdan sonra bir hafta içinde kusma ve ishal gelişecek olursa ağızdan sıvı ve gıda almanız faydalı olacaktır. Yeterince sıvı alamaz ve halsizlik gelişecek olursa sağlık kurumunda serum takviyesi gerekliliğinin değerlendirilmesi gerekir.
Prof. Dr. Ahmet Akçay sağlık çalışanı olarak kendisinin aşı olduğunu ve herhangi bir yan etki yaşamadığını belirtti. Aşı yapılmasını herkese önerdiğini belirtti.