Astım, solunum yollarının iltihaplanmasına ve daralmasına neden olan kronik bir solunum rahatsızlığıdır. Aşağıdaki gibi belirtilere neden olabilir:
- Hırıltı, nefes alırken ıslık sesine benzer bir ses,
- Nefes almada zorluk,
- Göğsünüzde sıkı bir his,
- Öksürme.
Belirtilerin şiddeti kişiden kişiye değişir. Bazen hırıltı ve öksürük, semptomların geçici olarak kötüleştiği bir astım atağını tetikleyebilir. Astımın tedavisi yoktur, ancak doğru tedavi yöntemleri ile belirtiler kontrol altına alınabilir. Sağlık komplikasyonlarının gelişmesini önlemek için durumu erken tedavi etmek önemlidir. Bu komplikasyonlar astım atakları gibi kısa süreli veya obezite veya depresyon gibi uzun süreli olabilir.
Ne Zaman Tıbbi Yardım Almalıyım?
Astımınız varsa ne zaman doktora görüneceğinizi bilmek önemlidir. Bir astım inhaleri genellikle belirtilerinizi iyileştirir. Ancak, bir inhaler kullandıktan sonra astım belirtileriniz düzelmezse derhal tıbbi yardım alın. Aşağıdaki durumlarda acil tıbbi yardım almanız gerekir:
- Nefes almada aşırı zorluk,
- Şiddetli göğüs ağrısı,
- Yürüme veya konuşma zorluğu,
- Ciltte mavimsi renk tonu.
Herhangi bir astım belirtiniz varsa vakit kaybetmeden bir doktordan yardım almanız gerekir. Astım zamanla kötüleşebilir. Belirtilerinizin sıklığı artarsa ve daha sık inhaler kullanmanız gerekiyorsa doktorunuzla konuşun. Doktorunuzun tedavinizi ayarlaması gerekebilir.
Yaşam tarzının bozulmasına neden olabilecek komplikasyonlar şunlardır:
Uyku
Astımlı bazı kişiler semptomlarının çoğunu gece yaşarlar. Zamanla, bu ciddi uyku yoksunluğuna yol açabilir. Kronik uyku eksikliği, işte ve okulda düzgün çalışma yeteneğini engeller. Araç veya makine kullanmanız gerektiğinde özellikle tehlikeli olabilir.
Fiziksel aktivite
Astım, bazı insanları egzersiz veya spor yapmaktan alıkoyabilir. Egzersiz eksikliği ayrıca aşağıdaki risklerinizi artırır:
- Şeker hastalığı,
- Yüksek kan basıncı,
- Kilo almak,
- Depresyon.
Yetişkinlerde ve çocuklarda komplikasyonlar
Yetişkinler ve çocuklar benzer astım belirtileri yaşarlar. Ancak gelişen komplikasyonlar yaşa bağlı olarak farklı bir etkiye sahip olabilir.
Tıbbi komplikasyonlar
Astım, devam eden tedavi gerektiren uzun süreli ve potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir durumdur. Tedavi edilmezse, uzun vadeli etkiler ve ciddi komplikasyonlar için daha büyük bir risk vardır. Bu uzun vadeli etkiler şunları içerir:
İlaç yan etkileri
Bazı astım ilaçları şunlara neden olabilir:
- Hızlı kalp atımı,
- Ses kısıklığı,
- Boğaz tahrişi (inhale kortikosteroidler),
- Oral maya enfeksiyonları (inhale kortikosteroidler),
- Uykusuzluk (teofilin),
- Gastroözofageal reflü (teofilin).
Bazı insanlar için astım, solunum yollarının devam eden kronik iltihaplanmasına neden olur. Bu, hava yollarında kalıcı yapısal değişikliklere veya hava yolunun yeniden şekillenmesine yol açabilir. Hava yolunun yeniden şekillenmesi, astımlı bir hava yolundaki yapısal hücre ve dokulardaki tüm değişiklikleri içerir. Hava yolundaki değişiklikler şunlara yol açabilir:
- Akciğer fonksiyon kaybı,
- Kronik öksürük,
- Havayolu duvar kalınlaşması,
- Artan mukus bezleri ve mukus üretimi,
- Hava yollarında artan kan akımı,
- Hastaneye yatış.
Hastanede size bir yüz maskesi veya burun tüpü yoluyla oksijen verilebilir. Ayrıca hızlı etkili ilaçlara veya bir doz steroide ihtiyacınız olabilir. Şiddetli vakalarda, doktorunuz akciğerlerinize hava akışını sürdürmek için hava yolunuza bir solunum tüpü yerleştirebilir. Stabil olana kadar birkaç saat hastanede kalmanız gerekebilir.
Astım krizi ve solunum yetmezliği
Şiddetli astımı olan kişilerde solunum yetmezliği riski de yüksektir. Solunum yetmezliği, akciğerlerinizden kanınıza yeterli oksijen gitmediğinde ortaya çıkar. Hayatı tehdit eden astım nadirdir, ancak birkaç gün içinde giderek kötüleşen belirtilere neden olma eğilimindedir. Solunum yetmezliği hemen tedavi edilmezse ölüme yol açabilir. Ancak bu ölümlerin çoğu, uygun semptom ve acil bakım ile önlenebilir.
Diğer faktörler
Pnömoni: Astım solunum yollarını ve nefes almayı etkiler. Bu, zatürreden kurtulmanızın ne kadar süreceğini etkileyebilir. Bu enfeksiyon akciğerlerde iltihaplanmaya neden olur. Semptomlar nefes almada zorluk, ateş, göğüs ağrısı ve hızlı kalp atışını içerir. Ancak astım, pnömoni riskinizi artırmaz.
Ruh sağlığı: Daha önceki çalışmaları inceleyen bir araştırma, astımı olan kişilerin, olmayanlara göre daha yüksek oranda psikiyatrik bozukluğa sahip olduğunu buldu. Bu artan insidans, depresyon ve anksiyete vakalarında daha yaygındır. Başka bir çalışma, depresyonun erişkin başlangıçlı astım geliştirme riskinin 43 artmasıyla ilişkili olduğu sonucuna varmıştır. Ancak zihinsel sağlık koşulları ve astım arasındaki bağlantı geniş çapta çalışılmamıştır.
Astımınız varsa ne yapmalısınız?
Astım ciddi bir durum olabilir, ancak uygun bakım ile sağlıklı ve aktif bir yaşam sürmek mümkündür. Tedavi, belirtilerinizi kontrol etmenize ve yönetmenize yardımcı olabilir. Astımı önleyemeseniz de astım ataklarını önleyebilirsiniz. Egzersiz akciğerlerinizi güçlendirebileceğinden, doktorunuza güvenli seçenekler hakkında danışın ve egzersizlerinizin yoğunluğunu kademeli olarak artırın. İnhalerinizi kullandıktan sonra semptomlarınız düzelmezse, acil tıbbi tedaviye başvurmaktan çekinmeyin.