Alerjisi olan hastaların ya da alerjik çocukları olan ebeveynlerin karşılaşmaktan korktukları en büyük şey mutlaka ki halk arasında alerjik şok olarak tanımlanan anafilaksidir.
Anafilaktik şok, birçok sebebe bağlı olarak gelişebilmektedir. Örneğin kişinin alerjisi olduğu; kauçuk, böcek ısırmaları, arı sokmaları, ilaç, gıda, gibi alerjen unsurlara bağlı olarak nefes alma güçlüğü, bilinç kaybı ya da bayılma nöbetleri şeklinde anafilaktik şoklar ortaya çıkabilmektedir.
Alerjik şok nedenleri nelerdir?
Besin konusunda anafilaksiye neden olan en önemli gıdalar; süt, yumurta, fındık, ceviz, fıstık, deniz ürünleri, ilaçlar, balık ve antibiyotiklerdir. Anafilaktik şok aniden gelişebileceği gibi hayati risk taşıyan faktörlerden olduğundan, hızlıca ilk yardım alımı ve doktor müdahalesi gerektiren acil bir durumdur. Araştırmalara göre yaşadığımız toplumun %15’inin anafilaktik şok yaşamaya uygun kişiler olduğu uzmanlarca açıklanmıştır.
Yaban arısı, bal arısı, ateş karıncaları, zehirli böcekler, kauçuk ağacından üretilen lateksli ürünler, (cerrahi operasyonlarda hastaya lateks değmesi gibi) şoku tetikleyebiliyor.
Anafilaktik Şok Belirtileri Nelerdir?
Anafilaktik şok öncesi; kaşıntı, karıncalanma, yük kızarıklığı, kurdeşen, şişme, dilde, dudaklarda, avuç içinde ayaklarda damakta kaşıntı görülebiliyor. Öte yandan uyarıcı olarak;
-Akıntı,
-Tıkalı burun,
-Hapşırma,
-Ses kısıklığı,
-Yutmada güçlük,
-Solunum yetmezliği,
-Hipotansiyon, taşikardi, bayılma da bu tabloya eşlik edebiliyor.
Anafilaktik Şok Anlarında Ne Yapılmalıdır? Alerji Anında Ne Yapmalı?
Hasta, böyle bir durumda hemen hastaneye götürülmelidir ya da derhal ambulansa çağrılarak yatar durumda ayakları yükseltilerek ambulans beklenmelidir. Hekim kontrolünde ilaç uygulanarak acilen adrenalin uygulanmalıdır. Yanı sıra duruma göre hastaya sıvı ve oksijen de verilebilmektedir. Çocuklarda alerjik durumlar eşlik ettiğinde H-1 antagonist tedavisi de uygulanmaktadır. Anafilaksi hastaları mutlaka tedavi sonrası bir süre izlenmelidir.
Kardiyovasküler ve solunum sistemi bulguları açısından hasta mutlaka en az 24 saat uzman hekimce izlenmelidir. Taburcu olmasının ardındansa 72 saat boyunca histamine enzimi yoğunlaşmasına karşın alerjiyi tedavi etmek amaçlı; antihistaminik ve kortizonlu ilaçlar uygulanmalıdır. Anafilaksi geçirmiş olan hastalarda; %30-35 tekrarlama riski bulunduğundan hastaların ve yakınlarının acil eylem planı konusunda eğitilmeleri gerekir. Bu bakımdan adrenalin oto enjektör kullanımı konusunda eğitimler verilebilmektedir.