Gıda intoleransı vücudun belirli yiyecekleri sindirmekte zorlanması veya sindirememesi durumudur. Sıklıkla besin alerjisi ile karıştırılsa da gıda intoleransında semptomlar daha yavaş gelişmektedir ve özellikle sindirim sistemi ile ilgili sorunlara yol açmaktadır. Bazı insanların vücudu süt ve süt ürünlerinde bulunan laktozu sindirirken zorlanmaktadır. Bu da genellikle karın ağrısı, gaz, şişkinlik gibi rahatsız edici durumlar yaratmaktadır. Benzer şekilde bazı insanlar gluten, fruktoz veya bazı katkı maddelerine karşı da intolerans geliştirebilir.
Gıda Alerjisi Nedir?
Gıda alerjisi bağışıklık sisteminin belirli besinlere karşı aşırı duyarlı hale gelmesi ile oluşmaktadır. Gösterdiği semptomlar çok çeşitli olabilmektedir. Ağızda kaşınma, şişlik, deri döküntüsü bağırsak ve mide problemleri gibi belirtileri bulunmaktadır. Gıda alerjisi genel olarak çocukluk döneminde meydana geliyor olsa da yetişkinlerde de görülebilmektedir.
Gıda intoleransı belirtileri nelerdir?
Vücudun belirli besinleri sindirememesinden kaynaklanan gıda intoleransı belirtileri arasında karın ağrısı, gaz, ishal, yorgunluk gibi belirtiler bulunmaktadır. Gıda intoleransı belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Karında şişkinlik
- Gaz
- İshal
- Kabızlık
- Migren veya baş ağrısı
- Egzama
- Yorgunluk
Gıda alerjisi belirtileri nelerdir?
Sindirim sisteminin belirli besinlere karşı aşırı reaksiyon göstermesi ile oluşan gıda alerjisi belirtileri arasında kaşıntı, kurdeşen, nefes darlığı, astım, anaflaksi gibi belirtiler bulunmaktadır. Gıda alerjisi belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Astım, nefes darlığı
- Ciltte döküntü, kurdeşen
- Dil ve dudaklarda şişme
- Mide bulantısı
- İshal
- Kusma
- Baş ağrısı
- Bilinç bulanıklığı
Gıda intoleransı tanısı nasıl konulur?
Gıda intoleransın da tanı koymak için uzman hekim hastanın şikayetlerini dinleyecek, ortaya çıkan semptomları değerlendirecektir. Belirtileri tetikleyen gıdaların tespit edilmesi için ortalama bir hafta boyunca hastanın yediği ve içtiği şeylere karşı vücudunun nasıl tepki gösterdiği takip edilmelidir. Bunun yanı sıra, gıda intoleransı tanısı için hastaya Gıda-spesifik IgG testi uygulanabilmektedir. Bu test ile vücudun belirli gıdalara karşı ürettiği IgG antikorlarının seviyesi ölçülmekte ve gıda intoleransı tespit edilmektedir.
Gıda intoleransı tanısı için kullanılan bir diğer yöntem ise hidrojen nefes testidir. Bu test özellikle laktoz gibi şekere karşı intolerans durumunda kullanılmaktadır. Hidrojen nefes testi ile sindirilemeyen şekerlerin bağırsakta fermantasyonu sonucu oluşan hidrojen nefes yoluyla ölçülür ve hidrojen seviyesindeki artış, gıda intoleransı tanısı için önem arz eder.
Gıda Alerjisi Tanısı Nasıl Konur?
Gıda alerjisi tanısı için uzman hekim hastanın tıbbi geçmişini ve şikayetlerini değerlendirecek, gerekli testlerin uygulanmasını sağlayacaktır. Gıda alerjisi tanısı için spesifik IgE kan testi, gıda provokasyon testi, cilt prick testi gibi uygulamalar yapılmaktadır.
- Spesifik IgE kan testinde hastadan belirli bir miktar kan alındıktan sonra gıdalara karşı IgE antikorlarının seviyesi ölçülmektedir.
- Oral gıda provokasyon testinde hastanın alerjen içeren besinlerden küçük bir miktar tüketmesi istenir ve nasıl bir reaksiyon yarattığı gözlemlenir.
- Cilt prick testinde alerjen cilt üzerine damlatılmakta, cildin gösterdiği reaksiyon uzman hekim tarafından değerlendirilmektedir.
Gıda intoleransı tedavi yöntemleri nelerdir?
Gıda intoleransı söz konusu olduğunda tedavi genellikle hastanın belirli yiyeceklere olan toleransını artırmaya ve belirtileri yönetmeye odaklanmaktadır. Doğru tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile gıda intoleransının etkilerini yok etmek amaçlanır. En yaygın gıda intoleransı tedavi yöntemleri aşağıdaki gibidir:
Eliminasyon Diyeti
Eliminasyon diyetinde belirli gıdalar hastanın diyetinden geçici olarak çıkarılır ve şüpheli gıdaların diyetten çıkarılması sonrası belirtilerin azalıp azalmadığını gözlemlenir.
Düşük FODMAP Diyeti
Düşük FODMAP diyetinde fermantasyona neden olan ve mide-bağırsak sistemi üzerinde olumsuz etkileri olabilecek karbonhidratların alımını sınırlanmaktadır. Böylelikle hastanın sindirim problemleri ortadan kalkar.
Enzim Takviyeleri
Birçok gıda intoleransı belirli bir enzimin eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Enzim takviyeleri ile birlikte bu eksikliği tamamlayarak sindirimi kolaylaştırmak ve semptomları azaltmak hedeflenir.
Gıda alerjisi tedavi yöntemleri nelerdir?
Gıda alerjisi semptomları çoğunlukla hastanın alerjen besinlerden kaçınması sonucunda ortadan kalkmış olur. Ancak bazı durumlarda ek tedavi yöntemleri uzman hekimler tarafından uygulanmaktadır. Gıda alerjisi tedavi yöntemleri aşağıdaki gibidir:
Antihistaminikler
Antihistaminikler alerji semptomlarını hafifletmeye yardımcı olan ilaç grubundadır. Ancak ciddi reaksiyonlar için yetersiz kalabilirler.
Oral İmmünoterapi (OIT)
Özellikle fıstık alerjisi gibi bazı gıda alerjileri için uygulanan bir tedavi yöntemidir. Bu yöntemde alerjiye neden olan gıdanın çok küçük miktarları vücuda verilir ve zamanla bu miktarlar artırılarak alerjenlere tolerans geliştirilmesi amaçlanmaktadır.
Acil Durum İlaçları
Ciddi alerjik reaksiyonlar (anafilaksi) durumunda hemen müdahale edebilmek için kullanılan ilaçlardır. Alerjik reaksiyonları hızla tersine çevirebilen güçlü ilaçlardan oluşur.