Atopik dermatit, cildi kırmızı, kuru ve çok kaşıntılı hale getirebilen kalıcı bir cilt rahatsızlığıdır. Geniş bir vücut bölgesini kaplayan veya belirli tedavilere yanıt vermeyen orta ila şiddetli atopik dermatiti olan kişiler ve çocuklar, ultraviyole (UV) ışık tedavisini denemeyi düşünebilir.
Fototerapi olarak da bilinen UV ışık tedavisi, kaşıntı ve iltihabı azaltmaya yardımcı olmak için cildi ultraviyole ışığa maruz bırakmayı içerir. Tedavi etkili olabilirken, güneş yanığı ve hassas cilt gibi potansiyel olumsuz etkilere de neden olabilir.
Atopik dermatit ve ultraviyole ışık tedavisinin tanımları
Atopik egzama veya daha yaygın olarak egzama olarak da bilinen atopik dermatit (AD) en yaygın egzama türüdür ve dünya genelinde çocukların yaklaşık %15-20’sini ve yetişkinlerin %1-3’ünü etkiler.
Atopik dermatit, gelip giden kronik bir cilt durumudur. Bu duruma neyin enden olduğu tam olarak bilinememekle birlikte, kanıtlar, tütün dumanı, cilt ürünleri ve hava kirleticileri gibi çevresel tetikleyicilere tepki veren aşırı aktif bir bağışıklık sistemi nedeniyle atopik dermatitin meydana geldiğini göstermektedir. Atopik dermatit belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterir, hafif ile şiddetli olabilir.
UV ışığı, güneş ışığının en yaygın UV ışığı türü olduğu, insan gözüyle görülemeyen bir radyasyon türünü ifade eder. Uzmanlar, UV ışığını dalga boylarına göre UVA, UVB ve UVC olmak üzere üç bantta daha fazla sınıflandırabilir.
UV ışık tedavisi veya fototerapi, egzama ve sedef hastalığı gibi cilt rahatsızlıklarını tedavi etmek için UVA, UVB veya her ikisinin (UVAB) kombinasyonunu kullanan bir tedavidir. UVB tedavileri için, insanlar cilt koşullarını tedavi etmek için kullandıkları UVB spektrumunun ne kadarına göre değişen dar bant (NB-UVB) veya geniş bant UVB (BB-UVB) alabilirler. Alerji uzmanları, topikalleri başarılı bir şekilde kullandıktan sonra ancak sistemik ilaçları denemeden önce UV ışık tedavisini denemeyi önerebilirler.
Atopik dermatit ultraviyole ışık tedavisinin etkinliği nedir?
Fototerapi genellikle atopik dermatit tedavisinde etkilidir. Birçok alerji uzmanı biyolojiklerin en etkili tedavi olduğunu düşünse de, kanıtlar hem sedef hastalığı hem de atopik dermatit tedavisinde NB-UVB’nin etkinliğini ve güvenliğini vurgulamaktadır.
2021’de yapılan bir araştırma, fototerapinin AD semptomlarında klinik iyileşmelere yol açtığını ve AD tedavisinin ilk basamakları olan topikal ve oral kortikosteroidlere ve antihistaminiklere olan ihtiyacı azalttığını buldu. 2020 tarihli bir araştırma, NB-UVB’nin çocuklar ve tip III’ten daha büyük cilt fototipleri olanlar da dahil olmak üzere tüm Fitzpatrick cilt tipleri için güvenli, etkili ve iyi tolere edilen bir tedavi olduğunu belirtti.
Atopik dermatit ultraviyole ışık tedavisi nasıl çalışır?
UV ışık tedavisi, cildi dikkatlice hesaplanmış UV ışığı dozlarına maruz bırakarak çalışır. UVA ışınları cildin derinliklerine iner ve cildin bronzlaşmasından sorumludur. UVB ışınları o kadar derine nüfuz etmez. Bununla birlikte, gecikmiş bronzlaşma ve yanıklara neden olabilirler. UV ışığı, anti-inflamatuar özellikleri nedeniyle egzamanın tedavisine yardımcı olabilir. Bunun nedeni, UV ışığının bağışıklık bastırıcı bir etkiye sahip olmasıdır, yani ciltte aşırı aktif bir bağışıklık tepkisini azaltabilir.
Işık tedavisini reçete etmeden önce, doktorunuz ilk olarak fototerapinin bir birey için güvenli olup olmadığını inceleyecektir. Kapsamlı bir cilt muayenesi yapmanın yanı sıra, kişinin aile öyküsünü, güneş ışığına tepkisini, aldığı ilaçları ve hamile olup olmadığını soracaktır.
Fototerapi, doktorunuzun ofisinde ya da bir klinikte uygulanabilir. Vücudun yalnızca belirli bölgeleri için tedaviye ihtiyaç duyan kişilerin, yanmayı önlemek için güneş kremi veya giysi kullanarak diğer tüm bölgeleri kapatması gerekir. Ancak tüm vücudu için tedavisi olacak kişilerin cildine nemlendirici yağ sürmeleri ve UV ışığı yayan bir kabinde ayakta durmaları gerekebilir. Ayrıca gözlerini korumak için gözlük takmaları gerekir. Doktorunuz almanız gereken tedavinin dozunu belirleyecektir. UV tedavisinin uzunluğu ve tedavinin seyri, kişinin cilt durumuna ve tedaviye verdiği cevaba bağlı olacaktır.
Atopik dermatit ultraviyole ışık tedavisinin yan etkileri nelerdir?
Fototerapi genellikle güvenlidir. Ancak tedaviden 24 saat sonra kişilerde hafif kızarıklık ve kuruluk beklenebilir. Kişiler, cilt kuruluğunu hafifletmeye yardımcı olmak için tedaviden sonra cildini nemlendirmelidir. Diğer yan etkiler şunları içerebilir:
- Kaşınan cilt,
- Hassas cilt,
- Güneş yanığı,
- Işığa duyarlı cilt döküntüleri,
- Cilt bronzlaşması.
Atopik dermatitin diğer tedavileri
Doktorunuz, etkisiz topikal tedavilerden sonra ikinci bir tedavi seçeneği olarak fototerapi önerebilir. Bu seçenekler hala başarısız olursa, biyolojikler ve immünosupresanlar gibi diğer reçeteli ilaçları önerilebilir.
Biyolojikler, bir kişinin bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesini durdurmaya yardımcı olmak için interlökin adı verilen spesifik proteinleri hedef alan ilaçlardır. İmmünosupresanlar, bağışıklık sistemini baskılamaya yardımcı olan ilaçlardır.
