Yetişkinlerde alerjik rinit belirtileri arasında en sık karşımıza çıkanlar burunda kaşınma, akıntı, tıkanıklık ve arka arkaya hapşırmadır. Bunun dışında eşlik eden birçok belirtiler vardır.
Alerjik Rinit Belirtileriniz Varsa Ne Yapmalısınız?
Alerjik rinit belirtisi olan yetişkin hastaların alerji uzmanına gitmesinde fayda vardır. Alerjik rinit belirtileriniz varsa teşhisin konulması için incelenmesi ve alerji testlerinin yapılması gerekir.
Alerjik hastalıklardan birisi olan alerjik rinit diğer hastalıklarda olduğu gibi birçok organ üzerinde etkilidir. Burun akıntısı, tıkanıklık, hapşırma şikayetleri başladığında çoğu kez KBB hekimlerine gidilir. Ancak hastalık sadece burun ve boğaz ile sınırlı değildir. Gözlerde kaşıntı, sulanma olduğunda göz hekimlerine gidilir fakat alerji sadece gözlerimizde sınırlı kalmayacaktır. Nefes darlığı hırıltı geliştiğinde astım tanısı ile göğüs hastalıkları tarafından veya yanında eşlik eden egzama atopik dermatiti şikayetleri için dermatoloji tarafından izlenir. Alerjik hastalıkların tanısı ve tedavisinin alerji uzmanları tarafından yapılması bu yüzden çok önemlidir.
Alerjik hastalıkların hepsinde olduğu gibi doğru teşhisi konulursa doğru ilaçlar ile alerjik rinit belirtileri kontrol altına alınabilir ve birçok hekime gitmek gerekmez. Alerji uzmanları tarafından hangi alerjenlere alerjisi olduğu ve nasıl tedavi edileceği ve alerji aşısı gerekip gerekmediği ortaya çıkarılır.
Alerjik rinit belirtileriniz varsa alerji uzmanına gitmenizde fayda vardır.
-Yetişkin Alerji uzmanları 18 yaşından sonra görülen alerjik rinit ve alerjik hastalıklar konusunda özel eğitim alarak Alerji Hastalıkları Uzmanı diploması alan ve aynı zamanda da İç Hastalıkları Uzmanı olan doktorlardır.
-Yetişkinlerde alerji testinin yapılması ve değerlendirilmesinde eğitim alan tek uzman yetişkin alerji uzmanıdır.
-Alerji testinin yapılması, değerlendirilmesi ve alerji aşısı gerekip gerekmediği kararını yetişkin alerji uzmanları almalı ve tedavisini planlamalıdır. Aksi takdirde uzun sürebilecek yanlış teşhis ve tedaviye neden olabilir.
Alerjik Rinit Belirtileriniz Varsa Doktora Giderken Nasıl Hazırlık Yapmalısınız?
Burun akıntısı, kaşıntısı, tıkanıklık ve hapşırma şikayetleriniz varsa bu şikayetlerinizin alerjik olup olmadığının ortaya konması gereklidir. Alerjik rinit ile uyumlu şikayetlerinizin teşhisi için alerji doktoruna gitmeye karar verdiyseniz nasıl hazırlık yapılacağı hakkında bilgi vermeye çalışacağız.
Alerjik Rinit İçin Alerji Uzmanına Mı Gitmeliyim?
Alerji uzmanları diğer alerjik hastalıklar ile birlikte alerjik rinit teşhisinde çok deneyimli ve bu konuda özel eğitim alan aynı zamanda iç hastalıkları uzmanı olan doktorlardır. Bu nedenle mümkünse alerji uzmanına gidilmesinde fayda vardır.
Alerji uzmanlarına gittiğinizde şikayetlerinizin alerjik olup olmadığı veya diğer hastalıklarla ilişkisinin olup olmadığının da teşhisi konulacaktır. Örneğin burun tıkanıklığı olan hastaların bir kısmının bu şikayetleri tiroid bezinin az çalışmasına bağlı (hipotiroidi) olabilir. Tiroide bağlı hastalığının tedavi edilmesi gerekli olduğunun önemi anlatılmadır. Alerji uzmanları aynı zamanda iç hastalıkları uzmanlarıdır.
Alerjik Rinit İçin Doktora Giderken Yapılmış Tetkiklerinizi Getirin!
Alerjik rinit belirtisi için alerji uzmanına giderken mutlaka daha önce yapılmış tetkiklerinizi, çekilmiş röntgenlerinizi de yanınız alın. Bu sayede daha önce yapılmış olan tetkiklerin boşu boşuna yeniden yapılmasının önüne geçmiş olursunuz.
Alerjik Rinit İçin Doktora Gitmeden Önce Bazı İlaçları Kesmelisiniz!
Alerjik rinit için doktora gitmeye karar vermişseniz ve mümkünse daha önce kullanmış olduğunuz alerji ilaçları, öksürük ve soğuk algınlığı ilaçları, antidepresanların bir kısmı özellikle antihistaminiklerin kesilmesi gerekir. Alerjik rinit teşhisi için alerji testi gerebilir ve ne yazık ki bu ilaçlar da alerji testinin sonuçlarını etkileyeceği için doktora sorularak en az 1 hafta öncesinden bu ilaçların kesilmesi gerekir. Burun spreyleri ve nefes açıcı spreyler alerji testini etkilemez. Kesilmesine gerek yoktur. Ayrıca diğer hastalıklarınız için hastanın kullanmış olduğu tansiyon ilaçları, tiroid veya diyabet ilaçlarını kesmeniz gerekmez. Antibiyotik kullanıyorsanız kesmenize gerek yoktur.
Aç Kalmaya Gerek Yoktur!
Alerjik rinit teşhisi için gereken tetkikleri yaptırmanızda aç olmanıza gerek yoktur. Bu nedenle kahvaltı yaparak gelebilirsiniz.
Alerjik Rinit Tanısı Nasıl Konulur?
Yetişkinlerde Alerjik rinit kişilerin hem sağlık hem de sosyal yaşantısını etkileyip hayat kalitesini bozan ciddi bir sağlık sorunudur. Alerjik rinit sadece burun akıntısı, kaşıntısı, tıkanıklık ve hapşırma şeklinde kalmaz ne yazık ki ileri yıllarda diğer sağlık sorunlarını beraberinde getirir. Alerjik rinit belirtileri olan yetişkinlerde alerjik rinit teşhisi konulması için alerji testleri yapılması gerekir.
Alerjik Rinit Teşhisi İçin Muayenede Nelere Bakılmalıdır?
Yetişkinlerde alerjik rinit teşhisi için dikkatli bir hikaye alındıktan sonra hastanın genel bir muayenesi yapılır. Eşlik edebilecek diğer hastalıklar açısından da muayenesi yapılmalıdır. Alerjik rinit ile birlikte astım olabileceği için solunum sistemi muayenesi, kulak akıntısı, sinüzit ve farenjit olabileceği için üst solunum yollarına bakılmalıdır. Dikkatli burun muayenesi yapılmalıdır. Alerjik rinitle birlikte olabilen egzama yönünden de incelenmelidir.
Yetişkinlerde Alerjik Rinit Teşhisinde Hangi Testler Yapılır?
Yetişkinlerde alerjik rinit teşhisi için bazı testler yapılır. Bu testler içinde en önemlisi alerji deri testleridir. Alerji testleri her yaşta yapılabilmekle birlikte alerjik rinit teşhisi için genelde 2-3 yaşından sonra tüm yetişkinlerde yapılabilir. Alerji testi için en çok deri prick test dediğimiz ciltten yapılan testler tercih edilir fakat bazen deri testi yapılamayan hastalarda kandan da alerji testleri yapılabilir. Ciltten yapılan testler daha doğru sonuç vermektedir. Alerji testi dışında bazen sümük tahlili, kan tahlili ve alerjik astım şüphesinde solunum fonksiyon testleri gerekebilmektedir.
Yetişkinlerde Alerjik Rinit Teşhisi Bir Deneyim Gerektirir
Alerjik rinit şikayetleri olan yetişkinlerde sadece bir testle teşhisi konulmaz. Teşhis bir bütün olarak değerlendirilmesi gereken bir durumdur. Alerjik rinit belirtileri, öykü ve alerji testleri ve diğer testlerle birlikte değerlendirilip kesin teşhis konulması gerekmektedir. Hastanın şikayetleri ile yapılan deri testlerinde uyumsuzluk varsa diğer testlerden ve tetkiklerden faydalanmak gereklidir. Alerjik rinit teşhisinde kullanılan alerjenler ve bu alerjenlere karşı deri testlerinde görülen pozitif yanıt, hastanın uzun süre devam edebilecek tedavisi için çok önemlidir. Bu teşhisin konulması ve tedavinin planlanmasında deneyim ve eğitim çok önemlidir.
Alerjik Rinit Hangi Hastalıklarla Karışır?
Alerjik rinit burun akıntısı, kaşıntısı, tıkanıklık ve hapşırma ile karşımıza çıkar fakat bu şikayetler sadece alerjik rinite ait belirtiler değildir. Alerjik olmayan rinitin birçok nedeni vardır bu yüzden alerji uzmanları tarafından tetkiklerin yapılıp sonrasında alerjik olup olmadığının ortaya koyulması gereklidir.
Alerjik olmayan rinitler içinde yer alan enfeksiyonlar önemli yer tutar. Enfeksiyonlara bağlı gelişen rinitlerde burunda tıkanıklık/konjesyon veya akıntıya eşlik eden yüzde ağrı/bası hissi veya koku duyusunda azalma vardır. Enfeksiyöz rinit yerine sıklıkla sinüzitte eşlik ettiği için enfeksiyöz rinosinüzit terimi tercih edilir.
İdiopatik rinit (vazomotor rinit) geç yaşta ortaya çıkmaları, nazal konjesyon ve postnazal akıntının daha ön planda olması, semptomların yıl boyunca sürmesi, solunumsal alerjenlerin aksine irritanlar ve iklim değişiklikleriyle ile şikayetlerin artması ayrıca aile öyküsünün olmaması veya konjunktivit gibi eşlik eden alerjik semptomların olmamasıyla alerjik rinitten ayırt edilebilir. Özellikle alerjik hassasiyetten çok sinirsel aşırı hassasiyeet bağlı olarak ısı farklılığından sıcak-soğuk değişimi sigara dumanı, kimyasallar, keskin kokular gibi özgül olmayan tetikleyicilerle şikayetler ortaya çıkar. Bu kişilerin termoregülatuar sistemlerinde belirgin bozukluk vardır. Alerji deri testleri negatif saptanır.
Mesleksel rinit belirli iş ortamındaki kimyasal veya alerjenlerin yol açtığı durumlara bağlı olarak gelişir. İş yerinde ortaya çıkan belirtiler, daha önceden var olan rinitin şiddetini arttırmasına da bağlı olabilir.
Hormonal Rinitler Menstrüel Siklus
Hormonal rinitler menstrüel siklus, puberte, gebelik ve hipotiroidi gibi bazı endokrinolojik hastalıklarda burunda şikayetlerin ortaya çıkmasına yol açabilir. Gebelik riniti, solunum yolu infeksiyonu veya alerjik neden olmaksızın gebeliğin son altı haftasında (veya daha fazla) gelişen ve doğumu takiben iki hafta içinde düzelen nazal konjesyon bağlanmıştır. Hipotroidi gibi hormanal bozuklukların da rinit yol açtığı unutulmamalıdır.
İlaca bağlı özellikle ağrı kesici ve dekonjestanlar rinit şikayetlerine yol açabilir.
Emosyonel rinit, atrofik rinit ile veya fiziksel ve kimyasal maddelere bağlı olarak da rinit belirtileri ortaya çıkabilir.
Tüm bu gibi durumlarda burun akıntısı, tıkanıklık, hapşırma, kaşıntı gibi şikayetlerle kendini gösterebilir. Bu yüzden alerji testleri ile alerjik nedene bağlı rinit olduğunun ortaya koyulması tedavi için önemlidir.
Alerjik Rinit Tedavi Edilebilir Mi?
Alerjik rinit ve birlikte eşlik eden diğer hastalıkların tanısı için testler yapıldıktan sonra alerjik rinit şikayetlerine yol açan alerjenler korunma veya oluşan şikayetleri tedavisi son derece önemlidir. Alerji uzmanları tarafından değerlendirilen hastaların alerjik rinit şikayetleri olmadan yaşaması sağlanır.
Yetişkinlerde Alerjik Rinit Tedavisi İçin Neler Yapılmalı?
Alerjik hastalıkların hepsinde olduğu gibi alerjik rinit tedavisinde de korunma tedavisi, ilaç tedavisi, alerji aşısı, tamamlayıcı tedavi ve eğitim olmak üzere birçok faktör vardır.
Alerjik Rinit Tedavisinde Korunma Tedavisi Nedir?
Alerjik hastalıklarda duyarlı olduğumuz alerjenlerle temas sonrasında ortaya çıktığı için alerjik rinit korunma tedavisi şikayetlerin ortaya çıkmasına yol açan nedene yönelik yapılmaktadır. Hangi alerjene karşı duyarlılığımız oluştuysa o alerjene karşı korunma yapılır. Örneğin en sıklıkla karşımıza çıkan ev tozu akarı alerjisi varsa ev tozlarına karşı korunma önlemleri alınır. Hayatımızda ev tozlarını azaltacak önlemler alınmalıdır. Ev tozlarının yaşayacağı alanları azaltmak için çarşafları 60 derecede yıkamalı, yattığınız odadaki halıları kaldırılmalısınız. Ev toz tutabilecek eşyaları azaltmanız gerekir. Kedi, köpek gibi hayvan epiteline alerjisi varsa bu hayvanlarla temas azaltılmalıdır. Alerjik rinitten sorumlu alerjenler alerji testleri ile tespit edildikten sonra bunlara yönelik korunma önlemleri sayesinde daha az alerjik rinit şikayetleri oluşur ve daha az ilaç kullanımı sağlanır.
Alerjik rinitli yetişkinlerin burunları çok hassastır ve bu nedenle birçok kimyasal maddeye aşırı yanıt oluşur. Özellikle günlük hayatımızda bolca kullandığımız deterjanlar, deodorant ve parfümler hapşırma, burun akıntısı, kaşıntısı şikayetlerini ortaya çıkarabilir. Alerjik rinitli yetişkin hastaların kokusuz detarjan gibi temizlik malzemesi kullanması ve keskin kokulu parfümleri kullanırken dikkat etmesi gerektiğini söylemek gerekir.
Alerjik Rinit Tedavisinde İlaç Tedavisi
Yetişkinlerde alerjik rinit kişilerin hem sağlık hem de sosyal yaşantısını etkileyip hayat kalitesini bozan ciddi bir sağlık sorunudur. Burun akıntısı, burun kaşıntısı, tıkanıklık ve hapşırma gibi şikayetlerin mutlaka önlenmesi gerekir. Alerjik rinitin ilaç tedavisinde alerjik rinit belirtilerini düzelten ilaçlar ve iyileştiren ilaçlar kullanılmaktadır. Alerjik rinit için kullanacağımız ilaçların çoğu şikayetleri gidermek içindir. Alerjik rinit için kullandığımız ilaçları kestiğimizde çoğu kez şikayetler geri gelir. Antihistaminikler, nasal steroidler ve lökotrien reseptör antagonistleri reseptör antagonistleri başlıca kullanılan ilaç gruplarıdır.
Alerjik rinit bazen tek başına olmaz yanında diğer eşlik eden hastalıklar da olur. Astım veya egzama varsa bu hastalıklara yönelik de tedavide başlanmalıdır.
Alerjik rinitte ilaç tedavisi yapılması gereklidir. Şikayetleri kontrol altına almaya yardımcı olur ama tek başına kullanılması ileride astım olmanızı veya hastalığın ilerlemesini engellemez.
Alerjik Rinit Tedavisinde Alerji Aşıları Gerekli Mi?
Alerjik rinit tedavisi için şu anda elimizde var olan en iyi tedavi yöntemi aşı tedavisidir(immünoterapi). Yetişkin hastalarda alerjik rinite yol açan alerjene karşı uygulanan aşı tedavisi (immünoterapi) hastalığın şikayetlerini ortadan kaldıran, hastalığın ilerlemesini ve astım gelişmesinin engelleyen yapılabilecek en iyi tedavi yöntemidir.
Alerji aşısı (immünoterapi) tedavisi Dünya Sağlık Örgütü (WHO)’ nün onayladığı bir tedavidir. Alerji aşısı kullanılması ile ilaç kullanımına ihtiyaç azalmakta ve daha önce şikayetlere yol açan alerjenlerle karşılaşmayla sorun oluşmamaya başlamaktadır. Ayrıca astım gelişmemişse, ileride gelişebilecek olan astım gelişmesini de engelleyebilmektedir. Günümüzde alerjik rinitin astıma ilerleyişini durdurabilme potansiyeli olan tek tedavi şekli alerjen spesifik alerji aşısıdır.
Alerjik Rinit Tedavisinde Tamamlayıcı Tedaviler Nelerdir
Alerjik rinit ciddi bir sağlık soru olmasının yanında aynı zamanda sosyal hayatı da büyük ölçüde etkilemektedir. Hastalar bu yüzden birçok kez diğer tedavi yöntemlerine başvurabiliyor. Alerjik rinit tedavisi için tamamlayıcı tedaviler de zaman zaman kullanılmaktadır. Ancak akapunktur, biorezinans, homeopati, bitkisel tedavi gibi tedavilerin henüz bilimsel olarak çok faydalı olduğunu gösteren kanıtlar yoktur. Bitkisel ürünlerin bazen faydadan çok zarar verebileceği de göz önüne alınmalıdır. Bazen polen alerjisi olan hastaların içtiği bitki çayları ciddi sorunlara yol açabilir. Polen alerjisi olanlarda polenlere maruz kalındığında burunların suyla yıkanması, gözlerine kaşımak yerine yıkaması veya eve geldiğinde duş alması faydalı olabilir.
Alerjik Rinit Tedavisinde Eğitim Önemlidir
Alerjik rinit tedavisi diğer alerjik hastalıklarda olduğu gibi birçok parçanın birleşmesinden meydana gelmektedir. Alerjik rinit tedavisinde bu parçaların her birinin yeri farklıdır ve bir bütün olarak değerlendirmek gerekir. Alerjik rinit tedavisinde korunma yöntemlerinin nasıl yapılacağı, ilaç tedavisinin ne zaman başlayacağı ve ilaçların nasıl kullanılacağı, alerji aşılarının nasıl kullanılacağının nasıl yapılacağını anlatan eğitimi verilmesi çok önemlidir. Alerjik rinit tedavisinde bir parçanın eksik olması diğerlerinin de eksik olmasına yol açar. Mutlaka alerji uzmanları kontrolünde hepsinin içeren her hastaya özel tedavi şemaları oluşturulmalıdır.
Sonuç olarak;
-Alerjik rinit çeşitli alerjenler nedeniyle burun mukozasında oluşan hasar sonucu burun akıntısı, kaşınması, tıkanıklık ve hapşırmaya yol açan alerjik bir hastalıktır.
-Alerjik rinit diğer organlarda oluşan hasarlarla birlikte ciddi bir sağlık sorunudur.
-Alerjik rinitin en önemli nedeni ailede alerjik hastalık olmasıdır.
-Alerjik rinit nedenleri alerjenlere maruziyet, sigara dumanına maruziyet, çocuk yıllarında astım veya egzama olmasıdır.
-Yetişkinlerde alerjik rinit belirtileri sadece hapşırma, burun akıntısı, burun kaşınması ve burun tıkanması yanında özellikle ilerledikçe astım, uyku apnesi gibi daha ciddi olabilen hastalıklarla karşımıza çıkabilmektedir.
-Sık sık tekrarlayan sinüzit, farenjit, otit geçiriyorsanız alerjik rinit uyumlu belirtileriniz varsa alerjik rinit teşhisi için yetişkin alerji uzmanlarına gitmenizde fayda vardır.
-Doktora gitmeye karar vermişseniz 1 hafta öncesinde alerji ilaçlarını, soğuk algınlığı ilaçlarını ve antidepresan ilaçlarınızı doktorunuza sorarak kesmeniz gerekir.
Diğer Konular
-Açlık gerekmediği için aç veya tok gelebilirsiniz.
-Alerjik rinit teşhisi için mutlaka dikkatli muayene ve sonrasında alerji testleri yapılmalıdır.
-Alerjik rinit teşhisi için yapılan testler sonrasında tedavi mutlaka deneyimli alerji uzmanları tarafından yapılmalıdır.
-Alerjik rinitin diğer rinit nedenlerinden ayırt edilmesi gereklidir. Alerjik olmayan rinitin birçok nedeni olduğu unutulmamalıdır.
-Alerjik rinit tedavisi korunma, ilaç tedavisi, alerji aşıları, tamamlayıcı tedavi ve eğitim olmak üzere birçok parçadan oluşmaktadır.
-Alerji aşıları alerjik rinit tedavisinde en etkili tedavi yöntemidir
-Alerji aşıları astım gelişmesini engelleyecek tek tedavi yöntemidir.
Önemli Bilgi:
Alerji Uzmanları ise (yeni adıyla İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı) 18 yaşından büyüklerde görülen astım ve alerjik hastalıklar konusunda özel eğitim alarak İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı diploması alan ve aynı zamanda da İç Hastalıkları veya Göğüs Hastalıkları veya Dermatoloji Uzmanı olan doktorlardır.