Katılma nöbeti olarak da bilinen nefes tutma nöbetleri, bir çocuğun nefesini tutmasını, yüzünün kızarmasını, solmasını veya bilincini kaybetmesini içerir. Genellikle öfke veya hayal kırıklığı gibi bir tetikleyicileri vardır. Nefes tutma nöbetleri sağlıklı çocukların %5’inde görülür ve yaygın olarak 6 ay ile 6 yaş arasında görülür. Çoğu çocuk ilk katılma nöbetini 18 aydan önce yaşar.
Katılma Nöbeti Nedir?
Katılma nöbeti; küçük bir çocuğun, genellikle kısa bir süre bilincini kaybedene kadar, nefesini tutmasıdır. Böyle bir durumda çocuğunuzun oksijen eksikliği nedeniyle teni solgun veya mavimsi olabilir. Çocuk genellikle 1 dakikadan daha kısa sürede bilincini geri kazanır. Nefes tutma nöbetleri genellikle öfke, hayal kırıklığı, acı veya korku gibi güçlü duyguları takip eder. Öfke nöbetlerinin ardından sık görülürler. Acı verici veya korkutucu bir deneyim de tetikleyici olabilir. Katılma nöbetleri, bir sağlık sorununa işaret etmez ve çocuğa zarar vermez. Ancak durum ebeveynlerde korku ve paniğe neden olabilir.
Nefes Tutma Nöbetleri Neden Olur?
Nefes tutma nöbetleri yaşayan çocuklar, öyle görünse bile, dikkat çekmek için nefeslerini tutmayı seçmezler. Nefes tutma nöbetleri istemsizdir. Bir çocuk istediğini elde etmek için nefesini tutmayı seçtiğinde, bilincini kaybetmez ve kazandığını algıladığında her zamanki gibi nefes almaya başlar. Nefes tutma nöbetleri için tetikleyiciler şunları içerebilir:
- Öfke nöbeti,
- Çocuğun üzgün, kızgın veya sinirli hissetmesi,
- Çocuğun korkması,
- Çocuğun acı çekmesi.
Katılma nöbetlerinin kesin nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak bu duruma neden olduğu düşünülen bazı faktörler şunlardır:
- Genetik yatkınlık,
- Demir eksikliği anemisi,
- Kalp atışı ve nefes alma dahil olmak üzere otomatik işlevleri kontrol eden vücut sistemlerinin düzgün çalışmayabileceği otonom sinir sistemi işlev bozukluğu,
- Bazı genetik sendromların bir belirtisi.
Katılma Nöbeti Olduğunda Ne Yapılabilir?
Katılma nöbetleri ebeveynler tarafından endişe ve paniğe neden olabilir. Ancak bu durumda sakin kalmanız oldukça önemlidir. Çocuğunuz katılma nöbeti geçirdiğinde şu şekilde davranmanız gerekir:
- Sakin kalın.
- Nefes tutma nöbetinin 1 dakikadan daha kısa sürede geçmesini bekleyin.
- Çocuğunuzu yan yatırın ve yaralanmasına sebep olabilecek dış etkenlerden uzak tutun.
- Çocuğunuzun yanında olduğunuzu, çocuğunuza hissettirin.
- Çocuğunuzun bilinci yerine geldikten sonra normal davranın ve panik görünmeyin.
- Çocuğunuz katılma nöbeti geçirdiğinde; çocuğunuzu sarsmayın, kızmayın, su serpmeyin ya da kalp masajı yapmaya çalışmayın.
- Düzenli olarak katılma nöbeti geçiren bir çocuğunuz varsa bazı sağlık sorunlarını ekarte etmek için bir doktora başvurmanız yararlı olacaktır.
Nefes Tutma Nöbeti Çeşitleri Nelerdir?
İki tür nefes tutma nöbeti vardır:
Çocuğunuzun yüzü maviye dönerse buna siyanotik nefes tutma nöbeti denir. Genellikle çocuğunuz çok şiddetli ağladıktan sonra ortaya çıkar. Siyanotik nefes tutma nöbetlerine sıklıkla öfke veya hayal kırıklığı neden olur.
Çocuğunuzun yüzü beyaza dönerse buna solgun nefes tutma nöbeti denir. Çocuğunuz katılma nöbeti geçirmeden önce biraz ağlayabilir ya da hiç ağlamayabilir. Soluk nefes tutma nöbetlerine genellikle çocuğun irkilmesi veya acı çekmesi neden olur.
Her iki nöbet türü de çocukları bir dakikaya kadar bayıltabilir. En aşırı durumlarda, çocuklar nöbet geçirebilir. Nöbet geçirmek, uzun süreli herhangi bir zarara neden olmaz veya çocuğu nöbet bozukluğu riski altına sokmaz. Nefes tutma nöbetleri 6 aylıktan 6 yaşına kadar olan sağlıklı çocuklarda görülür. 6 ve 18 aylıkken bu durumun oluşması daha yaygındır.
Katılma Nöbetleri Nasıl Tedavi Edilir?
Katılma nöbeti çoğu çocukta geçici bir durum olduğu için tedavi gerektirmez. Ancak bu duruma neden olabilecek altta yatan bir neden varsa nedene yönelik tedavi uygulanabilir. Örneğin katılma nöbetinin demir eksikliğinden kaynaklandığı saptanmışsa, demir eksikliğini ortadan kaldıracak takviyeler doktor gözetiminde kullanılabilir.
Önleme Yolları
Ebeveynler için deneyebilecekleri nefes tutma nöbetlerini önleyebilecek birkaç strateji vardır:
Nefes tutmayı tetikleyebilecek durumlarda çocuğun dikkatini dağıtmak,
çocuğunuzun katılma nöbeti geçireceğini düşündüğünüz durumlarda çocuğu uyarmak ve sakinleştirmek,
Çocuğu korktuğunda veya zor bir deneyim yaşadığında rahatlatmak,
Daha büyük çocukların öfke ve hayal kırıklığı gibi duyguları adlandırarak ve vücutta nasıl hissettiklerini keşfederek tanımayı öğrenmelerine yardımcı olmak,
Çocuğun aşırı yorulmasını veya acıkmasını engellemeye çalışmak.
Ne Zaman Doktora Başvurmak Gerekir?
Çocukların çoğu 6 yaşına geldiklerinde katılma nöbeti durumu geçer. Katılma nöbetleri genellikle zararsızdır ve tıbbi yardıma ihtiyaç duymaz. Ancak aşağıdaki durumlarda bir doktora başvurmanız gerekir:
- Çocuğunuz 6 aydan küçükse,
- Nefes tutma nöbetleri haftada birden fazla oluyorsa,
- Nefes tutma aniden başlıyorsa,
- Çocuk nefesini tuttuktan sonra kafası karışmış ve aşırı derecede uykulu görünüyorsa,
- Çocuğunuzun katılma nöbeti bir dakikadan uzun sürüyorsa ve iyileşmesi zaman alıyorsa,
- Katılma nöbeti sırasında çocuğunuz düşer ya da kafasını bir yere çarparsa.
Özetlemek gerekirse:
Nefes tutma nöbetleri en çok 6 ay ile 6 yaş arasındaki çocuklarda görülür. Çoğu çocuk ilk ataklarını 18 aydan önce geçirir. Öfke, korku, acı veya hayal kırıklığı gibi güçlü duygular genellikle katılma nöbetlerinden önce gelir. Öfke nöbetleri yaygın tetikleyicilerdir. Çocuğunuz 6 aylıktan küçükse ve sık sık katılma nöbeti geçiriyorsa doktora danışmanız yararlı olacaktır. Bir çocuk olgunlaştıkça nefes tutma nöbetleri daha az sıklıkta olmalıdır. Çoğu durumda, nöbetler uzun süreli hasara neden olmaz, ancak bazı insanlar ergenlik döneminde bayılma olayları yaşar.