Pamukçuk, bebeklerde çok yaygın bir maya enfeksiyonudur. Bebeğinizin ağzında ve ağız çevresinde tahrişe neden olur. Pamukçuk, Candida adı verilen bir mantar türünden kaynaklanır. Candida ciltte ve ağızda doğal olarak bulunur. Ancak Candida kontrolden çıkarsa pamukçuklara neden olabilir. Pamukçuk sağlıklı bir çocuk için ciddi bir sorun değildir. Antifungal ilaçlarla tedavi edilebilir.
Pamukçuk Belirtileri Nelerdir?
Oral pamukçuğu (oral kandidiyaz olarak da bilinir) herkesi etkileyebilir, ancak en çok 6 aylıktan küçük bebeklerde ve daha yaşlı erişkinlerde görülür. Ağızda pamukçuk olan bir bebeğin ağzının köşelerinde çatlamış cilt veya dudaklarda, dilde veya yanakların içinde süzme peynir gibi görünen ancak silinemeyen beyaz lekeler olabilir. Bazı bebekler iyi beslenemeyebilir veya ağızları ağrıdığı için emerken rahatsız olabilir, ancak çoğu bebek herhangi bir ağrı veya rahatsızlık hissetmez.
Ağızda Pamukçuk Neden Olur?
Oral pamukçuğu, Candida albicans adı verilen bir mayanın (bir tür mantar) aşırı büyümesinden kaynaklanır. Çoğu insan (bebekler dahil) doğal olarak ağızlarında ve sindirim sistemlerinde normal büyüme olarak kabul edilen Candida’ya sahiptir. Genellikle sağlıklı bir bağışıklık sistemi ve bazı “iyi” bakteriler vücuttaki bu mantar miktarını kontrol eder. Ancak bağışıklık sistemi zayıflarsa veya tam gelişmemişse (bebeklerde olduğu gibi), sindirim sistemindeki Candida aşırı büyüyebilir ve enfeksiyona yol açabilir. Candida aşırı büyümesi ayrıca bebek bezi döküntülerine ve vajinal mantar enfeksiyonlarına neden olur. Bebeklerde aynı anda ağızda pamukçuk ve pişik olabilir.
Candida aşırı büyümesi, bebeğe bakteriyel bir enfeksiyon için antibiyotik verildikten sonra da olabilir, çünkü antibiyotikler Candida’nın büyümesini engelleyen “iyi” bakterileri öldürebilir. Oral pamukçuk, steroid ilaçların kullanımından sonra da olabilir.
Hangi Çocuklar Pamukçuk İçin Risk Altındadır?
Bir çocuk, aşağıdaki durumlarda pamukçuk için daha fazla risk altındadır:
- Çok düşük doğum ağırlığı olan çocuklar,
- Maya enfeksiyonu olan bir annenin doğum kanalından geçen çocuklar,
- Antibiyotik alan çocuklar,
- Astım gibi inhale kortikosteroidleri kullanan çocuklar,
- Sık sık emzik kullananlar,
- Zayıf bir bağışıklık sistemine sahip olanlar.
Oral Pamukçuğu Nasıl Tedavi Edilir?
Bebeğinizde pamukçuk olabileceğini düşünüyorsanız, doktorunuza başvurmanız gerekir. Bazı vakalar bir veya iki hafta içinde tıbbi tedavi olmaksızın geçer. Ancak doktorunuz bebeğinizin ağzı için mantar önleyici bir solüsyon reçete edebilir. Bu ilaç genellikle günde birkaç kez bir sünger aplikatörü ile ağız ve dilin iç kısmına uygulanır. Bebeğinizin yaşına bağlı olarak doktorunuz, bebeğinizin diyetine laktobasilli yoğurt eklemeyi de önerebilir. Laktobasiller, çocuğunuzun ağzındaki mayadan kurtulmaya yardımcı olabilecek “iyi” bakterilerdir.
Bebeğinizin ağzında pamukçuk olmaya devam ederse, özellikle 9 aylıktan büyükse, doktorunuzla konuşun çünkü bu başka bir sağlık sorununun işareti olabilir.
Pamukçuk Önlenebilir mi?
Oral pamukçuğu bebeklerde yaygın bir enfeksiyondur, ancak bazı uygulamalarla bunu önlemeye yardımcı olabilirsiniz:
Bebeğinizi mama ile besliyorsanız veya emzik kullanıyorsanız, her kullanımdan sonra meme uçlarını ve emzikleri sıcak suda veya bulaşık makinesinde iyice temizleyin. Bu şekilde biberon emziğinde veya emzikte maya varsa bebeğiniz yeniden enfekte olmaz. Mayanın büyümesini önlemek için sütü ve hazır şişeleri buzdolabında saklayın.
Emziriyorsanız ve meme uçlarınız kırmızı ve ağrılıysa meme uçlarınızda, sizin ve bebeğinizin ileri geri geçebileceği bir mantar enfeksiyonu olabilir. Bebeğiniz mantar önleyici solüsyonla tedavi edilirken meme uçlarınıza da mantar önleyici merhem kullanmanızı önerebilecek doktorunuzla konuşun.
Bebek bezi döküntülerini önlemek için bebek bezlerini sık sık değiştirin.