Ev tozu akarları, mikroskobik boyutlarda yaşayan, gözle görülmeyen canlılardır. İnsan derisinden dökülen hücrelerle beslenirler ve özellikle yatak, yorgan, halı ve koltuk gibi toz tutan ortamlarda çoğalırlar. Sıcak ve nemli ortamları severler. Akarların kendileri zararsız olsa da, dışkı ve vücut parçaları alerjik rinit, astım ve egzama gibi hastalıklara neden olabilen güçlü alerjenler içerir.
Ev Tozu Akarları (Mite) Nedir?
Bir toz akarı, milimetrenin sadece dörtte biri ile üçte biri kadar bir boyuttadır. Gözle görülemeyecek kadar küçük olan bu canlılar, mikroskop altında incelendiğinde beyaz böceklere benzemektedirler. Sekiz bacağı vardır ve örümcek gibi eklembacaklılardandır.
Toz akarları, 20 ila 25 santigrat derece sıcaklıkta büyür. Ayrıca yüzde 70 ila 80 nem seviyesinden de hoşlanırlar. En az 13 tür akar vardır. Hepsi evinizin içindeki çevreye iyi adapte olmuşlardır. Esas olarak, insanlardan her gün dökülen minik deri parçalarıyla beslenirler. Bu deri parçaları mobilyaların, halıların, yatak takımlarının ve hatta doldurulmuş oyuncakların iç katmanlarına kadar uzanır. Bunlar akarların yaşadığı yerlerdir. Ortalama bir yetişkin kişi günde 1.5 gram deri dökebilir. Bu bir milyon toz akarını beslemek için yeterlidir.
Ev Tozu Akarları Belirtisi Nedir?
Ev tozu akarları, alerjisi olan kişilerde burun tıkanıklığı, hapşırma, öksürük, nefes darlığı, göz kaşıntısı ve cilt döküntüsü gibi belirtilere yol açar. Özellikle çocuklarda astım, alerjik rinit ve atopik dermatit gibi hastalıkların en sık nedenlerinden biridir. Toz akarlarına maruz kalmak, belirtilerin kronikleşmesine ve yaşam kalitesinin düşmesine sebep olabilir.
Ev Tozu Akarları En Çok Nerede Yaşarlar?
Ev tozları genel olarak yatak, şilte ve yastıklarda yaşarlar, ancak akarlar evin diğer kısımlarında da bulunabilir. Çoğu durumda akarlar, yaşam koşullarının onlar için ideal olduğu yerlerde bulunur.
Maalesef, ortalama toz akarı, yaşadığımız aynı ideal sıcaklık ve nem seviyesinde varlığını sürdürebilme eğilimindedir. Çok havasız olmayan oldukça nemli ve sıcak bir iklimi tercih ederler. Bu koşullar arasında hazır bir yiyecek arzı ve ılıman bir iklim bulunur. Kumaş kaplı yüzeyler onlara yuva yapmak ve yerleşmek için mükemmel bir yer sağlarken, sabit bir yiyecek temini onların tek gereksinimi değildir ve sıcak, nemli alanlara yönelme eğilimindedirler. Evlerin çoğunda bu, genellikle evdeki diğer noktalardan daha sıcak ve nemli olma eğiliminde olduklarından, yatak anlamına gelmektedir.
Sadece ev tozu akarları için mükemmel bir yaşam ortamı sağlamakla kalmıyor, her gün döktüğümüz ölü cilt hücrelerini yedikleri için farkında bile olmadan otomatik olarak zengin bir besin kaynağı sağlıyoruz.
Bu birincil konumları olsa da, bu küçük zararlılar ayrıca diğer kumaş kaplı yüzeylerde de karşımıza çıkmaktadır. Yaygın olarak bulunduğu yerlerden bazıları kanepeler, oturma odası sandalyeleri, şilteler ve uzun veya derin tüylü halılardır. Doldurulmuş hayvanlar, toz ve toz akarları için başka bir ideal depo sağlar.
Ev Tozu Akarlarından Nasıl Korunulur?
Ev tozu akarlarından korunmak için, ev ortamının düzenli olarak temizlenmesi ve nemin %50’nin altında tutulması gerekir. Yatak, yorgan ve yastık kılıfları haftada en az bir kez 60°C’de yıkanmalıdır. Halı ve pelüş oyuncaklar azaltılmalı, akar geçirmez özel yatak kılıfları kullanılmalıdır. Düzenli havalandırma, HEPA filtreli süpürgeler ve nem azaltıcı cihazlar da etkili önlemler arasındadır.
Alınacak önlemler arasında aşağıdakiler yer almaktadır:
- Yatakları ve yastıkları fermuarlı toz geçirmez kılıflarla örtün. Bu kılıflar, toz akarlarının ve atık ürünlerinin geçmesine izin vermeyecek kadar küçük gözenekli bir malzemeden yapılmıştır. Bunlara alerjen geçirmeyen de denir. Plastik veya vinil kılıflar en ucuzudur, ancak bazı insanlar için rahatsız edici olabilmektedir. Diğer alerjen geçirmeyen kumaş örtüleri pek çok normal yatak mağazasından satın alınabilmektedir.
- Çarşaflarınızı ve battaniyenizi haftada bir kez sıcak suyla yıkayın. Toz akarlarını öldürmek için en az 60 santigrat derece veya daha sıcak suyla yıkamanız gerekir.
- Akarların sevdiği ve düzenli olarak sıcak suyla kolayca yıkayamayacağınız tüm kumaş türlerinden kurtulun. Duvardan duvara halı, perde, panjur, döşemeli mobilyalar ve yatak odasında alttan doldurulmuş kapak ve yastıklardan kaçının. Pencerelerde kalın perdeler yerine stor tipinde perdeler tercih edin.
- Toz akarı alerjisi olmayan birine yatak odanızı temizletin. Bu mümkün değilse, toz alma veya süpürme yaparken bir filtreleme maskesi takın. Birçok ilaç deposunda bu eşyaları bulabilirsiniz. Toz alma ve süpürme, tozu havaya karıştırır. Bu yüzden, bir süre yatak odasından uzak durabileceğiniz zaman bu işlemi yapmaya çalışın.
- Tüm toz akarlarını ve atıklarını gidermek için elektrikli süpürge kullanmak yeterli değildir. Kanepe, sandalye, şilte, yastık ve halı dolgusu içinde derinde yaşadıkları için büyük miktarda toz akarı popülasyonu kalabilir. Evinizdeki diğer odalarda da yatak odanız gibi tedbirler alın.
- Mümkünse, duvardan duvara halı kullanmaktan kaçının. Halı kullanıyorsanız, akarlar kısa, sıkı tüylü tipte olanlardan hoşlanmazlar. Düzenli olarak nemli paspaslanmış ahşap, muşamba veya fayans zemin üzerinde yıkanabilir halılar kullanın.
- Halıları mümkün olduğunca sıcak suyla yıkayın. Toz akarlarını öldürmek için en az 60 santigrat derece gereklidir. Bu yüzden soğuk suyla yıkama işlemi fayda sağlamayacaktır. Kuru temizleme tüm toz akarlarını öldürür ve ayrıca toz akarlarını kumaşlarda yaşamaktan uzaklaştırmak için de iyidir.
- Evinizdeki nemi yüzde 50’den az tutun. Bunu yapmak için bir nem giderici ve/veya klima kullanın.
