Akut astımı olan kişiler, akciğerleri tahriş eden bir şeye maruz kaldıktan sonra nefes almada zorluk yaşarlar. Bu tahriş edici maddeler, alerjenler, stres veya aşırı hava koşullarını içerebilir. Astımlı kişilerde göğüste sıkışma, nefes darlığı, öksürük veya hırıltılı solunum olabilir. Akut astım krizi tedavisi, hava yollarını açan hızlı etkili ilaçları içerir. Bununla birlikte, belirtileriniz çok şiddetli ise derhal tıbbi yardım almanız gerekir.
Akut Astım Nedir?
Astım, akciğerlere hava girmesine ve çıkmasına izin veren bronş tüplerinin iltihaplanmasını ve tıkanmasını içerir. Akut astım, bronş tüplerini çevreleyen kaslar gerildiğinde ortaya çıkan ve hava akışını kısıtlayan belirtilerdeki artışı ifade eder. Ayrıca astım krizi veya akut astım alevlenmesi olarak da bilinir.
Astım krizi sırasında mukus üretimi artar ve solunum yollarını tıkayarak nefes almayı zorlaştırabilir. Saldırı şiddeti ve süresi değişebilir. Hafif ataklar birkaç dakika sürebilirken, şiddetli ataklar saatlerden günlere kadar sürebilir.
Akut Astım Alevlenmesine Ne Sebep Olur?
Akut astım alevlenmesi için tetikleyiciler arasında yaygın alerjenler, tahriş edici maddeler, belirli sağlık koşulları ve çevresel faktörler bulunur. Yaygın alerjenler şunları içerir:
- Çimen, ağaç veya yabani ot poleni,
- Evcil hayvan tüyü,
- Toz akarları,
- Hamamböceği.
Yaygın hava tahriş edicileri şunları içerir:
- Kimyasal dumanlar,
- Sigara dumanı,
- Parfüm gibi güçlü kokular.
Sağlık durumu tetikleyicileri şunları içerir:
- Sinüzit,
- Nezle,
- Hafif üst solunum yolu enfeksiyonları.
Çeşitli tetikleyiciler şunları içerir:
- Zor hava koşulları,
- Yorucu egzersiz,
- Normal solunum modellerini etkileyen güçlü duygular.
Akut Astım Atak Belirtileri Nelerdir?
Astım krizinin belirtileri birden fazladır ve genel olarak şunları içerir:
- Öksürme,
- Göğüste sıkışma,
- Nefes darlığı,
- Hırıltı.
Yukarıdaki belirtiler astım krizi sırasında gelişebilir veya kötüleşebilir. Saldırı şiddetliyse şunları içerebilir:
- Düz yatamama,
- Hava açlığı hissi,
- Şiddetli yorgunluk,
- Uykusuzluk hastalığı,
- Nefes almaya yardımcı olmak için göğüste yardımcı kasları kullanma ihtiyacı,
- Hızlı nefes alma,
- Hızlı nabız,
- Özellikle alışılmadık derecede terleme,
- Azaltılmış uyanıklık veya bilinç,
- Cümleleri tamamlayamama,
- Endişe veya korku,
- Değişmiş zihinsel durum,
- Ağız çevresinde mavi veya beyaz renk değişikliği.
Nasıl Teşhis Edilir?
Doktorunuz, tıbbi öykü ve fizik muayeneye dayanarak akut astım teşhisini koyabilir. Belirtileriniz genellikle teşhisi belirginleştirir. Astım şiddetinizi belirlemek için doktorunuz aşağıdaki testleri isteyebilir:
Spirometri: Bu, en yaygın akciğer testlerinden biridir. Bir kişinin soluyabileceği hava miktarını ölçer ve aynı zamanda ne kadar hızlı nefes verebileceğini gösterir.
Tepe hava akışı: Bir tepe akış ölçer, havanın akciğerlere ne kadar iyi girip çıktığını ölçer. Semptomlar ortaya çıkmadan saatler ve günler önce hava yolu daralmasını tespit edebilir.
FeNO testleri: Bu, fraksiyonel ekshale edilen nitrik oksit anlamına gelir. Solunum yollarındaki iltihaplanma miktarını gösteren nefesteki nitrik oksidi ölçer.
Provokasyon testleri: Bunların bir diğer adı tetik testleridir. Akciğerlerin tahriş edici maddelere, egzersize ve tetikleyici olarak hareket edebilecek diğer faktörlere duyarlılığını gösterirler.
Yukarıdakilerin yanı sıra, doktorunuz komplikasyonları veya tedaviyi zorlaştırabilecek diğer durumlar olduğundan şüphelenirlerse ek testler isteyebilir.
Nasıl Önleyebilirim?
Akut astım ataklarını önlemenin en iyi yolu, tetikleyicilerinizi belirlemek ve bunlardan kaçınmaktır. Tetikleyicilerinizden kaçınmak için şu adımları atabilirsiniz:
Sigara dumanı
Tütün dumanı herkes için, özellikle astımı olan bir kişi için sağlıksızdır. Başka birinin sigarasına maruz kalan ikinci el duman da zararlıdır. Bu nedenle sigara içmeyin ve sigara içilen ortamda bulunmayın.
Toz akarları
Aşağıdaki önlemleri alarak toz akarlarına maruziyetinizi azaltabilirsiniz:
- Yatak takımlarınızı en az haftada bir yıkayın.
- Alerjen geçirmez yatak takımları kullanın.
- HEPA filtreli makinelerle zeminleri süpürün.
- Evdeki kumaş malzemelerin sayısını mümkün olduğunda azaltın.
Küf sporları
Küf, alerjisi olmayan kişilerde bile astım krizini tetikleyebilir. Küflere olan maruziyetinizi azaltmak için şunları yapabilirsiniz:
- Nemli yüzeyleri belirleyin ve kurutun.
- İç mekan nemini korumak için nem giderici ya da klima kullanın.
- Su sızıntılarını tamir ettirin.
Evcil Hayvanlar
Evcil hayvanınızı evden uzaklaştırmak istemiyorsanız en azından yatak odanızdan uzak tutmaya çalışın. Evcil hayvanınızın tüylerini tarayın ve bunu yaparken maske takın. HEPA filtreli bir hava temizleyici kullanın.
Temizlik
Dezenfektanlar astım ataklarını tetikleyebilir, bu nedenle maruziyeti azaltmak için şunları göz önünde bulundurun:
- Temizlik ürünlerini aşırı kullanmayın.
- Kokusuz ürünleri kullanmaya çalışın.
- Temizlik yaparken pencereleri açık tutun.