Pandemi nedeniyle mümkün olduğunca evden çıkamamaya özen gösteriyoruz. Ancak bu durumdan özellikle çocuklar sıkılmış durumda. Çocuklarının hem sıkılmasını önlemek hem de sorumluluk bilincine ulaşmasını sağlamak için aileler evcil hayvan edinmeye başladı. Ancak evde alerji, astım ve diğer alerjik rahatsızlıkları olan kişiler bu konu biraz endişe verici olabilir. Aileler hipoalerjenik yani alerji yapmayan kedi bulmaya çalışarak riski düşürmeye çalışıyor. Kedi alerjisini ve alerji yapmayan kedi var mı sorusunu detaylı bir şekilde sizler için anlattık.
İçindekiler
Kedi alerjisi nedir?
Kedi alerjisi, kediyle temas ettikten birtakım semptomlar yaşamanız ile kendini gösterir. Kediyi sevdiğinizde, okşadığında, hapşırma, burun tıkanıklığı, gözlerde sulanma gibi belirtileriniz varsa eğer muhtemelen kediye karşı alerjiniz vardır. Evcil hayvan alerjileri çok sık rastlanan alerjilerdendir ve bu alerjilerin en büyük sorumlularından biri de kedilerdir. Bağışıklık sisteminin kedinin deri döküntüsünde, tükürüğünde ya da idrarında bulunan bazı proteinleri zararlı olarak algılaması, kedi alerjisini başlatan ana nedendir. Kedi alerjisi günlük hayatı olumsuz etkileyecek alerjilerdendir. Ortamda kedi bulunmasa bile kedi alerjeni bulunabilir ve reaksiyon belirtileri ortaya çıkabilir.
Kedi Alerjisinin Nedenleri Nelerdir?
Kedi alerjisinde en önemli nedenlerden biri genetik yatkınlıktır. Anne babadan birinde alerjik bir rahatsızlık varsa, çocukta da olma olasılığı çok yüksektir. Kedi alerjisi özellikle astım, alerjik nezle ve egzama olanlarda daha fazla oranda görülmektedir. Diğer hayvanlara karşı alerjisi olan kişilerde de kedi alerjisi gelişme olasılığı çok yüksektir.
Kedi Alerjisinin Belirtileri
Kedi alerjisin belirtileri, kişinin ne kadar duyarlı olduğuna göre değişiklik gösterebilir. Bazı kişilerde belirtileri hafif olabilirken bazı kişilerde ise daha şiddetli belirtiler olabilir. kedi alerjisinin belirtileri, kedi alerjenine maruz kaldıktan kısa süre sonra ortaya çıkar. Kedi alerjisinin tipik belirtileri şunlardır:
- Hapşırma,
- Burun akıntısı ya da tıkanıklığı,
- Alerjik rinit semptomları (gözlerde sulanma, kaşıntı, kızarıklık),
- Burun tıkanıklığından kaynaklanan, sinüs bölgesinde ağrı,
- Öksürük,
- Nefes darlığı, hırıltılı solunum,
- Deri döküntüleri,
- Kurdeşen.
- Anafilaksi (alerjik şok).
**Kedi alerjisi olan kişilerde nadir de olsa alerjik şok gelişebilir. Alerjik şok, tüm vücudun etkilendiği şiddetli ve ciddi bir alerjik reaksiyondur. Acil tedavi gerektiren bu durum müdahale edilmediği durumlarda ölümcül olabilir. Ayrıca kedi ısırması sonrası alerjik şok gelişen vaka bildirimleri de bulunmaktadır.
Kedi Alerjisine Bağlı Astım ve Alerjik Rinit
Kedi alerjenine maruz kalma, kişileri daha duyarlı hale getirebilir. Kedi alerjenleri, astım ve alerjik riniti olan kişilerde belirtilerin şiddetlenmesine neden olabilir. kedi alerjisi olan ve kedi beslemeyen çocuklar, okulda ya da sosyal bir ortamda kedi alerjenine maruz kaldıktan sonra astım alevlenmeleri yaşayabilir.
Alerji Yapmayan Kedi Var Mı?
Belirli bir kedi veya köpek ırkının “hipoalerjenik” olduğu fikri vardır. Bu fikirle bazı kedi ırkları pazarlanarak kazanç elde edilmeye çalışılmaktadır. Alerji yapmayan kedi cinsi, bilimsel olarak kanıtlanmış hipoalerjenik kedi veya köpek gibi reklamlar kullanılarak bazı evcil hayvanlar yüksek ücretlere pazarlanmaktadır. Amerika’da geçmiş yıllarda genetiği değiştirilerek alerji yapmayan evcil hayvan üretildiği ve evcil hayvanların alerji üretmediği ve alerjisi olanların % 96 oranında evcil hayvana karşı alerji belirtisi oluşturmadığı söylenerek çok yüksek ücretler karşılığına bu evcil hayvanlar pazarlanmıştır. Bununla birlikte, Amerikan Alerji, Astım ve İmmünoloji Akademisi ve Amerikan Alerji, Astım ve İmmünoloji Koleji dahil olmak üzere profesyonel kuruluşların web siteleri, bu iddiaları çürüten referanslara atıfta bulunmaktadır. Amerikan Alerji, Astım ve İmmünoloji Akademisi web sitesindeki kaynaklarda “gerçek anlamda hipoalerjenik türlerin olmadığı” belirtilmektedir. PubMed’in İnternet aramalarında “hipoalerjenik evcil hayvanlar” kavramını destekleyen kanıt bulunmamaktadır. Yani sonuç itibariyle alerji yapmayan kedi veya hipoalerjenik kedi yoktur.
Hipoalerjenik Bir Evcil Hayvan İçin Bilimsel Kanıt Var mı?
Evcil hayvanlarının gen mutasyonları yoluyla daha düşük alerjenik miktarlarda evcil hayvan tüyü ürettiği iddia ediliyor. Bu fenotipe ulaşmak için; genetik mühendisliği kullanmak yerine, doğal olarak genetik kusura sahip seçilmiş hayvanlar ile bu durumun mümkün olduğu bildiriliyor. Açıklanan bilimsel mantık ise şu yönde; genlerdeki mutasyon sonucu alerjiye neden olan alerjenlerin (Fel d 1 ve Can f 1) alerji yapmayacak hale getirildiği yönündedir. Ancak hipolalerjenik kedi için bilimsel bir kanıt yoktur.
Alerji Yapmadığı Söylenen Kedi Türleri Nelerdir?
İnternette alerji yapmayan veya hipoalerjenik kedi türü yazmanız durumunda karşınıza çıkması muhtemel kedi türleri şunlardır:
Sibirya kedisi
Tüyü olmasına rağmen daha az Feld 1 alerjeni (yaygın kedi alerjeni) ürettiği söylenir.
Balinese kedisi (Bali kedisi)
Siyam kedisine benzerliği ile dikkat çeker ve Balili kedilerin de daha az kedi alerjeni salgıladığı bildirilmektedir.
Bengal kedisi
Daha az tüy dökmesi ile daha az alerjen salgıladığı söylenmektedir. Bilimsel bir çalışma yoktur. Dünyanın en pahalı kedileri arasında yer alır. Evcil kedi ve vahşi kedinin melezlenmesi ile ortaya çıkan bir kedidir.
Birmanya Kedisi
Yumuşak huylu olmasından dolayı, aile kedisi olarak bilinen bu kedi türünün de daha az kedi alerjeni oluşturduğu söylenmektedir.
Sfenk Kedisi
Tüysüz olması ve daha az tüy dökmesi nedeniyle daha az alerji yaptığı düşünülmektedir.
Russian Blue
Mavi Rus kedisinin de daha az kedi alerjeni salgıladığı bildirilmiştir. Erkek cinslerin daha çok alerji oluşturdukları bildirilmiştir.
Oriental Shorthair
Kısa tüyleri olması ve daha az tüy dökmelerinden dolayı daha az alerji yaptığı söylenir.
Devon Rex
Hipoalerjenik ve uysal kedi grubunda tanımlanmaktadır.
Cornish rex
Hipoalerjenik olduğu bildirilen bu kedi çok uysal olmadığı için ailelere çok da önerilen bir kedi değildir.
Javanese kedisi
Bu kedi türünün de alerji yapma potansiyeli düşük olarak bildirilmektedir.
Kedide Alerjiye Neden Olan Alerjenler
Evcil kedi tüyüne alerji dünya çapında alerjik astımın en önemli nedenlerinden biridir. Kedi alerjisi olan hastaların % 90 ile % 95’inde kandan veya ciltten yapılan alerji testinde kedi tüyüne karşı hassasiyet saptanmaktadır. Kedinin en önemli alerjeni Fel d 1 alerjenidir. İkinci önemli olan Fel d 4 alerjenidir. Fel d 1 kedinin tükürüğünde, deri yağ bezlerinde ve erkek kedilerin idrarlarında bulunur. Fel d 1 alerjen büyüklüğü 5 mikrondan küçük olduğu için akciğerlere kadar ulaşarak astıma neden olma kapasitesi yüksektir.
Kedinin tüylerini yalaması, kedinin tüm alerjenlerinin kedi tüyünde bulunmasına neden olur.
Sonuç olarak kedilerin alerjenleri; tükürüklerinde, deri döküntülerinde, idrarlarında ve tüylerinde. Kedilerin tüyleri ve deri döküntüleri alerjiden sorumludur. Kedi alerjenleri yatak döşemeleri ve halılarda da yoğun bir şekilde bulunur.
Kediye Alerjiniz Varsa Diğer Hayvanlara Alerji Geliştirme Potansiyeliniz Yüksektir
Bir evcil hayvana alerjisi olanların % 75’inde 14 kat daha fazla oranda diğer hayvanlara da duyarlı olma olasılığı vardır. Bu nedenle bir evcil hayvana karşı alerjiniz varsa beslemek istediğiniz hayvana alerjim yok diye sevinmeyin. Çünkü ilerde alerji gelişme potansiyeli çok yüksektir.
Kedi Alerjenleri Her Yerde Olabilir
Kedi içeren evlerde kedi alerjen seviyeleri önemli ölçüde daha yüksek olsa da, okullar, sinemalar, motorlu taşıtlar, uçaklar ve hastaneler gibi kedileri barındırmayan ortamlarda da kedi alerjenleri mevcuttur.
Kediye alerjisi olan çocukların evde kedi olmamasına rağmen kedi alerjeniyle karşılaşmasına bağlı alerji belirtileri ortaya çıkabilmektedir. Bunun nedeni kedisi olan çocuklarla okulda temas edilmesi veya birçok ortamda kedi alerjenlerinin olmasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle kedi ve diğer evcil hayvan alerjenlerinin birçok ortamda olabileceği bilinmelidir.
Kedi Alerjisi Teşhisi Nasıl Konulur
Kedi alerjiniz olduğundan şüpheleniyorsanız ya da herhangi bir belirtiniz varsa, bir alerji uzmanı ile görüşmeniz faydalı olacaktır. Alerji uzmanınız, mevcut durumunuza ve belirtilerinize göre size uygun teşhis ve tedavi yöntemini kullanacaktır. Kedi alerjisinin teşhisinde kullanılacak muhtemel testler şunlardır:
Deri Prick Testi
Deri prick testi, kedi ve köpek alerjisi teşhisi için kullanılan en yaygın testtir. Deri prick testleriyle kedi ve köpek alerjisi tanısı genellikle konulur ama bazen kandan bakılan testler de kedi ve köpek alerjisi tanısında kullanılabilir.
Serum Spesifik IgE Testi
Kedi alerjisi şüphesi olan kişinin tıbbi geçmişi ve deri testi sonucu çelişkili olduğunda, cilt testleri yapılamadığında, tanıyı desteklemek için ve immünoterapi öncesi serumda kediye spesifik IgE testi yapılabilir.
Moleküler Alerji Testi
Moleküler alerji testi, özellikle çok sayıda alerjene karşı alerjisi olanlarda kullanılması faydalı olan ve kapsamlı sonuç veren bir testtir. Bu test, gerçek alerjileri ortaya koyar ve çapraz reaksiyonu dışlar. Kedi dışında başka hayvanlara karşı alerjiniz varsa eğer, moleküler alerji testi ile saptanabilir. Bu test ile kedinin alerjenlerin hangi moleküller olduğu saptanabilir. Kedinin alerjeninin, kedinin tüyü, tükürüğü ve idrarında olup olmadığı, alerjenin moleküllerinin tespit edilmesiyle ortaya çıkarılabilir. Alerji aşısında hangi alerjenlerin kullanılması gerektiği ortaya çıkabilmektedir. Kedi ve köpeğe alerjisi olan bir kişide alerjenin nedeni kedi olabilir ve köpekteki alerji çapraz reaksiyon nedeniyle olabilir. Bu durum moleküler alerji testiyle ortaya çıkarılarak sadece kedi alerjisine aşı yapılmasıyla kedi ve köpeğe karşı olan alerji tedavi edilebilir.
Moleküler alerji testi, alerjinin ciddiyeti hakkında ve vücudun alerjik yapısı hakkında önemli bilgiler sağlar..
Evcil Hayvan Alerjisi Olanlar Nasıl Tedavi Edilir?
Evcil hayvan alerjisini tedavi etmenin en etkili yolu, evcil hayvanı evden çıkarmaktır; ancak hastalar ve aileleri, evcil hayvanlarını evden çıkarmak istememektedir. Yayınlanmış hiçbir literatür “hipoalerjenik” kedi ve köpeklerin var olduğunu göstermediğinden, evcil hayvan sahiplerinin alerjenik tehlikeye maruziyetlerini azaltmak için etkili yaşam tarzı değişiklikleri uygulaması gerekir.
Kediyi Evden Uzaklaştırmak
Kedi alerjisi olan kişi için ilk seçenek kediyi, evden uzaklaştırmak olacaktır. Ancak bu durum çoğu zaman veterinerler tarafından tavsiye edilen bir durum değildir ve kedi sahipleri de bu duruma uymaz. Buna ek olarak evdeki genel alerjen konsantrasyonu, bir evcil hayvanın çıkarılmasıyla muhtemelen azalacak olsa da, seviyeler, alerjik duyarlılığı önleyecek kadar yeterince azalmayabilir. En az 6 ay evin içindeki alerjenler mevcut olabilir.
Evin Temizliği
Diğer bir adım, kapsamlı ev temizlik rejimlerini; yatakların üstünü örtmeyi, evdeki halıların kaldırılmasını ve sıkı dokunmuş antialerjik yatak ve yastık kılıfların kullanılmasını içerir. Bununla birlikte, bu tür müdahalelerin uygulanması gerçekçi değildir, pahalıdır ve klinik faydalar düşük olabilir.
Kedinin Yıkanması
Düzenli olarak bir kedi veya köpeği yıkamak, evcil hayvanın barındırdığı alerjen miktarını azaltır. Bununla birlikte, düzenli banyo yaparak alerjen seviyelerini düşürmenin yararlı etkileri kedilerde alerjen yükünün hızlı bir şekilde birikmesi nedeniyle köpeklere göre daha düşüktür. Veterinerinizin de tavsiyesiyle, haftada en az 2 kez yıkamak kedi alerjeni Fel d 1’de azalma yaptığı saptanmasından dolayı önerilebilir
Alerji Aşısı, Kedinizle Yaşamanızı Sağlayabilir
Kediye karşı alerjiniz varsa veya alerji belirtileriniz varsa alerji aşısı ile bu durumdan kurtulabilirsiniz. Kediye karşı alerji aşısı; enjeksiyon ve dil altı aşısı şekilde yapılabilir. Türkiye’de dil altı aşısı mevcut olmadığı için enjeksiyon şeklinde aşı yapılmaktadır.
Alerji aşısının gerekliliğine ve tedavisine alerji uzmanları karar vermelidir. Alerji aşısının deneyimli bir alerji uzmanı tarafında yapılması, kalıcı ve doğru sonuçlar alınmasında etkilidir. Alerji testinde birçok evcil hayvana ve birçok maddeye alerjinizin varsa eğer moleküler alerji testi yapılması faydalı olacaktır. Moleküler alerji testiyle gerçek alerjiler saptanarak çapraz reaksiyona bağlı alerjiler belirlenebilir. Bunun sonucu olarak bileşene dayalı ve çok daha etkili alerji aşıları ile tedavi yapılabilir.
Alerji aşısının etkisi 6 ay ile 12 ay içinde kendini göstermektedir. Öncelikle haftada bir yapılıp kademeli olarak ilerlenir. Yapılan tedavi 3 ile 5 yıl sürebilir. 12 ay içinde tedavi başarılı olmazsa ve sonuç vermezse kesilir. Ancak alerji aşısının başarı oranı çok yüksektir ve bu sayede kedinizle yaşamaya devam edebilirsiniz. Boşu boşuna hipoalerjenik kedi bulmaya çalışmanıza gerek yok. Alerjiniz varsa tedavisi alerji aşısıdır. Hipoalerjenik kedileri hiçbir alerji derneği önermemektedir. Bu nedenle tavsiyemiz hipoalerjenik kedi olduğuna inanmamanızı yönünde olacaktır.