Besin alerjileri son derece yaygındır. Herhangi bir besinin alerjiye neden olması mümkün olsa da çoğu gıda alerjisine sadece sekiz gıda neden olur: İnek sütü, soya, buğday, yumurta, balık, kabuklu ağaç yemişleri, yer fıstığı, kabuklu deniz ürünleri. Bu yazımızda besin alerjisi yapan yiyecekler ile ilgili detayları ve besin alerjilerini sizler için yazdık.
Besin Alerjisi Nedir?
Besin alerjisi, belirli gıdaların anormal bir bağışıklık tepkisini tetiklediği bir durumdur. Bağışıklık sisteminizin bir gıdadaki bazı proteinleri yanlış bir şekilde zararlı olarak algılamasından kaynaklanır. Vücudunuz daha sonra iltihaplanmaya neden olan histamin gibi kimyasalların salınması da dahil olmak üzere bir dizi koruyucu önlem başlatır. Gıda alerjisi olan kişiler için, sorunlu gıdaya çok az miktarda maruz kalmak bile alerjik reaksiyona neden olabilir.
Gıda Alerjisi Belirtileri
Alerji, semptomlarının türüne bağlı olarak, maruziyetten birkaç dakika sonra veya birkaç saat hatta birkaç gün sonra ortaya çıkabilir. Aşağıdakilerden bazılarını içerebilirler:
- Dilin, ağzın veya yüzün şişmesi,
- Nefes almada zorluk,
- Düşük kan basıncı,
- Kusma,
- İshal,
- Kurdeşen,
- Kaşıntılı döküntü.
Daha ciddi vakalarda, bir gıda alerjisi anafilaksiye neden olabilir. Kaşıntılı bir kızarıklık, boğazda veya dilde şişme, nefes darlığı ve düşük kan basıncını içeren belirtiler çok hızlı bir şekilde ortaya çıkabilir.
Birçok gıda intoleransı, genellikle gıda alerjileri ile karıştırılır. Bununla birlikte, gıda intoleransları asla bağışıklık sistemini etkilemez. Bu, yaşam kalitenizi ciddi şekilde etkileyebilecekleri halde yaşamı tehdit edici olmadıkları anlamına gelir.
Yaygın Besin Alerjenleri
Alerjiye neden olabilen çok sayıda besin vardır. Ancak bazı besinler, besin alerjilerinin büyük bir kısmından sorumludur.
İnek sütü
İnek sütü alerjisi en sık bebeklerde ve küçük çocuklarda görülür. Bebeklerin ve yeni yürümeye başlayan çocukların %2-3’ünü etkileyen en yaygın çocukluk alerjilerinden biridir. Bununla birlikte, çocukların yaklaşık %90’ı 3 yaşına geldiklerinde durumu aşacak ve yetişkinlerde çok daha az yaygın hale gelecektir. İnek sütü alerjisi teşhisi konulursa tek tedavi inek sütü ve onu içeren gıdalardan kaçınmaktır. Bu, aşağıdakileri içeren herhangi bir yiyecek veya içeceği içerir:
- Süt,
- Süt tozu,
- Peynir,
- Tereyağı,
- Margarin,
- Yoğurt,
- Krema,
- Dondurma.
Alerjisi olan bebekleri emziren anneler de inek sütünü ve onu içeren gıdaları kendi diyetlerinden çıkarmak zorunda kalabilirler.
Yumurta
Yumurta alerjisi de son derece yaygın bir alerjidir. Bununla birlikte, yumurta alerjisi olan çocukların %68’i, 16 yaşına geldiklerinde alerjilerini aşacaktır. Yumurta akına alerjiniz olabilir ama sarısına alerjiniz olmayabilir ve bunun tersi de geçerlidir. Bunun nedeni, yumurta akı ve yumurta sarısındaki proteinlerin biraz farklı olmasıdır. Yine de alerjiyi tetikleyen proteinlerin çoğu yumurta beyazında bulunur, bu nedenle yumurta beyazı alerjisi daha yaygındır. Diğer alerjiler gibi, yumurta alerjisinin tedavisi de yumurta içermeyen bir diyettir.
Kabuklu ağaç yemişleri
Kabuklu ağaç yemişleri alerjisi, ağaçlardan gelen bazı yemişlere ve tohumlara karşı bir alerjidir. Kabuklu ağaç yemişlerine alerjisi olan kişilerin, fındık ezmeleri ve yağlar gibi bu yemişlerle yapılan gıda ürünlerine de alerjisi olacaktır. Bu kişilerin, yalnızca bir veya iki türe alerjisi olsa bile, her tür ağaç yemişinden kaçınmaları önerilir. Bunun nedeni, bir tür ağaç fıstığına alerjinizin olması, diğer ağaç fıstığı türlerine karşı alerji geliştirme riskinizi artırmasıdır. Ek olarak, sadece bir veya iki çeşit yerine tüm kuruyemişlerden kaçınmak daha kolaydır. Ve diğer bazı alerjilerin aksine, ağaç fıstığı alerjisi genellikle ömür boyu süren bir durumdur.
Yer fıstığı
Kabuklu ağaç yemişleri alerjisi gibi yer fıstığı alerjileri de çok yaygındır ve ciddi ve potansiyel olarak ölümcül alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Bununla birlikte, yer fıstığı bir baklagil olduğu için iki koşul farklı kabul edilir. Ancak yer fıstığı alerjisi olanların genellikle ağaç yemişlerine de alerjisi vardır. İnsanların yer fıstığı alerjisi geliştirmesinin nedeni bilinmemekle birlikte, ailede yer fıstığı alerjisi öyküsü olan kişilerin en fazla risk altında olduğu düşünülmektedir. Yer fıstığı alerjileri ciddi bir alerjik reaksiyona neden olabilen ciddi bir durumdur. Tedavi, yer fıstığı ve yer fıstığı içeren ürünlerden ömür boyu kaçınmaktır.
Kabuklu deniz ürünleri
Kabuklu deniz ürünleri alerjisi, vücudunuzun kabuklu deniz ürünleri olarak bilinen kabuklular ve yumuşakça ailelerinden gelen proteinlere saldırmasından kaynaklanır. Kabuklu deniz ürünleri örnekleri şunları içerir:
- Karides,
- Kerevit,
- Istakoz,
- Kalamar,
- Deniz tarağı.
Deniz ürünleri alerjisinin en yaygın tetikleyicisi, tropomiyosin adı verilen bir proteindir. Bir bağışıklık tepkisini tetiklemede rol oynayabilecek diğer proteinler arginin kinaz ve parvalbumindir. Kabuklu deniz ürünleri alerjisinin belirtileri genellikle hızlı bir şekilde ortaya çıkar ve diğer gıda alerjilerine benzer. Kabuklu deniz ürünleri alerjisi zamanla düzelmez, bu nedenle bu durumdaki çoğu insan, alerjik reaksiyon göstermemek için tüm kabuklu deniz hayvanlarını diyetlerinden çıkarmalıdır.
Buğday
Buğday alerjisi, buğdayda bulunan proteinlerden birine karşı oluşan alerjik bir tepkidir. En çok çocukları etkileme eğilimindedir. Bununla birlikte, buğday alerjisi olan çocuklar genellikle 10 yaşına geldiklerinde alerjiyi aşarlar. Diğer alerjiler gibi, buğday alerjisi de sindirim sıkıntısı, kurdeşen, kusma, kızarıklık, şişme ve ciddi vakalarda anafilaksi ile sonuçlanabilir.
Genellikle benzer sindirim semptomlarına sahip olabilen çölyak hastalığı ve çölyak dışı gluten duyarlılığı ile karıştırılır. Bununla birlikte, gerçek bir buğday alerjisi, buğdayda bulunan yüzlerce proteinden birine karşı bir bağışıklık tepkisine neden olur. Bu reaksiyon şiddetli ve hatta bazen ölümcül olabilir. Çölyak hastalığı ve çölyak dışı gluten duyarlılığı, buğdayda da bulunan belirli bir proteine (gluten) karşı anormal bir bağışıklık reaksiyonundan kaynaklanır.
Soya
Soya alerjileri çocukların %0,5 kadarını etkiler ve en sık bebeklerde ve 3 yaş altı çocuklarda görülür. Soya fasulyesi veya soya fasulyesi içeren ürünlerdeki bir protein tarafından tetiklenirler. Bununla birlikte, soya alerjisi olan çocukların yaklaşık %70’i alerjiyi aşar. Semptomlar, ağızda kaşıntı, karıncalanma ve burun akıntısından döküntü ve astıma veya nefes alma güçlüklerine kadar değişebilir. Nadir durumlarda, bir soya alerjisi de anafilaksiye neden olabilir.
Balık
Balık alerjileri yaygındır ve yetişkinlerin yaklaşık %7’sini etkiler. Diğer alerjilere benzer şekilde, insanlar genellikle çocukluk döneminde balık alerjisi geliştirir. Ancak bir balık alerjisinin yaşamın ilerleyen dönemlerinde ortaya çıkması alışılmadık bir durum değildir. Kabuklu deniz ürünleri alerjisi gibi, balık alerjisi de ciddi ve potansiyel olarak ölümcül bir alerjik reaksiyona neden olabilir. Ana semptomlar kusma ve ishaldir, ancak nadir durumlarda anafilaksi de meydana gelebilir.