Astım krizi; hırıltı, öksürük, nefes almada zorluk ve göğüste sıkışmaya neden olabilir. Astımı olanlar, inhaler gibi astım ilaçları ile hafif astım ataklarını tedavi edebilir. Bununla birlikte, şiddetli astım krizi belirtileri yaşayan herkesin hemen tıbbi yardıma ihtiyacı olacaktır. Hava yollarının etrafındaki kaslar kasıldığında, hava yollarını daraltan bir astım krizleri meydana gelir. Bu, nefes darlığı, göğüste sıkışma, hırıltı ve genel nefes almada zorluk gibi belirtilere neden olur. Alerjenler, havadaki tahriş edici maddeler veya duman gibi belirli tetikleyiciler astım krizine neden olabilir. Astım krizi ayrıca astım alevlenmesi ya da astım atağı olarak da bilinmektedir.
Astım Krizi Belirtileri Nelerdir?
Astım atağının belirtileri, atağın şiddetine bağlı olarak değişebilir. Hafif bir astım krizi birkaç dakika sürebilirken, şiddetli bir astım krizi saatler hatta günler sürebilir. Yaklaşan bir astım krizinin uyarı işaretleri şunları içerebilir:
- Kurtarıcı astım ilacı kullanma ihtiyacının artması,
- Kötüleşen öksürük,
- Nefes darlığı hissi, özellikle kişinin uykudan uyanmasına neden oluyorsa,
- Egzersiz için azaltılmış tolerans.
Birinin zaten astım krizleri geçirdiğine dair işaretler şunları içerebilir:
- Hırıltı,
- Göğüste tıkırtı sesi,
- Göğüste sıkışma veya daralma hissi
- Hızlı solunum,
- Nefes almada zorluk,
- Öksürme,
- Konuşma zorluğu.
Şiddetli astım krizi belirtileri şunları içerebilir:
- Hızlı nefes alma,
- Koyu tende gri veya beyaz, açık tende mavimsi veya mor görülebilen göz, dudak, parmak ucu veya tırnak yatağı çevresindeki cilt rengindeki değişiklikler,
- Burun deliklerinin hızlı hareketi,
- Kaburgaların veya midenin derin ve hızlı içeri ve dışarı hareketi,
- Nefes verirken sönmeyen genişletilmiş göğüs,
- Astımlı bebeklerde, ebeveynlerine veya bakıcılarına yanıt vermeme veya onları tanımama.
Astım Krizi Durumunda Ne Yapmalısınız?
Hafif bir astım krizi geçiriyorsanız bunu hızlı etkili inhaler gibi astım ilaçları ile tedavi edebilirsiniz. Bazı hafif astım atakları bile kendi kendine düzelebilir.
Astımlı kişilerin, alerji ve astım uzmanları ile astım eylem planı hakkında konuşmaları önemlidir. Bu, insanlara yaşadıkları semptomlara bağlı olarak astımlarını nasıl tedavi edecekleri ve astım krizi durumunda ne yapacakları konusunda rehberlik eden bir plandır.
Astımı olan kişinin solunum yollarının etrafındaki kasları gevşetmek için astım ilacı içerebilecek bir rahatlatıcı inhaler taşıması gerekecektir. Bu ilaçlar kısa etkili, hızlı başlangıçlı beta-2 agonisti ve antikolinerjik bronkodilatörleri içerir.
Astım krizinde öncelikle şunları yapmanız gerekir:
- Sakin kalın,
- Dik oturun,
- Hızlı rahatlama sağlayan ilacınızı kullanın ve astım eylem planınızı takip edin.
Belirtiler kötüleşirse veya ilaçla düzelmezse acil tıbbi yardım isteyin. Şiddetli bir astım krizi durumunda, tıbbi yardım almak veya hemen 112’yi aramak esastır. Yardım beklerken de inhaler ilaçlarınızı almaya devam edebilirsiniz.
Astım krizinden sonra tıbbi yardımın gerekli olup olmadığına bakılmaksızın aşağıdaki adımlar önemlidir:
- Doktorunuza gidin ve sağlık kontrolü yaptırın.
- Astım ilacınızı tam olarak reçete edildiği gibi almaya devam edin.
- Günün geri kalanında dinlenin ve rahatlamaya çalışın.
Ne Zaman Doktora Gitmeliyim?
Astımınız varsa yılda en az bir kere doktora görünmeniz yararlı olacaktır. Belirtileriniz daha sık ise doktorunuza daha sık görünmeniz faydalı olacaktır. Aşağıdaki durumlarda ise en kısa sürede doktorunuzla iletişime geçmeniz gerekir:
- Baş dönmesi, baygınlık veya zayıflık hissi,
- Yemek pişirmek, temizlik yapmak veya çöpü atmak gibi günlük bir görevi yerine getirmek için mücadele etmek,
- Kalıcı bir öksürük,
- Nefes alırken veya verirken hırıltı duyuyorsanız veya normal nefes alma düzeninde değişiklikler fark ediyorsanız.
Aşağıdakilerden herhangi birini yaşayan herkesin acil tıbbi yardıma ihtiyacı vardır:
- Mavimsi, grimsi veya beyazımsı görülen dudaklar veya tırnaklar,
- Nefes alırken genişleyen burun delikleri,
- Dakikada 30 veya daha fazla nefese ulaşan solunum hızı,
- Normal hızda konuşma veya yürüme zorluğu.