Öksürük hemen her çocuğu etkileyen rahatsız edici bir durumdur. Uzun süre geçmeyen öksürük kronik öksürük halini alır. Kronik öksürük, çocukların doktora götürülmesinin en yaygın nedenlerinden biridir ve çok sayıda çocuğu etkiler. Virüslerden kaynaklanan, soğuk algınlığı gibi hastalıklarda öksürük genellikle akut olur, bir ay içinde geçer. Öksürük düzenli hale geldiğinde ve daha uzun süre devam ettiğinde, bunun arkasında daha farklı bir durum olduğu anlamına gelebilir.
Kronik Öksürük Nedir?
Öksürük, vücudun hava yolundaki tahriş edici bir maddeye verdiği doğal ve normal tepkidir. Hava yolundaki sinirler tahriş edici bir şey algıladığında; örneğin mukus, yabancı bir parçacık veya hatta parfüm, sinirler beyne solunum yollarını temizlemesi için bir mesaj gönderir. Öksürük eğer dört haftadan daha uzun sürüyorsa mutlaka bir doktora çocuğunuzu götürmeniz gerekir. Çocuğunuzun doktoru, öksürüğe neden olan durumu saptamak için bazı testler yapabilir. Öksürüğe neden olabilecek bazı yaygın durumlar şunlardır:
Enfeksiyonlar
Soğuk algınlığı da dahil olmak üzere viral enfeksiyonlar öksürüğün en yaygın nedenidir. Bakteriyel bronşit ve sinüzit gibi bakteriyel enfeksiyonlar da kronik öksürüğe neden olabilir. Bazen bir aydan uzun süren bir öksürük, özellikle sonbahar ve kış mevsimlerinde arka arkaya viral enfeksiyonlardan kaynaklanır.
Alerjiler ve sinüzit
Alerjik rinit ve kronik sinüzit, bir çocukta öksürüğün en yaygın nedenlerinden ikisi olduğu için, genellikle ilk önce düşünülürler. Çocuğunuzun doktoru, sorunun kaynağının alerji mi yoksa kronik bir enfeksiyon mu olduğunu belirlemeye yardımcı olmak için çocuğunuzun burun semptomları hakkında ayrıntılı sorular soracaktır. Alerjik riniti olan çocuklar sık sık hapşırır, burundan berrak mukus akıntısı olur ve gözleri kaşınabilir. Kronik sinüzit, tanımı gereği, 12 haftadan uzun süren semptomları içerir. Hem alerjik rinit hem de kronik sinüzit sıklıkla geniz akıntısına neden olur ve çocuk pozisyon değiştirirken boğazın arkasından aşağı damlayan salgılar öksürüğe neden olabilir.
Astım
Hırıltılı soluma veya göğüste ıslık ya da tıkırtı sesi ile nefes alma, çoğu insanın aklına astımı getirir. Bununla birlikte, astım tek belirti olarak kronik bir öksürük ile ortaya çıkabilir. Kronik bir öksürük için tanısal araştırmalar yapılırken, tek semptomu öksürük olan astımı teşhis etmek için bir solunum fonksiyon testinde geri dönüşlü hava akımı obstrüksiyonu kullanılabilir. Bir çocuk uykuya daldıktan sonra ortaya çıkan öksürük astımı düşündürür. Astımda, vücudun kortizol seviyeleri gece boyunca doğal olarak azalır. Bu, hava yollarının iltihaplanıp daraldığı astımlı bronkospazmı tetikleyebilir.
Boğmaca
Boğmaca, bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanır. Boğmaca, kişinin çok kontrolsüz bir şekilde öksürmesine neden olur. Boğmacanın tipik bir öksürük sesi vardır. Boğmacadan kaynaklanan bir öksürük birkaç ay devam edebilir ve ciddi komplikasyonlar olabilir. Bazı durumlarda, komplikasyonlar destekleyici bakım için hastaneye yatmayı gerektirebilir. Komplikasyonlar çocuklarda hayati tehlike oluşturabileceğinden, yetişkinlerin aşı yaptırarak çocuklarını korumaları önerilir.
Kistik fibroz
Nadir durumlarda, devam eden bir öksürük, kalıcı akciğer enfeksiyonlarına neden olan ilerleyici bir genetik hastalık olan kistik fibroz gibi daha ciddi bir durumun işareti olabilir. Kistik fibrozun diğer semptomları arasında gevşek dışkı, inatçı öksürük, tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonları, uzun süreli bronşiyolit semptomları (akciğerlerin en küçük hava yollarının iltihabı) ve tekrarlayan/kronik rinosinüzit (sinüs astarının şişmesi ve tahrişi) yer alabilir.
Aspirasyon
Yemek yerken veya bir şey içerken ortaya çıkan öksürük, özellikle çocukta tekrarlayan pnömoni öyküsü varsa aspirasyon belirtisi olabilir. Aspirasyon, yutulan yiyecek veya sıvıların ses tellerinin seviyesinin altına ve akciğerlere geçmesiyle oluşur. Doktorunuz kronik öksürüğün nedeninin aspirasyon olduğundan şüpheleniyorsa, çocuğunuz bir dil ve konuşma terapistine sevk edilebilir.
Asit reflü
Asit reflü tipik olarak mide ağrıları, mide ekşimesi ve kusma gibi gastrointestinal semptomlarla ilişkilendirilirken, çocuklarda kronik öksürük gelişimine de neden olabilir. Asit reflü tek başına kronik öksürük nedeni değildir. Ancak altta yatan ve öksürüğe neden olan bir durumla birlikte asit reflü de varsa öksürük daha da kötüye gidebilir. Mide asitleri, yiyecekleri sindirmeye yardımcı olmak için üretilir ve mideden yemek borusuna (boğazı mideye bağlayan kanal) yukarı doğru hareket etmesi amaçlanmamıştır, ancak gerçekleştiğinde öksürük refleksini tetikleyebilir. Reflü ile ilişkili öksürük tipik olarak, çocuk dik pozisyondayken gündüz saatlerinde daha fazla olan kuru bir öksürüktür. Genellikle yemekten sonra ve aşırı fonasyonla (yani gülme, şarkı söyleme, konuşma) ortaya çıkar. Bazı yiyecekler (kafein, turunçgiller/meyve suları, yağ oranı yüksek yiyecekler, domates, salamura sebzeler, gazlı içecekler) asit reflüyü tetikleyebilir ve bu da reflü ile ilişkili öksürüğü kötüleştirebilir.
Hava yolunda bir tıkanıklık
Çocuğunuzun hava yoluna yabancı bir cismin takılması da bazı durumlarda kronik öksürüğe neden olabilir. Bir boğulma olayından sonra, pnömoni gibi komplikasyonların ortaya çıkmaya başlamasından önce iki haftaya kadar sürebilen asemptomatik bir dönem vardır. Çocuğunuzun boğulma olayından sonra gelişen kronik bir öksürüğü varsa, hemen tıbbi yardım alın.
Alışkanlık öksürüğü
Bazen hava yolundaki tahriş edici bir maddeye yanıt olarak bir öksürük gelişebilir, ancak orijinal neden çözüldükten sonra da devam eder. Kronik öksürüğün diğer nedenleri dışlanmışsa ve alışkanlık öksürüğünden şüpheleniliyorsa, konuşma ve davranış terapisi çocuğun anormal refleksini yeniden eğitmede yardımcı olabilir. Çocuğa öksürme dürtüsü hissettiğinde birkaç yudum su vermek de yardımcı bir terapi olabilir.